Dagrenning - 01.12.1952, Page 11

J. W. TAYLOR:
FRÁSÖGN RABANUSAR
MAGDALENU-HANDRITIÐ
í bókasafni Magdalenu-skólans í Oxford er
nrerkilegt, gamalt handrit: Líf heilagrar
Maríu Magdalenu (nr. 89 í bókaskrá safns-
ins).
Haldið er fram, að handrit þetta sé eftir-
rit af samnefndu frumriti eftir Rabanus
Maurus, erkibiskup í Mainz, sem fæddur
var árið 776 og dó 856. Núverandi bóka-
vörður safnsins (séra H. A. Wilson) telur að
handritið sé frá fyrri liluta 15. aldar, eða
nokkru eldra en skólinn, en liann var stofn-
aður um rniðja öldina.
Saga handritsins er ókunn með öllu. Það
er nrjög smekklega ritað, á pergamcnt, og
fallega skreytt með litum og gulli. Skriftinni
og skreytingunni svipar mjög til þess, sem er
á afritinu af Opus teitium eftir Roger Bacon,
í Bodley bókasafninu, en það er almennt tal-
ið vera frá síðustu árum 14. eða byrjun 15.
aldar.
Nafnið er ritað með rauðu efst á hverri
síðu, og hefur sennilega verið skrifað eftir
að lokið var að rita textann, því að sumstað-
ar mótar fyrir klessum eftir stafina hinum
megin á opnunni. Rithöndin er þó hin sama
bæði á nafninu og textanum, þar er enginn
munur sjáanlegur.
Það leynir sér ekki, að þetta afrit af sög-
unni um líf heilagrar Maríu (sennilega gcrt
cftir frumriti Rabanusar og eina afritið, sem
rnenn vita að til sé) er unnið af atvinnu-
skrifara. Það sést á hinu vandvirknislega út-
flúri, á ýmsum villum í afritinu og að í lok
verksins fer skrifarinn að endurrita predikun
eftir Origenes um heilaga Maríu Magdalenu.
í þessu bindi eru sex handrit, og bandið er
sennilega frá því á 16. öld, eða máske nokkru
vngra.
Frumritið, sem þetta er skrifað eftir, er án
efa ritað af Rabanusi sjálfum, eða þá að höf-
undur þess hefur stuðst mikið við predikanir
Rabanusar, því helidarsvipurinn og stíllinn á
verkinu er nauða líkur verkum þessa fræga
höfundar, eins og M. Faillon hefur Ijóslega
sýnt fram á.
Bókin hefur líka fyrr á öldum verið talin
verk Rabanusar, t. d. á kunnum lista eða
bókaskrá eftir William Cave (Scriptorum
Ecclesisticorum Historia Literaria II. Ir. bl.
38, Oxford 1740—1743).
Ég er þeirrar skoðunar, að handritið sé svo
nrerkilegt og líkurnar fyrir því, að það sé frá
Rabanusi runnið svo miklar og ótvíræðar,
að um fölsun geti ekki verið að ræða. En
hafi frumritið verið eftir Rabanus Maurus,
megum vér tvímælalaust treysta því, sem
hann segir í formálanum, að hann hafi skráð
það eftir gögnum og handritum frá enn
eldri tímum.
Fvrir vinsemd forráðamanna skólans og
bókavarðarins get ég birt hér fyrstu síðu
handritsins, (Sjá mynd.) og með stuðningi af
skýringarriti Faillons er ennfremur unnt að
segja ítarlega frá efninu og þýða sumar merki-
legustu greinarnar eða kaflana orðrétt.
FORMÁLI RABANUSAR.
Þetta verk, sem fjallar ekki aðeins um líf
heilagrar Maríu Magdalenu, heldur líka
systur hennar, heilagrar Mörtu, skiptist í
50 kafla auk inngangs eða formála, sem er á
þessa leið:
DAGRENNING 9