Ægir - 01.11.2007, Qupperneq 18

18
„Mér fannst alltaf skemmti-
legast á síldinni. Þetta var til
dæmis mjög spennandi hér í
gamla daga þegar við vorum
austur við Hrollaugseyjar og
urðum að fara grunnt og raun-
ar upp fyrir torfurnar til að
komast sem best að þeim. Þá
var síldin mikið inni á fjörð-
unum fyrir austan, nánast
upp í landsteinum, til dæmis í
Berufirði þar sem heitir Titt-
lingur inn við Fossavík. Þar
fórum við nánast um fjöru-
steinana, þræddum grynning-
arnar þar sem við gjörþekkt-
um allar aðstæður,” segir
Guðmundur sem úr síldarleið-
öngrum fyrri ára minnist sam-
starfs við Jakob Jakobsson.
„Jakob var geysilega harð-
ur jaxl og það var í senn
ánægjulegt og lærdómsríkt að
starfa með þeim manni. Áhug
hans á viðfangsefninu var
mikill og smitandi, enginn
sem starfaði með Jakobi gat
komist hjá því að fá áhuga á
síld. Þegar við vorum á gamla
Árna Friðrikssyni lá hann
kannski á bekknum við fiski-
leitartækin. Dottaði kannski
stundarkorn eftir langar vök-
ur, en vaknaði alltaf ef kallað
var á Árna Friðriksson með
síldarfréttir í gegnum talstöð-
ina.“
Með loðnu undir koddanum
Annar vísindamaður sem
Guðmundur hefur átt langt
samstarf við er Hjálmar Vil-
hjálmsson fiskifræðingur, sem
lét af störfum fyrr á þessu ári.
„Við Hjálmar gjörþekkjum
hvor annan af löngu samstarfi
og spjölluðum mikið saman
á frívaktinni, ekki síst
loðnuna. Ég hef stundum sagt
í gamni að Hjálmar tali helst
aldrei um neitt annað en átt-
haga sína austur í Mjóafirði
og svo loðnuna sem hann
hefur sofið með undir kodd-
anum í fjörtíu ár en er honum
samt ennþá hulin ráðgáta,“
segir Guðmundur sem minn-
ist margra skemmtilegra
loðnuleiðangura frá liðnum
árum.
„Í ár, 2007, héldum við út
snemma í janúar og vorum
norðvestan við Kolbeinsey
þegar við skyndilega sigldum
fram á loðnuna, sem kemur
alltaf á óvart. Þetta er óskilj-
anlegur fiskur; er brellinn og
lifir stutt. Síldin er allt öðru-
vísi. Hefur til dæmis komið
mjög á óvart að undanförnu
varðandi vetrarstöðvar sínar,
til dæmis með því að halda
sig inni á Grundarfirði og
jafnvel í Hvammsfirði,“ segir
Guðmundur sem bætir við að
þrátt fyrir að svikull sé sjáv-
arafli og sjaldnast sé á vísan
að róa um örugg aflabrögð
telji hann vísindaráðgjöf og
niðurstöður Hafró býsna
traustar.
„Að minnsta kosti höfum
við ekki á neinu traustara að
byggja en þessum rannsókn-
um. Ákvarðanir ráðamanna
um nýtingu fiskistofna við
landið byggja á rannsóknum
frábærra vísindamanna sem
leggja alúð í störf sín. Auðvit-
að má gagnrýna þeirra vinnu-
brögð en oft hefur mér þótt
gagnrýnin vera bæði hörð,
ómakleg og illa rökstudd. Mér
hefur fundist afskaplega gam-
an að vinna með þessum vís-
indamönnum enda gefur það
manni skemmtilega sýn á
hlutina. Hér stundum við sjó-
mennsku með vísindabrag.
Flestir þeir vísindamanna sem
með okkur fara í leiðangra
eru brennandi af áhuga fyrir
verkefnum sínum, ekki bara
Jakob og Hjálmar. Hvalaleið-
angrar með Jóhanni Sig-
urjónssyni núverandi forstjóra
Hafró voru mjög spennandi,
enda smitaði hann alla um
borð af áhuga sínum á þess-
um undraskepum undirdjúp-
anna.“
Með arfleið Árna
Fyrstu árin eftir að Guðmund-
ur munstraðist í áhöfn Árna
Friðrikssonar fór hann reglu-
lega vestur á firði og tók einn
og einn túr á fiskibátum.
„Raun ar átti vistin hér hjá
Hafró bara að vera einn túr.
Ég kom hingað til Reykjavík-
ur á loðnuvertíð, var í vetr-
arlöngu leyfi frá Sigurði bróð-
ur mínum sem var með Orra
ÍS, sem Norðurtanginn á Ísa-
firði gerði út. Síðan þegar ég
var á leiðinni vestur var ég
fenginn til að taka einn túr
hér hjá Hafró og síðan var ég
beðinn um að bæta þeim
næsta við. Á endanum sat ég
hér fastur og fór hvergi,“ seg-
ir Guðmundur sem finnst að
sér hafi bærilega tekist að
varðveita sjómanninn í sjálf-
um sér
„Já, mér hefur reynst mjög
auðvelt að halda í sjómanns-
taugina. Það að vera til sjós
er raunar nokkuð sem mér er
í blóð borið. Tíu ára gamall
fór ég fyrst til sjós og við mat-
arborðið heima á Bíldudal var
ekki talað um neitt nema
þorsk og rækju. Fimmtán ára
var ég kominn í skipsrúm hjá
föður mínum. Ræturnar mínar
við sjómennskuna eru því af-
skaplega sterkar. Og eins
tengist ég fiskifræðingnum
Árna Friðrikssyni sjálfum,
svona með óbeinum hætti.
Faðir minn, Bjarni Jörunds-
son, og Gísli Friðriksson,
bróðir Árna, gerðu saman út
bát endur fyrir löngu vestur á
Bíldudal. Sem ungur fátækur
drengur var Árni síðan til sjós
á skútu hjá afa mínum, Jör-
undi Bjarnasyni, og það var
til þess tekið að á frívaktinni
lagðist hann í bókalestur.
Áhuginn og einbeitnin við að
fræðast og mennta sig var
mikil, enda fór svo að Árni
lagði fyrir sig fiskifræði og
varð einn helsti síldarspekúl-
ant þjóðarinnar. Og vissulega
þarf maður að vera stór í
brotinu til að ástæða þyki að
nefna heilt skip eftir viðkom-
andi. Að því leyti til lifir arf-
leiðin og nafnið, þó fyrr eða
síðar fenni í flestra spor.“
Viðtal: Sigurður Bogi Sævarsson.
Myndir: SBS og fleiri.
H A F R A N N S Ó K N I R
Árni Friðiksson er óneitanlega glæsilegt skip hvar það siglir út sundin. Sjávarútvegshúsið í baksýn. Skipið er 2.220 tonn og
70 metra langt og sérstaklega gert til rannsókna á djúpslóðinni.
„Úthaldið hjá okkur
á ári hverju er um
það bil 190 til 200 dagar,
en þeim þarf nauðsynlega
að fjölga. Mér þætti
eðlilegt að við værum úti
svo sem 300 daga.“