Tímarit Máls og menningar - 01.03.1958, Blaðsíða 113

UMSAGNIR UM BÆKUR
skilji hann ekki. En á gamansömum mönn-
um liggur jafnan sá grunur að þeir séu
vafasöm vitni sannleikanum til framburðar.
Málið á Veturnóttakyrrum er órækasta
sönnun þess, að Jónas Arnason er ekki að-
eins skyggn á það sem fyrir augun ber, held-
ur hefur hann einnig lagt við hlustir þegar
hann tók sér fyrir hendur að gerast skáld
íslenzkrar alþýðu og smælingja. I tungutaki
hans er aldrei fölsk nóta. Hann hefur orð-
tekið hið íslenzka alþýðumál, mál vinnunn-
ar á sjó og landi, með stakri alúð og natni,
og mér, fimmtugum landkrabba, hefur það
verið opinberun að nema þessa fjölskrúð-
ugu, safaríku og litauðugu tungu hins vinn-
andi fólks. Mér þætti ekki ólíklegt, að Orða-
bókin íslenzka muni veiða vel á miðum
Veturnóttakyrra. Stíll Jónasar Árnasonar
hefur í þessari bók vaxið enn að afli og
mýkt. Hann hefur náð þeim persónulega
blæ sem honum einum er eiginlegur, þótt
hann hafi orðið að taka út þroskann í
skugga af laufmiklum viði þeirra Halldórs
og Þorbergs. Nú er árum vaxtarverkjanna
lokið að því er hann sjálfan varðar. Það er
ekki alltaf meðmæli með rithöfundi, að
hann sé best-seller, svo sem dæmin sanna.
Jónas Ámason er þegar kominn í hóp þeirra
höfunda íslenzkra, sem seljast upp á
skömmum tíma. Slíkt er ekki alltaf gæða-
merki á bókum. En í þessu tilfelli eru gæð-
in tvímælalaus. Það er íslenzkri alþýðu til
hróss, hve vel hún hefur tekið bókum Jón-
asar. Með því hefur hún sýnt, að hún hefur
fundið sitt skáld.
Sverrír Kristjánsson.
Leiðrétting
Misprentazt hefur eitt orð hér að framan
í ritdómi um Við djúpar lindir bls. 96 í aft-
ara dálki 9.1. a. n. Rétt er Hnan þannig:
Kennir þar margra grasa og sumra (ekki
margra) góðra,
Skrifcrrinn á Stapa
Sendibréf 1806—1877.
Finnur Sigmundsson bjó til
prentunar.
Reykjavík 1957.
innur landsbókavörður Sigmundsson
hefur þegar unnið hið mesta þarfaverk
með útgáfum sínum á íslenzkum sendibréf-
um. En af miklu er að taka þar sem eru
bréfasöfn Landsbókasafnsins, og nú hefur
enn ein bók bætzt í hópinn sem stórmikill
fengur er að. Ekki er það þó fyrir þá sök að
maður sá sem bókin er kennd við sé frægur
í þjóðarsögunni eða ofarlega í vitund al-
mennings. Þeir eru áreiðanlega miklu fleiri
sem aldrei hafa heyrt Páls Pálssonar, eða
Páls stúdents, getið, því að um hann var
jafnan hljótt og hann lét aldrei mikið yfir
sér. Öll störf sín vann hann í kyrrþey, en
þeir sem sinnt hafa íslenzkum bókmenntum
hafa löngum átt honum þakkarskuld að
gjalda, og munu eiga enn um sinn.
Páll Pálsson var fæddur 1806, sonur Páls
Guðmundssonar sýslumanns á Hallfreðar-
stöðum. Hann missti föður sinn ungur og
var komið í fóstur til Steingríms Jónssonar,
síðar biskups, sem þá var prestur í Odda.
Steingrímur var mikill lærdómsmaður, hélt
heimaskóla og brautskráði stúdenta, og
hann útskrifaði Pál 1823. Eftir það varð
Páll skrifari hjá Bjarna amtmanni Þor-
steinss> ni á Stapa og var upp frá því í þjón-
u-tu hsns þangað til Bjami dó 1876, en
rúmum fjórum mánuðum síðar andaðist
Páll, í marz 1877.
Bjarni amtmaður fluttist til Reykjavíkur
þegar hann lét af störfum vegna blindu
1849, en Páll skildi ekki við hann, heldur
dvaldist á heimili hans það sem eftir var
ævinnar. Hann hafði alla stund ódrepandi
áhuga á bókum og íslenzkum fræðum, og
frá því að hann kom til Reykjavíkur vann
hann ómetanlegt starf á Landsbókasafninu
103