Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Blaðsíða 37

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Blaðsíða 37
UM SÖFNUN OG VARÐVEIZLU ÍSLENZKRA SÖGUHEIMILDA háaloftum, er þeim hafði verið ætlað- ur staður til þessa, inn í reisulegasta hús bæjarins. Safnahúsið er glæsileg- ur vottur um stórhug hinnar ungu aldamótakynslóðar íslands. Loksins hafði hin bókelska þjóð reist andlegri iðju sinni verðugan minnisvarða. En þótt við höfum búið hinum opinberu heimildum sögu okkar öruggan sama- stað, þá fer því þó fjarri, að við höf- um gert öllum söguheimildum okkar rétt skil. Saga fslands er ekki öll, þar sem er hin opinbera saga þess, og ís- lenzkar söguheimildir eru ekki allar í þeim gögnum, sem tengdar eru hin- um sundurleitu greinum ríkisvaldsins. íslenzka þjóðin á sér, eins og allar aðrar þjóðir, sína rúmhelgu sögu, svo sem hún birtist í dagfarslegri önn ein- staklinga og þjóðfélagsstétta og sam- tökum þeirra. Það er hér sem komizt verður inn að kviku þjóðarsögunnar, og því miður eru fjölmargar heim- ildir um þessa sögu í voða, og hefur svo verið um langa stund. Þessum heimildum má skipta í tvo aðal- flokka: sendibréf einkamanna og heimildir um atvinnusögu þjóðarinn- ar, sérstaklega verzlunarheimildir hennar. Það dylst engum, sem fengizt hefur við sagnfræðileg viðfangsefni, hvílík- ur heimildaauður er fólginn í bréfum einkamanna. Heimildagildi þeirra fer auðvitað mjög eftir þeim sögulegu aðstæðum, sem þau eru skrifuð við. Á sumum öldum varð bréfritun sér- stök listgrein, háð föstum formum ákveðinnar tízku, svo sem í tíð hinn- ar klassísku rómversku fornaldar, er Ciceró og Seneca sköpuðu fyrirmynd- ir í bréfgerðarlist og höfðu djúp áhrif á bréfaskriftir renaissancetímans og allar götur fram á 18. öld, einhverja mestu bréfaöld sem um getur í Evr- ópu. Stundum eru slík bréf heilar rit- gerðir heimspekilegs eða fagurfræði- legs efnis, svo sem bréf þeirra Goethes og Schillers, stundum eru þau ekki annað en bæjar- eða hirðslúður, en jafnan hafa þau að geyma sögulega tjáningu á staðreyndum, sem aðrar heimildir þegja oftast um. Þótt mað- ur skyldi ætla, að bréf væru fyrst og fremst heimildir um persónusögu manna, þá er hitt engu óalgengara, að þau varpi nýju ljósi á almenna sögu, fjölbreytnin í heimildagildi einkahréfa á sér yfirleitt engin tak- mörk. Bréfin eru ein persónulegasta tjáning hverrar aldar, rödd hennar og ósjaldan leyndarmál hennar, þar má oft greina sannleikann frá hinni opin- beru lygi. 19. öldin er hin mikla bréfaöld í sögu Islendinga, og engin furða í svo strjálbýlu landi með erfiðar sam- göngur og lengst af lítinn blaðakost, en í sama mund hafði þjóðin milda þörf fyrir að ræðast við innbyrðis. Heimildagildi íslenzkra bréfa á síð- ustu öld er því að sumu leyti meira en gildi sams konar heimilda er- lendra. Við þetta bætist, að hinn ís- 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.