Morgunblaðið - 28.02.2015, Blaðsíða 36

Ljósmynd/Leifur Þorsteinsson
Útsýni Séð af Torfajökli vestur í Jökulgil, Þrengslin lítið eitt til vinstri á
miðri mynd
Uppbygging þjónustu fyrir
ferðafólk á Torfajökulssvæðinu
Talsverð umræða hefur verið
bæði í blöðum og útvarpi um fram-
tíðaruppbyggingu í Landmanna-
laugum og það ekki að ástæðulausu
því svæðið er meðal þeirra sem flest
fólk heimsækir á hverju ári. Mér
hefur veið tjáð að á síðasta ári hafi
heimsótt staðinn nærri 80.000
manns, af því voru 80% erlendir
ferðamenn. Ég ætla að leiða hjá mér
umræðuna um Landmannalaugar að
mestu. Þó get ég ekki látið hjá líða
að láta þá skoðun mína í ljós að það
muni verða flókið að koma þeim hug-
myndum í framkvæmd sem komið
hafa fram í fjölmiðlum. Get heldur
ekki séð að svona mannvirki muni
nokkurn tíma bera sig og því ólíklegt
að nokkur fáist til að fjármagna
framkvæmdina.
Það sem mig langar hins vegar að
vekja máls á er svæðið austan og
sunnan Landmannalauga. Allt hefur
svæðið verið mér afar hugleikið
næstum jafn lengi og ég man eftir
mér. Kom fyrst í Hrafntinnusker,
sennilega 1968 og gekk fyrst 1970,
það sem í dag er kallaður Laugaveg-
ur, löngu fyrir byggingu brúa, skála
eða stikunar. Skrifaði síðan leiðalýs-
inguna ásamt mínum ágæta félaga
Guðjóni Magnússyni sem Ferða-
félag Íslands (FÍ) gaf fyrst út 1998.
Síðan hefur heftið verið gefið út í tví-
gang, síðast 2008, einnig þýtt á
ensku og gefið út í tvígang. Engin
gönguleið á Íslandi nýtur jafnmikilla
vinsælda. Fyrir stuttu var grein í
Mbl. þar sem fram kom að nærri
fullbókað væri í alla skálana á
Laugaveginum næsta sumar. Við
lestur greinarinnar fékk maður á til-
finninguna að Laugavegurinn væri
eina gönguleiðin sem til væri á Ís-
landi en svo er aldeilis ekki. Nóg um
það í bili.
Allt er þetta svæði eitthvert það
magnaðasta á öllu landinu séð frá
mörgum hliðum. Þeir sem best
þekkja til jarðhitamála á Íslandi
hafa tjáð mér að þarna sé geysilega
mikil jarðvarmaorka undir, svo mikil
að virkjanasinnar fá dollaramerki í
augun þegar á það er minnst. Við
sem unnum íslenskri náttúru teljum
að nóg sé komið af virkjunum og
verksmiðjum en á ein-
hverju þurfa Íslend-
ingar að lifa. Þess
vegna hef ég oft sagt
við sjálfan mig og aðra:
nú þurfum við að vera á
undan og sýna um-
heiminum fram á að
hægt sé að hafa af
þessu tekjur án þess að
byggja þar möstur með
línum.
Þegar ákveðið var að
helga þetta svæði ár-
bók FÍ fyrir árið 2010
sat undirritaður í stjórn félagsins.
Ekki man ég nákvæmlega hvaða ár
þetta var, sennilega 2005-7. Slíkar
ákvarðanir þarf að taka með löngum
fyrirvara, þar sem þessar bækur eru
ekki skrifaðar eins og skáldsögur.
Þær krefjast mikillar heimildavinnu
áður en ritun texta getur hafist. Síð-
an þarf að teikna kort, gera allt sem
hægt er til að öll örnefni skili sér á
retta staði og síðast en ekki síst þarf
að raða öllu saman svo úr verði læsi-
legt rit þegar búið er að prenta það.
Sá sem séð hefur um það um árabil
fyrir félagið hefur sagt mér að það
taki hann þrjá til fjóra mánuði fyrir
hverja bók. Þegar þessi ákvörðun
var tekin sá ég fyrir mér að þegar
bókin kæmi út þyrftum við ferða-
félagsfólk að vera tilbúin með hug-
myndir að nýrri gönguleið sem hefði
upphafspunkt í Landmannalaugum.
Ég sá fyrir mér að leiðin mundi
liggja úr Landmannalaugum inn á
Skalla, niður Uppgönguhrygg og í
Hattver sem er innarlega í Jökul-
gilinu. Þetta mundi verða fyrsta
dagleiðin. Ekki getur þetta talist
ýkja löng dagleið en af nógu er að
taka til að skoða þarna. Nægir þar
að nefna Þrengslin, dálítið framar í
gilinu. Legg til að fólk nái sér í árbók
FÍ frá 1933 og lesi bls. 33-34. Magn-
aðri lesning er vandfundin.
Úr Hattveri yfir í Strútslaug sem
er útvörður svæðisins að austan-
verðu er um tvær leiðir að ræða. Að
ganga upp úr Hattverinu og yfir
Torfajökul (sjá kort sem fylgir
grein) og þaðan niður að Strútlaug.
Hin leiðin er að ganga yfir Hrygginn
á milli gilja, yfir í Sveinsgil, fram þar
sem heita Muggudalir og í Strúts-
laug. Þetta eru þær tvær dagleiðir
sem ég hafði í huga.
Ekki er ég í neinum
vafa um að þarna megi
finna fleiri leiðir. Það
sem ég vildi gera var
að stika þessar leiðir,
hnitsetja hverja stiku,
setja upp kort þar sem
gönguleiðin væri
merkt inn á og byggja
aðstöðu fyrir fólk á
áðurnefndum stöðum, í
Hattveri og við Strúts-
laug þar sem er heitt
vatn og því alveg kjörið
að koma þar upp aðstöðu fyrir fólk.
Útkoma árbókarinnar gekk eftir
eins og gert var ráð fyrir þar sem
um er að ræða einhverja þá glæsi-
legustu bók sem FÍ hefur gefið út.
Ekkert af mínum hugmyndum hefur
hins vegar náð í gegn. Þetta er graf-
alvarleg staða þar sem fjöldi þess
fólks sem sækir inn á svæðið hefur
stóraukist frá því árbókin kom út
2010. Svæðið er afar viðkvæmt og
því mikilvægt að öll umferð fari eftir
merktum leiðum. Hér er líka um að
ræða öryggi fólks þar sem svæðið er
sundurskorið af ótal giljum og því
vandratað, ekki síst í þoku sem er
ekki svo óalgeng þarna innfrá og
einhvers staðar þurfa menn að
ganga örna sinna.
Auðvitað kostar þetta peninga en
þegar því er spáð að tekjur okkar af
erlendum ferðamönnum verði
342.000 milljónir á þessu ári, þýðir
ekki að segja mér að fé sé ekki til að
byggja upp þessa innviði ferðaþjón-
ustunnar. Fengi ég 0,05 % (171
millj.) af þessari upphæð mundi ég
gera stóra hluti á þessu svæði og
gott betur.
Eftir Leif Þorsteinsson
» Svæðið er afar við-
kvæmt og því mikil-
vægt að öll umferð fari
eftir merktum leiðum.
Það er líka sundur-
skorið af ótal giljum og
því vandratað.
Leifur Þorsteinsson
Gönguleið Hnitsett gönguleið yfir Torfajökul.
Höfundur er náttúrufræðingur og
áhugamaður um merkingu göngu-
leiða í óbyggðum Íslands.
36 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 2015
Á morgun, 1. mars,
er alþjóðlegi hrósdag-
urinn. Okkur Íslend-
ingum er ekki gjarnt að
hrósa. Það hefur ekki
verið hluti af þjóðarsál-
inni – í gamla daga var
því jafnvel haldið fram
að ekki væri ráðlegt að
hrósa börnunum því
þau yrðu bara montin.
Maður átti að vera lít-
illátur, ljúfur og kátur og láta ekki
mikið bera á sér. Oft eigum við erfitt
með að taka hrósi. Við skiptum um
umræðuefni eða verðum vandræða-
leg. Eða við gerum lítið úr hrósinu
með því að segja hluti eins og: „Ég
gerði nú ekki mikið, þetta er bara
hluti af mínu starfi“, eða: „Æ, þetta er
bara gömul drusla sem ég keypti á út-
sölunni fyrir nokkrum árum“. Sumir
virðast efast um ásetning þess sem
hrósar með því að spyrja: „Vantar þig
eitthvað?“ Þegar við bregðumst
svona við gerum við lítið úr þeim sem
hrósar okkur. Hrós ætti að færa okk-
ur þá upplifun að við séum einstök og
laða fram bros. Það ætti jafnframt að
færa þeim sem hrósar okkur tilfinn-
inguna að við kunnum að meta hrósið.
Hér fyrir neðan eru nokkur ráð til
að taka hrósi:
- Mikilvægt er að gangast við hrós-
inu og sýna þakklæti. Orðin „Takk
fyrir“ eða „Virkilega gaman að
heyra“ skipta miklu máli og gefa
þeim sem hrósar tilfinninguna að þú
hafir tekið við hrósinu og kunnir að
meta það.
- Æfðu þig í að segja „Takk fyrir“
með brosi á vör, t.d. fyrir framan
spegilinn.
- Haltu augnsambandi þegar þér er
hrósað.
- Forðastu að skipta
um umræðuefnið þegar
þú færð hrós; það gæti
virkað sem ókurteisi.
- Ekki þræta við þann
sem hrósar þér um rétt-
mæti hróssins („Æ, ég
hef aldrei fílað þessa
peysu“) eða bera þig
saman við aðra („Sigga
er nú miklu færari en
ég“). Þannig eykur þú
ekki líkurnar á að fá
hrós í framtíðinni.
- Láttu ekki freistast
til að monta þig af eigin frammistöðu
eftir að þú hefur tekið við hrósinu.
- Ekki vanmeta sjálfa(n) þig með
því að koma með neikvæða at-
hugasemd þegar þú færð hrós fyrir
góða frammistöðu.
- Ekki er nauðsynlegt að endur-
gjalda með hrósi nema ef þér finnst
viðkomandi eiga það skilið.
- Líttu á hrós sem æfingu í sjálfs-
styrk. Einstaklingur með sjálfstraust
veit hvers virði hann er og metur þá
viðurkenningu sem hann fær, en
hvorki leitar hana uppi né hafnar
henni. Áræðin viðbrögð sýna að þú
ert hróssins verð(ur).
- Komdu hrósinu áleiðis til þeirra
sem eiga skilið að fá það en voru ekki
viðstödd þegar hrósið var veitt.
Það er fátt sem yljar manni eins
um hjartarætur og einlægt hrós. Allir
hafa efni á að hrósa og allir græða á
því. Það er ekkert sem gleður meira,
gefur meiri orku og gerir fólk ánægð-
ara en hrós sem er sett fram af ein-
lægni. Hrósum makanum, börnum
okkar, foreldrum, samstarfsfélögum,
systkinum, frænkum og frændum og
öllum sem við þekkjum og gerum 1.
mars að jákvæðasta degi ársins.
Alþjóðlegi
hrósdagurinn
Eftir Ingrid
Kuhlman
» Það er fátt sem yljar
manni eins um
hjartarætur og einlægt
hrós. Allir hafa efni á að
hrósa og allir græða á
því.
Ingrid Kuhlman
Höfundur er framkvæmdastjóri
Þekkingarmiðlunar.
mbl.is
alltaf - allstaðar