Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Side 16

10
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og róttækni. Sérstaklega mun því ætlað að hefja islenzka bók-
menntagagnrýni á hærra stig. Með Helgafelli bætist íslenzkri
menningarbaráttu sterkur liðsauki frá mönnum, sem hafa allt
of lengi staðið hlutlausir hjá. Það er menningarviðburður, að
þetta tímarit er orðið til, og fagnaðarefni öllum, sem unna frjálsri
og djarfri hugsun í landinu. Við óskum ritstjórunum til liam-
ingju með útgáfu þess. Kr. E. A.
VÍSINDAMENN LÁTA EKKI KÚGAST.
Franska lýðveldið lirundi saman á nokkrum vikum og varð
fórnarlamb þýzka nazismans, svo sem kunnugt er. Þó fer þvi
fjarri, að franska þjóðin hafi verið lögð að velli, og er spurn, hvort
rétt er að segja, að hún hafi verið sigruð. Samkvæmt áreiðan-
legustu heimildum var það ekki skortur á lireysti frönsku her-
mannanna, sem undanhaldinu og uppgjöfinni olli, kjarkur og
þrek franskrar alþýðu var og óbilað, og ekki mun hafa vantað
á hugkvæmni né skarpleik franskra hugvits- og visindamanna.
Hruninu olli fyrst og fremst sviksemi nokkurra rikra og mikils-
ráðandi manna, sem óttuðust meira samtök og valdatöku al-
þýðu síns eigin lands en yfirgang erlends óvinahers. Enda fengu
margir helztu svikararnir að njóta sérréttinda-aðstöðu, valda og
fjármuna, og eru notaðir sem böðlar á alþýðuna, menntamenn
og aðra sanna föðurlandsvini.
Meðal hinna mörgu hermdarverka i Frakklandi, sem vakið
hafa undrun og fyrirlitningu um allan heim, er meðferðin á ýms-
um frægustu vísindamönnum Frakka, sem jafnframt eru i fremstu
röð meðal visindamanna heimsins. Julían Huxley, einn liinn
frægasti náttúrufræðingur, sem nú er uppi, segir um þetta efni.*)
„Nazistunum liefur ekki tekizt að brjóta mótstöðu frönsku
þjóðarinnar á bak aftur, og því hafa þeir reynt að grafa djúp
milli hennar og andlegra forystumanna hennar á sviði visinda.
Þar hefur þeim einnig mistekizt. Visindamennirnir sviku ekki.
Þeir fórnuðu frelsi sjálfra sin fyrir tryggðina við anda þjóð-
frelsisins, sem þarna verður sama sem andi vísindanna.
Þjóðverjar töldu sig hafa komið ár sinni vel fyrir borð. Þeir
sögðu við háskólakenuarana: „Sjáið, liversu göfuglyndir við
erum: við viljum ekki loka háskólanum, komið þvi aftur til
Parísar, þið lialdið áfram fyrirlestrum ykkar að siðvanda, undir
hinni þýzku nýskipun.“
Og liáskólakennararnir koniu aftur. Þeir niunu þó naumast
hafa gert sér miklar tyllivonir um einlægni Þjóðverjanna. En
------------ Frh. á hls. 101.
1) La France Libre, 15. nóv. 1941.