Læknablaðið - 01.09.2014, Blaðsíða 47

LÆKNAblaðið 2014/100 479
U M F J ö l l U n O G G R E i n a R
þetta séu vissulega allt fljúgandi skordýr
er lífshlaup þeirra gerólíkt.
„Humlurnar eru þessar stóru svörtu og
gulu hlussur sem fara á kreik á vorin eftir
vetrardvala. Þetta eru drottningar sem
leita sér að holu til að gera bú sitt í og hefja
þar varp og koma sér upp vinnuflugum
sem safna blómasafa til að fóðra lirfurnar
yfir sumartímann. Humlan safnar ekki
vetrarforða þar sem allar vinnuflugurnar
drepast á haustin og drottningarnar eru
þær einu sem lifa af veturinn. Geitungar
eru ræningjar og alætur, þeir safna ekki
blómasafa en eru hrifnir af öllu sætu og
sækja því meira í mat og drykk hjá mann-
fólkinu.
Síðan er hunangsbýflugan alveg sér á
báti, lífshættir hennar og atferli er mjög
sérstakt. Í búinu er fullkomin verka-
skipting og hver einasta fluga er hluti af
heild þannig að líta má á búið sem eina
lífveru þar sem afkoman er undir því
komin að allir einstaklingarnir sinni sínu
hlutverki. Yfir veturinn hættir ungviða-
framleiðslan og hitastigið lækkar mikið.
Þernurnar mynda klasa utan um drottn-
inguna og halda um það bil 25 stiga hita
í kjarna klasans. Ekki er um raunverulegt
dvalaástand að ræða. Búið er því tilbúið að
hefja hunangssöfnun um leið og hitastigið
úti hækkar og fyrstu plöntur blómgast að
vorinu.“
Hrifning Torbjörns á býflugum er smit-
andi og ég er næstum því farinn að hlakka
til að hitta þessar vinnusömu og einbeittu
flugur eftir ökuferðina austur í Grímsnes.
Þó er ein spurning sem liggur í loftinu og
mikilvægt að fá svar við:
Stinga þær?
„Já. En bara ef þú truflar þær í
vinnunni. Ef þú gætir þess að koma búinu
ekki í uppnám láta þær þig alveg í friði.
Þetta eru fremur gæfar flugur og ekki
mjög árásargjarnar. Það er nokkuð þægi-
legt að umgangast þær.“
Hefur þú verið stunginn?
„Já ótal sinnum. Svo oft reyndar að ég
fékk ofnæmi fyrir býflugnaeitri. Ég hef
verið í afnæmingu undanfarin 5 ár en án
þess gæti ég ekki stundað býflugnarækt.
Býflugnaeitur er ansi sterkt og virðist
kveikja mjög hressilega á ónæmiskerfi lík-
amans. Það er ekki óalgengt að býflugna-
bændur fái ofnæmi fyrir stungunum.“
Torbjörn er fæddur og uppalinn í Nor-
egi og kom hingað til Íslands árið 1987 til
náms í læknisfræði við læknadeild HÍ.
„Á þeim tíma voru nokkur pláss frátek-
in í læknadeildinni fyrir norska stúdenta
og ég var einn af þeim. Eftir að hafa lokið
námi og starfað hér í tvö ár flutti ég með
fjölskylduna mína til Björgvinjar og þar
bjuggum við í 11 ár. Á þeim tíma lauk ég
sérnámi í heimilislækningum en árið 2008
fluttumst við aftur hingað.“
Torbjörn er einn 12 heimilislækna í
Reykjavík sem starfa sjálfstætt en hann tók
við samlagi af Ólafi Ingibjörnssyni. „Ég
kann vel við þetta fyrirkomulag og veit að