Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Side 24

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
íngjum góðar veislur. Þess er vert að
geta að rómversk-kaþólskir kínabúar
eru taldir tíu miljónir; munu þeir
uppá síðkastið vera í hæpnum teingsl-
um við Róm og anda heldur köldu á
milli; þó hafa þeir ekki verið settir
útaf sakramentunum, að því ég best
veit, enda mundi örðugt að veita
kristnum dómi í Kínaveldi öllu
þýngra högg en páfabann.
En hvað er að segja af taóistum,
sem um lángar aldir hafa haft með
höndum þjóðkirkjuhlutverk í Kína-
veldi, fullnægt daglegri trúarþörf
manna með réttum blótum á réttum
stað og tíma, annast um göfgun láng-
feðga fyrir menn, helgað með yfir-
saungum burð manna í heiminn, hjú-
skap, útför og þvíumlíkt. Taóistamir
hafa samið nauðsynleg hversdags-
trúarbrögð handa fólki á sama hátt
og þeir bjuggu til alskonar skrýtin
meðul til að lækna flesta sjúkdóma.
Þar sem búddismi, múhameðstrú og
kristindómur eru altsaman aðskota-
dýr, þá bjuggu taóistar út innanlands-
trú handa fólki. Og þó að Tao-te-king
sé sú bók þeirra sem mest er numin af
hugsuðum og spekimönnum, þá hafa
taóistar ýmsar aðrar bækur helgar,
sem meir eru ætlaðar til almennrar
hversdagsneyslu. Það lætur að líkum
að taóistum hafi ekki geingið greið-
lega að skilja af svo þeim hugfestist
vesturevrópsk frjálslyndisstefna Sun-
Yat-Sens í stjórnmálum ellegar hálf-
kristinn, hálffascistiskur og hálfkon-
fúsíanskur hugsanagrautur Chiang
Kai-sheks; en þó hafa þeir líklegast
átt einna bágast með að skilja hag-
fræðilegar nítj ándualdarkenníngar
frá London einsog marxismann. Enda
fara litlar sögur af viðgángi taóism-
ans á þessari öld. Flestir sem ég
spurði um taóista og Taó tóku til að
hvá skilníngslaust og virtust ekki
kannast við neitt af þessu fólki né
vita um hvaða stefnu ég væri að tala.
Mér virtist mörgum góðum mönnum
fara blátt áfram kalt vatn milli skinns
og hörunds þegar ég sagði að ég hefði
meðal annars verið taóisti mestan
hluta ævinnar. Ég sagði að þó eing-
inn kannaðist leingur við Taó í Kína,
þá héldi Kína áfram að vera frægt af
Taó jafnt fyrir því. En daginn áður
en ég fór kemur Yeh rithöfundur vin-
ur minn í gistihús mitt og segist hafa
verið beðinn að aka með mér til
musteris taóklerka. Það hafði þá
altíeinu uppgötvast að þeir væru til.
Við ókum útfyrir bæinn, komum í
einhverskonar vesaldarlegt úthverfi
með svip af venjulegu sveitaþorpi
kínversku þar sem hrörnun og niður-
níðsla virðist hafa ráðið ríkjum að
minsta kosti í hundrað og fimtíu ár.
Milli grárra snaraðra kofa með strá-
þaki, akra í tröð, heystabba og ill-
gresisbíngja, þræddum við krókóttar
moldargötur sem virtust akfærar ein-
gaungu vegna frostsins í jörðinni.
Okumaður spurði sig áfram, snéri við
aftur, leitaði að nýum troðníngum,
14