Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Side 90

fyrrnefndi varð um kyrrt í flokknum. Bret-
on var rekinn af hinni andfasísku Rithöf-
undaráðstefnu til varnar menningunni árið
1935 eftir að hann löðrungaði Ilya Ehren-
burg og var það reyndar ekki fyrsta högg
súrrealistapáfans. Til dæmis stoppaði hann
árið 1923 sýningu á leikriti eftir Tzara með
því að fara upp á svið og berja leikarana
með stafnum sínum og á þessum fyrstu
árum hleyptu súrrealistamir oft upp sam-
komum sem þeir höfðu óbeit á og skrifuðu
ákaflega heiftúðugar greinar svo sem við
dauða Anatole France (1924) sem þeim
fannst sameina í list- og lífsskoðunum allt
það fyrirlitlegasta sem til var.
Ég hef hér nefnt súrrealismann lífs- og
listastefnu vegna þess að súrrealistar höfðu
ekki eingöngu áhuga á listframleiðslu held-
ur altækri frelsun mannsins. Til dæmis var
ákvörðunin um samstarf við kommúnista-
hreyfinguna tekin með það fyrir augum að
vinna að þjóðfélagsbyltingu jafnhliða hug-
arfars- og listrænni byltingu. Breton gekk
þaðan út með látum en nokkrir félaga hans
héldu þar áfram og gengust undir aga og ok
kommúnista, Aragon fremstur í flokki.
Salur á Alþjóðlegu súrrealistasýningunni í New York haustið 1942, sem André Breton og Marcel
Duchamp skipulögðu.
88
TMM 1990:4