Ský - 01.02.2007, Qupperneq 45

ský 45
hann í senn verið nemandi og fyrirlesari. Þegar
á ævina leið varð bóheminn fyrirferðarmeiri,
en eins og oftar því miður án þeirrar gleði sem
ætti að fylgja sönnu bóhemlífi. Dagur lagði
þó ekki niður skáldskap og sköpun. Síðast var
hann að fást við óperettutexta þar sem hann
skoðaði landnám Íslendinga í eigin ljósi.
Dagur varð aldrei gamall heldur varðveitti
drenginn í sér. Félagar hans og vinir voru flestir
mun yngri en hann og hann höfðaði helst
til þeirra sem litu á borgaralegrar skyldur og
venjulegt líf sem eyðingarafl eða að minnsta
kosti hjákátlegt. Persónan var hjartahlý, en
umgengni við hana krafðist stundum úthalds
og þolinmæði. Í samræðum var Dagur gjöfull
og var þekking hans umfangsmikil og víðtæk.
Dagur var meðal þeirra skálda sem brutu
blað á sjötta áratugnum og öðlaðist með því
sitt hlutabréf í sólarlaginu. Honum tókst á
næsta áratug á eftir, líka þeim áttunda og
jafnvel níunda (þótt minna bæri á honum
þá) að vekja eftirtekt með skáldskap sínum og
skipta máli.“
Skáldið í tölum og ártölum
En hver var nákvæmlega skáldferill Dags
Sigurðarsonar?
Dagur Sigurðarson gaf út tólf bækur. Sú
fyrsta var Hlutabréf í Sólarlaginu sem kom
út 1958 en á eftir fylgdu Milljónaævintýri
1960, Hundabærinn eða viðreisn efnahagslífsins
1963, Níðstaung hin meiri 1965, Rógmálmur og
grásilfur 1971 en sú síðastnefnda er jafnan talin
sú ljóðabók skáldsins sem hafði mest áhrif.
Á árunum 1974 til 1988 komu út sjö
bækur til viðbótar. Þær voru Meðvituð
breikkun á raskati 1974, Frumskógadrottningin
fórnar Tarsan 1974, Fagurskinna 1976,
Venjuleg húsmóðir 1977, Sólskinsfífl 1980,
Fyrir Laugavegsgos 1985 og Kella er ekkert skyld
þeim 1988.
Fyrst í stað munu ljóð Dags hafa vakið
töluverða hneykslun fyrir opinskátt og djarft
orðfæri og berorðar ástarjátningar. En Dagur
hitti strax á einhvern streng í brjóstum þeirra
sem unna ljóðlist sem er opin og einlæg og
laus við allt myrkviði kenninga og táknmáls.
Sá einfaldleiki sem var aðalsmerki ljóðagerðar
hans gerði hana aðgengilega kynslóðum sem
á eftir komu og skópu skáldinu hljómgrunn
meðal nýrra aðdáenda.
Stundum er sagt um Dag að hann sé
íslenska útgáfan af „beat“ skáldi en þau
voru hópur skálda sem spratt upp á sjötta
áratugnum í Bandaríkjunum sem hömpuðu
mjög bóhemskum lífsstíl og vildu ögra fólki
með verkum sínum. Sennilega eru Allen
Ginsberg og Jack Kerouac þekktastir bítskálda
og má segja að Dagur hafi fetað í fótspor þeirra
og fært götumál inn í íslenska ljóðlist. Sjálfur
var hann aðdáandi t.d. Ginsbergs og þýddi ljóð
hans á íslensku.
Mörgum finnst Rógmálmur og grásilfur
vera besta ljóðabók Dags og í henni er að
finna nokkur bestu ljóð hans. Úr þeirri bók
er oft vitnað í ljóðið
Geirvörtur.
„Brjóst
handa mér
brjóst sem fylla lófann
brenna lófann og spreingja lófann
spreingibrjóst handa mér
eða lítil skjálfandi brjóst
sem kitla lófann þótt maður nái ekki taki
eins og á stelpunni þarna sem sötrar
kók gegnum strá og mænir á gluggann
brjóst handa mér og höndum mínum
mér í hendur í hendur mínar
brjóst að mínu flata brjósti
stinn ilmandi mjúk heit
brjóst handa mér og geirvörtur
blóðríkar viðkvæmar bleikar
ljósbrúnar, dökkbrúnar gulbleikar
brúnbleikar geirvörtur handa mér
að erta og sefa
Í ljóðabókinni Hundabærinn eða viðreisn
efnahagslífsins frá 1963 lýsir skáldið sjálfum
sér í ljóði:
(brot)
„Þótt undarlegt kunni að virðast
er ég samansaumaður skynsemisdýrkandi og
menningarpostuli.
---
VI
Ég er ekkert séni. Ég er kolbítur.
Ég ligg í öskustó, róta og rýti.
Einu sinni var ég útburður.
Ég gerði hvað ég gat.
Ég gólaði gat á hlustir stertimenna.
Þá var ég útburður. Nú er ég kolbítur.
Einn góðan daginn verður öskustóin auð.
Hvað hefur orðið um ónytjúnginn?
pískrar fólk og skekur kollana.
En fyrr en nokkurn varir
verður Prinsessan í faðmi mér.
Ríkið við tær mér“
Árið 1990 vakti útvarpsviðtal við Dag
nokkra athygli og við skulum láta skáldið
eiga lokaorðin í þessari grein:
„Ég er ekkert einn um að hafa sjokkerað
fólk. Það eru allir sjokkeraðir á öllum hér í
Reykjavík. Það er lenska. Og allir að snuðra
um náungann til að hafa eitthvað á hann. Ég
kaus mér það ungur að vera áberandi og því
fylgir viss ábyrgð. Það er ekki alveg sama hvað
maður gerir á götunni en oftast nær líkar mér
vel við fólk – með fáum undantekningum.
Mér finnst gaman að kvikindunum! …
Það er voðalega leiðinlegt hvað fólk er alltaf
mikið að skammast sín. Ég gæti trúað því
að skömmusta sé eitt aðalefnið í líminu sem
heldur svínaríinu saman. Það er ópraktískt að
skammast sín og aldrei verið minn stíll. Ég er
heiðursmaður, það gefst mikið betur.“
Dagur á Mokka árið 1982.
sky
,