Læknablaðið - 01.10.2014, Side 62

558 LÆKNAblaðið 2014/100
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
Síðastliðið vor birti Landspítalinn jafn-
réttisáætlun fyrir árið 2014 ásamt upp-
lýsingakorti jafnréttisnefndar með ýmsum
súluritum um launamun milli kynja sem
byggðust á gögnum frá 2012. Þetta voru
nokkuð gróf gögn um heilar stéttir og þar
með án tillits til starfsaldurs eða ólíkra
starfsheita innan stétta. Í samanburði á
fastri yfirvinnu voru að auki birtar tölur
sem ekki voru leiðréttar fyrir mismun-
andi starfshlutfalli. Í kjölfarið fór af stað
umræða, meðal annars hjá Læknafélagi
Íslands, en niðurstöðurnar virtust gefa til
kynna að talsverður kynbundinn launa-
munur væri innan læknastéttarinnar.
Hagdeild spítalans var í framhaldinu
falið að vinna nánari úttekt á launamun
lækna í Læknafélagi Íslands* á Landspítala
eftir kynjum þar sem tekið væri tillit til
eftirfarandi þátta sem skekkt höfðu fyrri
niðurstöður:
Sleppt var fámennum starfshópum, svo
sem yfirstjórnendum. Þau starfsheiti sem
tekin voru með í nýjum samanburði eru
kandídatar, læknar með lækningaleyfi,
sérfræðilæknar og yfirlæknar, starfandi á
öllum sviðum spítalans.
Leiðrétt var fyrir mismunandi starfs-
hlutfalli þar sem um fasta yfirvinnu-
tíma var að ræða. Föst yfirvinna var því
reiknuð niður á hvert stöðugildi í stað
hvers starfsmanns.
Starfsheiti voru skoðuð hvert fyrir sig
þar sem hlutfall kvenna og karla er mjög
misjafnt innan þeirra, auk þess sem þau
hafa áhrif á til dæmis fjölda fastra yfir-
vinnutíma.
Gögnunum var skipt í 10 ára aldursbil
þar sem vitað er að starfsaldur hefur áhrif
á laun og konur eru margfalt fjölmennari í
yngri aldurshópunum en þeim eldri.
Ekki er talið raunhæft að líta á vegið
meðaltal allra lækna sem niðurstöðutölu
vegna hins mikla munar á hlutfalli kynja
milli starfsheita og aldursbila og þess að
konur eru í meirihluta í yngri aldurshóp-
unum þar sem launin eru lægri en í mikl-
um minnihluta í elstu aldurshópunum þar
sem launin eru hæst.
Greiningin tók til grunnlauna, fastrar
yfirvinnu og viðbótarþátta lækna.** Um
leið og hún var endurunnin var hún
einnig gerð fyrir árið 2013 og reyndist ekki
teljandi munur á milli ára. Niðurstaðan er
í megindráttum sú að enginn kynbundinn
munur sé á grunnlaunum lækna og gildir
sama fyrir bæði árin.
Munurinn á fastri yfirvinnu er fyrst
og fremst háður starfsheitum en innan
þeirra skiptir aldur einnig máli. Munurinn
er konum í hag meðal lækna með lækn-
ingaleyfi en í hópi yfirlækna eru karlar
hærri sem skýrist trúlega af miklum mun
í fjölda og starfsaldri. Séu skoðaðir ein-
stakir aldursflokkar má til dæmis sjá að
meðal lækna með lækningaleyfi eru konur
á aldrinum 30-39 ára með 25% fleiri fasta
yfirvinnutíma en í næsta aldursflokki
fyrir ofan eru þær með 12% færri tíma en
karlar. Árið 2013 er dreifingin hins vegar
almennt mun jafnari en þar eru konur
meðal sérfræðilækna til dæmis komnar
7% yfir karlana og eru það yngri aldurs-
hóparnir sem vega mest. Meðal yfirlækna
eru konur enn lægri, en hlutfallið þar
hefur þó hækkað í 83,5% og í heildina eru
þær með 93,3% af fastri yfirvinnu karla.
Viðbótarþættir eru þess eðlis að ekki
er raunhæft að deila þeim niður á öll
stöðugildi eins og föstu yfirvinnunni þar
sem þeir eru greiðsla fyrir helgun eða sér-
stök skilgreind viðbótarstörf og ábyrgð
einstakra starfsmanna. Viðbótarþáttunum
var því einungis deilt á stöðugildi þeirra
starfsmanna sem gegna þessum viðbótar-
störfum. Niðurstaðan leiddi í ljós að konur
höfðu 5% fleiri viðbótarþætti en karlar
árið 2012 en árið 2013 dreifðust þeir hins
vegar nánast jafnt milli kynja.
Niðurstaða
Af þessari úttekt hagdeildar er ekki að
sjá að um mikinn kynbundinn launamun
sé að ræða hjá læknum Landspítala. Þar
sem helst var unnt að greina mun virtist
hann tengjast lífaldri og starfstíma en það
er greinilegt að konum er að fjölga innan
læknastéttarinnar og að enn hallar á kon-
ur innan raða yfirlækna. Samanburður
með gögnum frá 2013 sýndi minni mun
milli kynja sem er vísbending um að
verið sé að vinna að því að samræma laun
þar sem einhvers mismunar hefur gætt.
Innan Landspítala verður áfram unnið
ötullega að greiningu á launamun kynja
innan allra stétta og verður jafnréttisnefnd
veittur aukinn stuðningur við úrvinnslu
og greiningu slíkra gagna í framtíðinni.
Launamunur kynja er aldrei ásættanlegur
og gegn honum verður unnið með öllum
tiltækum ráðum.
* Hagdeild greindi félaga í Skurðlæknafélagi Íslands og sýndi
nánast sömu niðurstöðu.
** Viðbótarþættir eru samkvæmt kjarasamningum lækna
prósentuálag vegna sérstakra skilgreindra stjórnunarstarfa
eða helgunar og teljast ekki til grunnlauna.
Læknafélag Íslands – launamunur kynja
bryndís
Hlöðversdóttir
Starfsmannastjóri
Landspítala
bryndishlo@landspitali.is