Tímarit Máls og menningar - 01.04.1940, Blaðsíða 67

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
G1
valdá meö vofu byltingarinnar. Á vesturlandamærum
Frakklands, i ríkjum þýzkra fursta Rínarlanda, safn-
aðist útflytjendaaðallinn franski og hugði á innrás í
hið gamla föðurland, með tilstyrk erlendra þjóðhöfð-
ingja. Löggjöf byltingarinnar liafði gengið á gósseig-
andaréttindi þýzkra fursta í Elsass, sem laut franskri
stjórn. Yið það jukustu mótsetningarnar milli Frakk-
lands hyltingarinnar og Evrópu aðalsins. Hin afturhalds-
sama Evrópa sá ljóslega, hvers hún mátti vænta, ef
byltingin færi að flæða yfir landamærin.
Það var auðsætt, að Frakkland gat ekki til lengdar
þolað ófögnuð aðalsins á landamærum sínum. Þjóðin
Jijóst við vopnaðri innrás á liverri stundu, en samtímis
óx stríðshugurinn í löggjafarsamkomunni. Meðal liinna
mælsku Girondista varð sú liugsun æ rikari, að hið
byltingarsinnaða Frakkland yrði að lieyja útbreiðslu-
stríð liugsjónum sínum lil þrifnaðar, stofna lil „kross-
í'erða mannréttindanna“. Á liak við þetta leyndist löng-
un hinnar frönsku liorgarastéttar til iandvinninga. Kon-
ungur var einnig fylgjandi ófriði, en aðeins í þeim til-
gangi, að hyltingin færi sér að voða i erlendum ævin-
týrum. Jakóliínar einir börðust af öllum mætti gegn
ófriði. Þeir sáu fyrir, að landinu var stofnað í tvísýnu,
ef það legði til ófriðar, áður en byltingin var um garð
gengin innanlands. Þeir reyndust í þessum efnum sem
öðrum langsýnni en flestir aðrir samtíðarmenn. 20.
apríl 1792 samþykkti löggjafarsamkoman stríðsyfirlýs-
ingu gegn Austurríki, gegn atlev. Jakóhína. Þetta var
eitt örlagaríkasta sporið, er byltingin liafði stigið. Það
varð uppliaf að nær óslitnum 20 ára Evrópu-ófriði, er
fyrsl lauk á Vínarþinginu 1814. Þróun byltingarinnar
var æ síðan hrennd rnarki ófriðarins; beint og óbeint
mótaði liann alla rás liennar og örlög.
Landráð þeirra konungshjónanna færðist í aukana,
þegar stríðið var skollið á. Drottningin kom liernaðar-
áætlun herforingjaráðsins til liirðarinnar í Vínarborg.