Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.03.2015, Qupperneq 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.3. 2015
S
tofnun Evrópusambandsins er merki-
leg tilraun, um það geta allir orðið
sammála, þótt deila megi um margt af
því sem síðar hefur komið til.
Heimsmynd og hugmynd
Hugmyndir um nánara samstarf ríkja álfunnar er
fremur notaleg og það er auðvelt að hrífast með. Ýmsir
atburðir evrópskrar sögu ýta næstum því ósjálfrátt
undir vinsamleg viðbrögð við málflutningi um að efla
skuli gott og heilbrigt samstarf ríkja á því svæði, því
það er með nokkrum ólíkindum hve oft evrópskar
þjóðir, þjóðarbrot, kynkvíslir, ættbálkar og fursta-
dæmi af ýmsum stærðum og gerðum hafa getað flogist
á með illindum síðustu tvö árþúsundin. Óþarft er þó og
villandi að láta eins og slíkt sé einstætt fyrir Evrópu og
því verði sérstakar íþyngjandi reglur að gilda þar, svo
þjóðirnar fari sér ekki að voða. Þjóðir og þjóðabrot á
steppum Rússlands, víðlendasta ríkis heims, hafa held-
ur betur fengið að svippa í gegnum tíðina. Hvíti mað-
urinn, með herraþjóðarkomplexinn, skipti Afríku í
lönd eða ríki að geðþótta, einkum til að gæta arðráns-
jafnvægis á milli evrópuríkja. Eftir tvær heimsstyrj-
aldir og vaxandi samviskubit tóku nýlenduveldin loks
að tygja sig heim. Heimamenn voru illa í stakk búnir til
að taka við valdataumunum. Spilling, græðgi og misk-
unnarleysi fengu hinar nýfrjálsu þjóðir margar í
vöggugjöf og löng bið verið eftir vænlegri gjöfum. Í
Afríku eru tugþúsundir myrtar af hernaðarhetjum á
hverju ári, og nær það þó furðu sjaldan inn í heims-
fréttir, nema þá helst þegar það hendir að erlendur
ferðamaður villist inn í skothríðina.
46 ára framlenging
Ríki Suður-Ameríku eru mörg hver völlur átaka, þótt
ekki geisi orrustur á milli einstakra ríkja. Síðasta ríkja-
stríðið var „fótboltastríðið“ svonefnda, 14. júlí 1969.
Það fylgdi í kjölfar óeirða vegna þriggja leikja keppni
um sæti á heimsmeistaramótinu í fótbolta. Fræðimenn
telja þó að rætur stríðsins hafi verið dýpri en átökin um
boltann.
El Salvador réðst fyrirvaralaust nokkra kílómetra
inn í Hondúras og loftárásir voru gerðar á báða bóga.
Stríðið stóð í hundrað klukkustundir, uns vopnahlé tók
gildi 20. júlí. Friðarviðræður stóðu lengi en samningar
hafa enn ekki náðst. En vopnahléið hefur haldið í nær
46 ár.
Þetta fótboltastríð örgeðja Suður-Ameríkuþjóða er
stundum haft í flimtingum. En eins og önnur stríð átti
það sína dökku hlið. Talið er að nærri 3000 manneskjur
hafi fallið. Óbreyttir borgarar voru þar í miklum meiri-
hluta, m.a. vegna loftárása og hundruð þúsunda manna
komust á vergang um lengri eða skemmri hríð.
En þótt stríð blossi sjaldan upp á milli ríkja í Suður-
Ameríku, loga víða eldar, og stjórnleysi og óáran tefur
framfarir, en tryggir viðvarandi fátækt og misskipt-
ingu. Yrði friðvænlegra þar syðra settu menn nákvæm-
ar reglur um sams konar ljósaperur handa öllum, eða
að tryggt væri að sveitarfélag í Síle væri skuldbundið
til að bjóða út snjómokstur sinn í Mexíkó og á Haíti?
Úrskurðarnefnd hér norður við heimskautsbaug
taldi nýverið, að bjóða yrði út snjómokstur í sveitar-
félagi þar, svo að þeir sem eru fremstir í þeirri grein á
Sikiley, Kranafélagið á Corleone, mætti njóta jafn-
ræðis við aðra verktaka.
Úrskurðarnefndin leit svo á, að með samningnum
um EES hefði heilbrigð skynsemi verið tekin endan-
lega úr sambandi, enda er hvergi á hana minnst í
samningnum, né í þeim 100.000 síðum reglugerða, sem
ESB hefur tekist að setja og það á svo skömmum tíma,
að aðdáun vekur, bæði á Bifröst og í smáríkjadeild HÍ.
Ó mitt kæra eftirlit
Íslensk Persónuvernd tók í undarlegheitum að skipta
sér af málum, sem hún taldi, að uppsprottin nýtíska í
furstadæmum eftirlitanna krefðist að hún gerði.
Verndin hefur nú skilað áliti, sem engu breytir til eða
frá, frekar en frumhlaup Umboðsmanns Alþingis, sem
Höfðu leiðtogar
Úkraínu gleymt
framgöngu ESB
þegar Balkanríkin
bárust á banaspjót?
* Persónuvernd virðist byggja áþeirri túlkun að sé eitthvað ekkibeinlínis leyft þá sé það þar með
bannað. Það stendur þó hvergi í
stjórnarskránni, sem ein gæti skipað
fyrir um þvílíka reglu, svo gilt væri.
Reykjavíkurbréf 27.02.15