Tímarit Máls og menningar - 01.04.1960, Blaðsíða 64

UMSAGNIR IJM BÆKUK
eina hendingu úr því kunna allir ljóðavinir
á Islandi; eða Herbergið mitt: „Herbergið
mitt er hljóðlátt eins og kirkja, / sem húkir
um nóttu prestslaus upp til dala“ — „Á
borðinu stendur mynd af mér og Kristi /
mönnunum, sem enginn hefir skilið"; eða
Lílsþorsta: „Bíð ég nú dauðans, dul hans
enginn veit. —- / Dálítill kvíði vitund niinni
liáir. / Eitt er þó víst, þótt annað falið sé, /
að uppskeran verður lík og maður sáir“;
eða Ur strœtinu: „En ekki vildi ég skipta,
þótt ltönd mín hlyti gull, / á henni, sent
með prýði í veizlum syndgar ekki, / og
þeirri, sem er alræmd og oftast virðist full
l og á elskulegasta hjartað, sem ég þekki";
eða Ljóð, orlct utangarðs: „Því hverjir eru
vinir þess sem veltir vösum tómum, / sem
vanrækir að starfa fyrir Ólaf Thors og Co“
/ — „en af þessu er ég talinn óalandi í bæn-
um / og enginn vill mig hýsa nema „bless-
uð lögreglan“.“
Vilhjálmur er enginn nosturmaður í
Ijóðagerðinni, jafnvel beztu hendingar hans
hefði fagurkeraskáld getað ort svo miklu
miklu betur. En hefðu þessar ljóðlínur
orðið manni jafn hugtækar eftir snurfus-
unina? Ég efast tim það. Ég er ekki að
livetja skáld til hroðvirkni, en þeim mönn-
um, sem lífið hefur ekki tekið á með silki-
hönzkum, fer það misjafnlega vel að sitja
við baldýringar. Smekkvísin er ekki sterk-
asta hlið Vilhjálms. Það er líka hæpið að
kalla þessa bók hans úrval. Hér eru saman
komin öll helztu kvæði hans, misheppnuð
jafnt sem lukkuð, en þau hafa sér öll eitt-
hvað til ágætis og það fyrst og fremst, að
þau eru góð mynd af Vilhjálmi með kostum
hans og vanköntum. Hér er hann eins og
hann kemur vinum sínum fyrir sjónir, sér-
stæður persónuleiki, alltaf með mikla reisn,
jafnvel í niðurlægingunni — grínmlaus
maður.
Vilhjálmur frá Skáholti hefur átt óvenju
miklum vinsældum að fagna hjá hinu
óbreytta alþýðufólki, þeim sem gera meiri
kröfur til efnis en umbúðanna. Bækur hans
hafa jafnan selzt upp á skömmum tíma,
hann liefur margprentað þær, lítið eða ekki
breytlar.
Jón úr Vör.
Jón llelgason:
íslenzkt mannlíf II
Iðunn. Reykjavík 1959.
Ai) þykja mér miklir kostir á rithöfundi,
að hann eigi margt í fórum sínum, cn
tjaldi ekki hversdagslega öllu sem til er, að
hann sé ljós i hugsun, málið kjarngott,
myndríkt og tilgerðarlaust, stíllinn hóflega
upphafinn eftir því sem efni standa til
hverju sinni; að frásagnarmáti hans sé að
jafnaði svo blátt áfram, að stílbrellur
skyggi ekki á það, sem um er rætt eða frá
er sagt. Marga þessa kosti á Jón Ilelgason
ritstjóri og þarf raunar ekki mig til þess að
henda á það. Alþjóð er fyrir löngu kunn-
ugt, að hann kann prýðilega á penna að
lialda. — Síðustu tvö árin hefur Jón Helga-
son gefið út sagnaþætti eða frásagnir úr
ísl. þjóðlífi og hefur þessum bókum hans
verið fágætlega vel tekið.
„Einhverjir eru á ferð fram dalinn.
Fremstur gengur maður, sem teymir trússa-
liest og leiðir barn sér við hönd. Aftan í
trússahestinn er hnýtt kú, og öftust fer
kona, sem ríður á þófa og reiðir kornabarn.
Allur er ferðabúnaður þessa fólks fátæk-
legur. Vaðmálsföt þess eru lóslitin og bætt,
prjónaflíkurnar stagaðar, skinnskórnir nas-
hitnir og varpslitnir. Á klyfjahestinum ægir
saman sundurleitum farangri — kirnum og
skjóðum, amboðum og spýtnabraki. Við
klyfberann er bundinn pottur, þar sem
glóðarkögglar eru faldir i ösku. Þetta er
því næst aleiga þessa fólks, sem silast þarna
fram dalbotninn og stefnir á heiðina.“
142