Tímarit Máls og menningar - 01.06.1968, Síða 45

kenndur. Þetta mál var rætt í fyrstu
stjórn sambandsins. En fyrir fimm
árum var hafin skipulögð barátta
fyrir málinu af hálfu sambandsstjórn-
ar. Beindist þessi sókn að sjálfsögðu
mjög að Menntamálaráðuneytinu,
sem sýndi málinu frá öndverðu full-
an skilning, þótt við ramman reip
væri að draga á öðrum vettvöngum.
En samkvæmt hinum nýju lögum,
mun Rithöfundasjóður íslands taka
til starfa á næsta ári. Hefur stjórn
hans þegar verið skipuð. Tekjur
hans fyrsta árið verða samkvæmt
lögunum hálf til ein milljón kr., og
er það undir rithöfundum sjálfum
komið, hvort þeir kjósa að efla hann
meira eða minna. Skal úthlutun úr
sjóðnum hefjast þegar á næsta ári.
Þótt Rithöfundasamband íslands
hefði ekkert annað sér til ágætis unn-
ið en koma þessu máli heilu í höfn,
hefði stofnun þess og tilvera verið
fyllilega réttlætanleg.
Sambandið var stofnað sem tengi-
liður milli rithöfundafélaganna
tveggja. Ég hygg, að með sanni megi
segja, að á þessu tíu ára skeiði hafi
sambandinu tekizt vonum framar hið
tvígilda hlutverk sitt, að samstilla
kraftana inn á við og standa vörð
um réttindi og menningarskyldur rit-
höfunda út á við.
Ég hef einkum rætt hér um starf-
semi samtakanna út á við, réttinda-
baráttu þeirra og ýmis stéttarleg mál-
efni. Enginn skyldi þó skilja orð mín
Rithójundasamband Islands lia ára
svo, að okkur forustumönnum hafi
ekki jafnan verið ljóst, og sé ekki
ævinlega ljóst, til hvers barizt er.
Allar aðstæður krefjast þess, að við
gjöldum keisaranum það, sem keis-
arans er, en það er til þess gert, að
fremur sé unnt að gjalda guði það,
sem guðs er. Kjarni viðleitninnar er
sá, að gera rithöfundum betur kleift
að helga sig starfi sínu af alúð og
einbeitni. Samtökin eru umgjörð, en
uppistaða og ívaf starfsins er að
stuðla að sköpun betri bókmennta.
Við það er miðað, og til þess er
starfað.
Ymsir halda því fram, að rithöf-
undar séu of margir á landi hér.
Fjarri fer því. Menn skyldu minnast
þess, að hæstu tindar rísa ekki af
jafnsléttu; tindar rísa af hálendi og
undirhlíðum, sem bera þá uppi.
Hæsta tréð í skóginum er umkringt
lægri trjám, kjarri og margs konar
gróðri.
Hrörnar Jjöll,
sús stendr þorpi á,
hlýrat henni börkr né harr.
Bókmenntir hafa verið ríkur þáttur
í íslenzku þjóðlífi frá öndverðu, í
frásögnum, á skrifuðum bókum og í
prentuðu máli. Tímarnir eru breyttir
og ný túlkunarform komin til sögu:
ný leikhús, kvikmyndir, útvarp, sjón-
varp. Ekkert leikhús fær þó staðizt
nema andi bókmennta svífi þar yfir
vötnum, sköpun túlkandans byggist
35