Læknablaðið - 01.10.2014, Blaðsíða 55

LÆKNAblaðið 2014/100 551
tökum er háð „sérfræðilegu áliti“. Mistök
geta einungis átt sér stað þegar ekki er
deilt um rétta niðurstöðu. Einhvers staðar
á milli óvéfengjanlegra mistaka og óhjá-
kvæmilegs mismunar í áliti og túlkun
niðurstaðna liggur hin umdeilanlega skil-
greining á takmörkum þess sem er faglega
ásættanlegt,“ sagði Brady og lagði áherslu
á að ósamræmi í áliti sérfræðinga væri allt
annars eðlis en mistök. „Þar getur verið
um að ræða ósamræmi milli upphaflegs
álits og síðari rannsóknar/endurskoð-
unar. Einnig getur verið ósamræmi milli
upphaflegs álits og endanlegrar útkomu.
Hvorttveggja getur átt sér eðlilegar
ástæður og kastar ekki rýrð á faglega
hæfni læknis.”
Brady fór síðan yfir tölfræði mistaka
og ósamræmis í myndgreiningum undan-
farna áratugi og benti jafnframt á að rönt-
genlækningar væru eina sérgreinin þar
sem fyrirfyndust ótvíræð aðgengileg gögn
sem gerðu kleift að fara yfir niðurstöður
eftir á og endurskoða álit, leita eftir öðru
áliti við yfirvegaðri aðstæður en oft væru
fyrir hendi í rauntíma. Hann varpaði fram
þeirri spurningu hvort koma mætti í veg
fyrir mistök í myndgreiningu og svaraði
henni á eftirfarandi hátt:
„Mistök eru óumflýjanleg og það er
nauðsynlegt að sætta sig við ákveðið
hlutfall yfirsjóna. Mörg mistök skipta
sjúklinginn litlu eða engu máli en verra
er þó að visst hlutfall alvarlegra mistaka
uppgötvast ekki. Gæðaeftirlit felst í því að
ákvarða neðri mörk faglegrar hæfni þeirra
sem veita myndgreiningarþjónustu.“
Þá taldi Brady upp þau atriði sem valda
því að útkoma stenst ekki faglegar kröfur.
Það geta verið faglegar ástæður, svo sem
kæruleysi, rangar ályktanir, skortur á
þekkingu, vanmat frávika og léleg sam-
skipti.
Ástæðurnar geta einnig og ekki síður
verið kerfislægar og stafað af undir-
mönnun, of miklu vinnuálagi, lélegum
tækjabúnaði, ófullnægjandi klínískum
upplýsingum, óraunhæfum væntingum til
tæknibúnaðar og að fyrri rannsóknir séu
ekki aðgengilegar.
Ekki er að efa að íslenskir röntgen-
læknar geta nýtt sér reynslu hinna írsku
kollega sinna og að sögn Maríönnu
Garðarsdóttur formanns Félags íslenskra
röntgenlækna er ýmislegt í bígerð hvað
varðar frekara samstarf. Síðar í haust
hyggst félagið standa fyrir málþingi um
myndgreiningu í tilefni af því að 100 ár
eru liðin síðan röntgenrannsóknir hófust
hér á landi.
Maríanna Garðarsdóttir formaður Félags íslenskra röntgenlækna, og írsku læknarnir Barry Kelly, Max F. Ryan og Adrian Brady.
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R