Dagrenning - 01.08.1947, Blaðsíða 11

til framleiðsluvörur samkvænrt þeirri heildar
framleiðsluáætlun, sem þessi ríkjaheild fer
eftir á hverjum tíma, og byggir líf sitt og
afkonru á frá ári til árs.
Nú hefur þeirri athyglisverðu tillögu skotið
upp í fullri alv'öru í sambandi við undirbún-
ing Marshall-áætlunarinnar að Evrópuríkin
gerðu með sér tollabandalag, en því miður
virðist það byrjunarspor ætla að stranda á
stjórnum Bretlands og Svíþjóðar.
Sífelt heyrast raddir, sem ýmist lofa og
vegsanra hið vestræna hagkerfi — kapital-
ismann eða auðvaldsskipulagið — eða þá
fordæma það og telja það alveg óalandi og
óferjandi, og telja nauðsynlegt að afnema það
sem fvrst. Menn virðast ekki koma auga á
það hvers vegna hið vestræna hagkerfi er orð-
ið ómögulegt og er raunar hætt fvrir alllöngu
að „fungera". Höíuðástæðan Jigur í því, að
það hagkerfi gerír ekki ráð fyrir velmegun
allra. Það gerir ráð fyrir velnregun tiltölulega
fárra manna en allur fjöldinn búi við frem-
ur léleg kjör og nokkur hluti búi jafnvel við
mjög bág kjör. Verklýðssamtök síðustu ára
— einkunr síðan eftir 1920, samvinnufélags-
skapur nrargskonar og þó alveg sérstaklega
hið opinbera franrtak ríkis og sveitarfélaga
hefur allt hjálpast að því að auka líkanrlega
velnregun fjöldans----lyfta upp botninunr
á þjóðfélaginu, ef svo mætti segja. Og nú er
þetta komið á það stig í nrörgunr vestrænunr
löndunr að fullkomlega má telja að öll al-
þýða lifi nú við stórunr bætt kjör frá því
sem áður var þó auðvitað sé nrörgu áfátt
ennþá.
Til þess að sannfærast unr þetta þurfa
menn ekki annað, en líta á hversu allur að-
búnaður lrins starfandi fólks lrefir batnað
síðustu 30—40 árin. Nú búa nrenn í betri
húsunr og við meira öryggi á flestunr svið-
unr og nú getur hinn almenni borgari á
Vesturlöndum veitt sér margt, sem lröfð-
ingjar eimr gátu veitt sér áður. Þessi gjör-
breytta aðstaða krefst vitanlega allt annars
fjárhagskerfis en þess, senr ,áður var. Hag-
kerfi vestrænna þjóða hvílir enn, a. nr. k. í
„teoriunni,“ á gullinu og sterkasta gull-land
heimsins — Bandaríkin — lrefur nú orðið
alveg forustuna í fjármálunr þeirra.
„Hinn nrikli falsspánraður" gullið verður að
hverfa að fullu og öllu úr sögunni, ef takast
á að rétta við og nú stendur yfir síðasta orust-
an um yfirráð þess, eða réttara sagt niður-
brot þess Iragkerfis, senr byggir á gullinu.
En hvað á þá að konra í staðinn, spyrja menn
að vonunr? Verður það þá ekki hagkerfi
konrnrúnisnrans? Flestir sjá ekki annað og
þess vegna skapast talsverð tillrneiging til
þess að hallast að því hagkerfi. Jafnaðarmenn
allra landa halda fram hagkerfi komnrúnisnr-
ans aðeins nreð þeim nrun, að þeir telja að
þó það sé í lög leitt þurfi ekki að fylgja því
missir alls persónulegs frelsis. En þessi skoð-
un sósial-denrokrata er röng. Hagkerfi jafn-
aðarstefnunnar — sósialismans og kommú-
nismans — hlýtur að leiða til afnáms alls
persónufrelsis að lokunr. Glöggt dænri um
það eru einnritt ráðstafanir þær og valda-
aukning, sem jafnaðarmannastjórnin í Bret-
landi lrefur nú fengið, og senr hún bar fram
kröfur unr að fá 6. ágúst s.l. er hún sá að hinu
vestræna fjárhagskerfi varð ekki lengur bjarg-
að frá hruni. Menn verða að gera sér það
fullkomlega ljóst — jafnt sosialdenrokratar
sem aðrir — að hagkerfi sósialismans getur
ekki komið í staðinn f}'rir hagkerfi auðvalds-
skipulagsins nú við endalok þess. Hagkerfi
sósialisnrans leiðir til konrmúnisma og al-
gjörrar frelsissviftingar að lokum ef fram-
kvæma á það hagkerfi til fulls. Það blekkir
marga nrenn nú, að ennþá er hagkerfi sósial-
ismans hvergi komið til fulls í framkvæmd
í lýðræðislöndum, heldur hefur það lringað
til verkað sem umbætur á hagkerfi kapital-
ismans og því Htur svo út á ýmsunr sviðum
DAGRENNING