Tímarit Máls og menningar - 01.06.1963, Blaðsíða 55

TÍMARIT MALS OG MENNINGAR
meira en hugmynd. Kynferðisnautnin verður hjá okkur að hjúskaparskyld-
um, listnautnin þjónar menntuninni, og í lærdómnum sjáum við ekki ánægj-
una af því að kynnast einhverju, heldur að taka eitthvað inn í skömmtum.
Hátterni okkar á ekkert skylt við hið glaðværa „að skoða sig um“, og til að
réttlæta okkur skírskotum við ekki til þess, hve mikla gleði eitthvað hefur
veitt okkur, heldur hve það hefur kostað okkur mikinn svita.
76 Enn er þá ótalað um það, hvernig á að koma því, sem hefur verið mót-
að á æfingunum, til áhorfendanna. í því skyni er nauðsynlegt, að undir hinum
eiginlega leik liggi gestus, sem ber með sér, að því, sem fram er sett, er skilað
fullsmíðuðu. Fyrir augu áhorfandans kemur nú það sem staðizt hefur próf
æfinganna og orðið er leikurunum gamalkunnugt, og þessvegna verður að
flytja hinar fullunnu eftirmyndir af fullkominni árvekni, svo hægt sé að taka
við þeim af árvekni.
77 Eftirmyndirnar verða nefnilega að þoka fyrir frummyndinni, þjóðfé-
lagslífi mannanna, og skemmtunin af fullkomleika þeirra á að hefjast á æðra
stig skemmtunar, sem er fólgið í því að sjá hinar afhjúpuðu reglur þessa þjóð-
félagslífs meðhöndlaðar sem ófullkomnar bráðabirgðareglur. A þennan hátt
gerir leikhúsið áhorfandann virkan, fram yfir það að horfa. í leikhúsinu fær
hann notið sem skemmtunar hinna óttalegu og endalausu starfa sinna, er eiga
að sjá honum fyrir daglegu brauði, svo og óttans við linnulaus hamskipti
sjálfs sín. Hér dafnar hann á auðveldastan hátt; því auðveldasti hátturinn að
lifa er í listinni.
Leiklist vísindaaldarinnar getur breytt díalektíkinni í nautn. Að skemmta
sér við óvænta atburði þróunar, sem heldur rökrétt áfram eða tekur stökk,
óstöðugleika allrar veru, glettni mótsagnanna osfrv., það er að skemmta sér
við lífsorkuna í manninum, hlutina og ferlin, og þau efla lífslistina ásamt
lífsgleðinni.
Allar listir stuðla að hinni mestu list allra lista, lífslistinni.
Erlingur E. Halldórsson þýddi.
149