Morgunblaðið - 21.03.2015, Blaðsíða 43

MINNINGAR 43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. MARS 2015
sögu Akraness. Hún var konan
sem bæði þorði, vildi og gat.
Við Haraldur þökkum tryggð
og góða vináttu og óskum öllum
hennar stóra og glæsilega afkom-
endahópi alls hins besta á kom-
andi tíð.
Ingibjörg Pálmadóttir,
Akranesi.
Hin mæta kona, Bjarnfríður
Leósdóttir, hefur kvatt þessa
jarðvist. Þeirra forréttinda naut
ég allt frá bernsku að eiga Bíu,
eins og hún var jafnan kölluð, að
næsta nágranna og njóta síðan
vináttu hennar og velvilja alla tíð.
Það hreif mig strax sem barn hvað
Bía var einlæg og sönn í öllu því
sem hún tók sér fyrir hendur. Það
var auðvelt að hrífast með áhug-
anum og kraftinum hjá þessari
einstöku konu, því hugur fylgdi
jafnan máli í öllum viðfangsefnum,
jafnt í leik sem starfi. Hún tók t.d.
virkan þátt í starfsemi Leikfélags
Akraness og sýndi mikla hæfileika
á leiksviði og mörgum er hún eft-
irminnileg sem hin glæsilega
Snæfríður Íslandssól í uppsetn-
ingu félagsins á Íslandsklukkunni
árið 1962.
Það var í anda Bíu að vera líf-
æðin í Bókmenntaklúbbnum á
Akranesi, þar sem fræðaþulurinn
Þórleifur Bjarnason og fleira gott
fólk las saman það helsta sem var
að gerast í íslenskum bókmennt-
um, og hefur hún séð til þess að út-
gáfubækur Máls og menningar
hafi þar fengið sína athygli.
Hugmynd mín um íslensku
fjallkonuna mótaðist snemma af
þeim eðliskostum sem ég kynntist
sem ungur drengur hjá húsfreyj-
unni á Stillholti 13, kærleikanum,
vitsmunum hennar, lífsköllun og
sannfæringarkrafti. Maður fékk
nefnilega að vita á þeim bænum að
ýmislegt væri til sem skipti máli í
lífinu. Þegar hún síðan í glæsileika
sínum klæddist upphlutnum var
myndin fullkomnuð. Bía hreifst
ung að kvenfrelsisbaráttunni og
tók áfram kyndilinn sem frum-
kvöðlar hennar hér á landi, Bríet
Bjarnhéðinsdóttir og Theodóra
Thoroddsen höfðu tendrað
skömmu eftir aldamótin 1900.
Baráttunni var alls ekki lokið og
beitti Bjarnfríður sér af krafti í
hvers kyns réttindabaráttu. Hún
þekkti vel sögu íslenskra kvenna
og var áhrifaríkt að hlusta á frá-
sagnir hennar af raunverulegum
atburðum um örlög kvenna, kúg-
un alþýðunnar og ýmsu óréttlæti
sem var ótrúlega nálægt okkur í
tíma. Hún dáðist að kvenskörung-
um úr alþýðustétt sem börðust
fyrir sig og sína og létu ekki bug-
ast í andstreyminu og voru sögur
hennar af Kristrúnu á Bjargi á
Akranesi miklar hetjusögur. Bía
var einlæg og staðföst í öllum bar-
áttumálum. Hún stóð vaktina með
Herdísi vinkonu sinni í Verka-
kvennafélagi Akranesi, og hvar
sem hún kom að stjórnmálabar-
áttu, í bæjarstjórn Akraness, í
„órólegu deildinni“ í Alþýðu-
bandalaginu eða í landsmálum á
Alþingi var hún ætíð sjálfri sér
samkvæm og trú sinni sannfær-
ingu. Ævisaga hennar sem Elísa-
bet Þorgeirsdóttir skráði árið
1986 er opinská og heiðarleg lesn-
ing um baráttukonu með ríka rétt-
lætiskennd og um hugsjónakonu
sem þorði.
Á síðastliðnu ári hélt fjölskylda
Bíu henni glæsilega veislu í tilefni
níræðisafmælis hennar. Fjallkon-
an fríða hélt enn sínum glæsileik
og naut stundarinnar. Örfáum
dögum fyrir andlátið leit ég inn
hjá henni og hélt kannski að minn-
inu hefði eitthvað hrakað, en mér
til mikillar ánægju fagnaði hún
strax gamla nágrannanum frá
Stillholtinu og áttum við góða
stund saman, en ég fann að senn
væri komið að kveðjustund.
Blessuð sé minning góðrar og
eftirminnilegrar konu.
Þorsteinn Jónsson
frá Stillholti.
Bjarnfríður Leósdóttir var ná-
granni okkar á Heiðarbrautinni í
hartnær tvo áratugi. Að leiðarlok-
um er ljúft að minnast óvenju-
heillandi og heilsteyptrar mann-
eskju sem gaf þeim sem í kringum
hana voru ávallt meira en hún
þáði. Okkur sýndi hún mikla rækt-
arsemi og fylgdist af einlægum
áhuga með sonum okkar Jóhönnu
í leik og námi.
Auðvitað voru mestu átakaár
Bíu að baki þegar kynni okkar
hófust fyrir alvöru og pólitíska
valkyrjan nokkurn veginn sest á
friðarstól. Reyndar áttaði ég mig
fljótlega á því að þessi kona var
ekki mikið gefin fyrir það að sitja
lengi kyrr. Hún lét mjög til sín
taka í félagsstarfi eldri borgara
hér á Akranesi og ferðaðist einnig
vítt og breitt um landið. Eitt sum-
arið höfðum við orð á því að Bía
hefði verið samfleytt heima í einar
tvær vikur og þótti því vissara að
athuga hvort hún væri ekki heil
heilsu sem hún auðvitað var.
Minnisstæð er ræða sem hún
hélt óumbeðin af pallinum við hús
okkar í grillveislu fyrir nokkrum
árum. Ræðan var snjöll eins og
Bíu var von og vísa en myndin af
konu í kvöldsólinni sem hreyfði sig
og talaði eins og það hefði alveg
gleymst að segja henni hvað hún
væri gömul er þó enn hugstæðari.
Lengi vel var ekki að sjá að Elli
kerling hefði roð við henni á
hlaupunum en eðlilega kom að því
að fylgikona sú varð ekki lengur
flúin.
Söm var þó sinnan hjá Bíu og
fórum við því að hafa vökult auga
með nágrannakonu okkar, sér-
staklega ef hún brá sér af bæ síðla
kvölds. Eitt sinn er ég kom heim
undir miðnætti sumarið í hittið-
fyrra rakst ég á Bíu sem hafði einu
sinni sem oftar brugðið sér niður í
fjöru að horfa á sólarlagið sem var
með allra fegursta móti þetta
kvöld. Hún kvaðst vera þakklát
fyrir hvern slíkan dag sem hún
fengi að lifa, meira bæði hún ekki
um. Hún lét líka að því liggja að
fleiri mættu huga að fegurð hlut-
anna, ekki síst þeirra sem innan
seilingar væru. Fleira sagði vin-
kona okkar í samtalinu og allt var
það merkilegt. Hér fór því sem
oftar að ég fór glaður í sinni af
hennar fundi. Fyrir það og ótal-
margt fleira verð ég ævinlega
þakklátur.
Ari Jóhannesson.
Bjarnfríður Leósdóttir tengd-
ist á margan hátt sögu og starf-
semi Verkalýðsfélags Akraness.
Hún var fædd árið 1924, sama ár
og félagið var stofnað, og sjálf var
Bjarnfríður mikill verkalýðsfröm-
uður.
Hún tók fyrst þátt í verkalýðs-
baráttu tengdri félaginu árið 1959
þegar hún vann ásamt öðrum kon-
um við síldarsöltun en þær voru
ekki ánægðar með laun sín og
lögðu niður störf. Í kjölfar þess-
arar óánægju fóru þær Bjarnfríð-
ur og Herdís Ólafsdóttir, formað-
ur kvennadeildar Verkalýðsfélags
Akraness, til fundar við atvinnu-
rekendur til að semja og náðu
fram betri kjörum. Þarna sást vel
sá baráttuandi sem Bjarnfríður
bjó yfir og átti eftir að nýtast vel á
komandi áratugum í starfi hennar
fyrir félagið. Þetta var einnig upp-
hafið að farsælu samstarfi Bjarn-
fríðar og Herdísar sem unnu lengi
saman að ýmsum málefnum á veg-
um félagsins.
Í gegnum tíðina gegndi Bjarn-
fríður ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir Verkalýðsfélag Akraness og
leysti hún þau öll vel af hendi. Hún
var fyrst kjörin í aðalstjórn félags-
ins árið 1960 og sinnti þá starfi
varagjaldkera. Hún lagði einnig
mikið af mörkum til baráttu
kvennadeildarinnar en þar var
hún fyrst kjörin í stjórn árið 1966
og vann þá eins og áður sagði náið
með Herdísi. Síðar var Bjarnfríð-
ur gerð að heiðursfélaga Verka-
lýðsfélags Akraness og var hún
vel að þeim titli komin. Það leikur
enginn vafi á því að það starf sem
unnið var á þessum árum og ára-
tugum skipti gríðarlega miklu
máli og með því náðust ýmis rétt-
indi sem verkafólk býr að í dag.
Eftir að formlegu starfi Bjarn-
fríðar lauk fyrir félagið var hún þó
hvergi nærri hætt að taka þátt í
starfsemi þess. Hún lét sig aldrei
vanta í kröfugönguna 1. maí og
jafnframt mætti hún alltaf í árlega
ferð sem félagið býður eldri fé-
lagsmönnum sínum í og naut þess
vel að ferðast um landið í góðra
vina hópi.
Bjarnfríður missti aldrei sjónar
á því hvað skiptir máli þegar kem-
ur að baráttu verkafólks og hvað
forystumenn verkalýðshreyfing-
arinnar þurfa að hafa í huga þegar
kemur að því að ná fram mann-
sæmandi kjörum. Það er dýrmætt
fyrir þá sem að Verkalýðsfélagi
Akraness hafa staðið að hafa feng-
ið að hafa slíka manneskju með
sér í gegnum árin og áratugina.
Stjórn og starfsfólk Verkalýðs-
félags Akraness minnist Bjarn-
fríðar Leósdóttur með mikilli
hlýju og þakklæti fyrir vel unnin
störf hennar í þágu félagsins. Það
er morgunljóst að hin ýmsu kjör
verkamanna og -kvenna væru lak-
ari en þau eru í dag ef hennar bar-
áttuanda hefði ekki notið við.
Fyrir hönd Verkalýðsfélags
Akraness sendi ég fjölskyldu og
vinum Bjarnfríðar innilegar
samúðarkveðjur.
Vilhjálmur Birgisson.
Kveðja frá FEBAN
Fyrir hönd okkar í Félagi eldri
borgara á Akranesi og nágrenni
langar mig að færa þakkir til
Bjarnfríðar Leósdóttur sem við
kveðjum í dag 20. mars 2015. Í
huga okkar er bæði virðing og
þakklæti. Virðing og þakklæti fyr-
ir það mikla starf sem hún vann
fyrir félagið okkar. Hún var alla
tíð með hugann við að gera félagið
að lyftistöng fyrir eldri borgara á
Akranesi og að skapa fólki aðstöðu
til tómstunda, menningar og fé-
lagsstarfs. Það var aldrei spurn-
ing hjá henni um hvað félagið gæti
gert fyrir hana heldur hvað hún
gæti gert fyrir félagið. Félagið var
stofnað 1989. Bjarnfríður var kos-
in í stjórn félagsins 1991 og var rit-
ari félagsins þar til hún tók við for-
mennsku 1995. Því starfi gegndi
hún til ársins 2004. Eftir að Bjarn-
fríður tók við sem formaður vann
hún af miklum krafti að því að fé-
lagið fengi góða aðstöðu fyrir starf
sitt og þessi vinna hennar bar
þann árangur að árið 2002 fékk fé-
lagið til umráða núverandi hús-
næði á Kirkjubraut 40. Það er
hægt að segja að eftir það fór fé-
lagsstarfsemin fyrst að blómstra.
Menningarmálin voru henni alltaf
hugleikin í félagsstarfinu. Frá
stofnun félagsins hefur verið
starfandi menningar- og fræðslu-
nefnd og lét hún þau málefni sig
miklu varða. Á vegum þeirrar
nefndar eru leikhúsferðir og
ferðalög innanlands. Oft skipu-
lagði hún þessar ferðir og var jafn-
framt leiðsögumaður. Í Bók-
menntaklúbbnum Fífunni sem
heyrir undir menningar- og
fræðslunefnd naut hún sín afar
vel. Þar er lesið upp úr bókum sem
nefndarmenn hafa valið og enginn
las betur en Bjarnfríður. Sagan
fékk líf af vörum hennar. Kór-
starfið var eitt af hennar stóru
málum og fáum dögum fyrir and-
lát sitt var hún með okkur á kór-
æfingu. Það var í raun og veru
enginn þáttur í starfsemi félagsins
sem hún hafði ekki skoðun á og öll
hennar tillegg og ráð hafa verið fé-
laginu til góðs. Með þökk og virð-
ingu kveðjum við í Félagi eldri
borgara á Akranesi og nágrenni
Bjarnfríði Leósdóttur. Við vottum
aðstandendum hennar okkar
dýpstu samúð.
Fyrir hönd Félags eldri borg-
ara á Akranesi og nágrenni,
Ingimar Magnússon
formaður.
Mikil baráttukona fyrir réttlæti
í heiminum hefur kvatt. Og góður
vinur. Að ýmsu leyti var Bjarn-
fríður Leósdóttir brautryðjandi í
jafnréttisbaráttu kynja á tímum
sem voru karllægir úr hófi fram.
Þannig voru til dæmis framboðs-
listar allra flokka í framboði til
þings nær hreinir karlalistar þeg-
ar Bjarnfríður og stöllur hennar
ruddu sér þar til rúms á sjöunda
áratug liðinnar aldar. Hún var ein-
lægur og róttækur jafnaðarmað-
ur, sósíalisti sem óhrædd lagði í
orrustur þegar þörf krafði. Samt
var hún aldrei steypt í mót flokks-
hollustu eða harðrar flokkslínu –
hún varð að hafa marga heima
undir – var fróð og vel lesin á ýms-
um sviðum, og naut fyrir vikið
aðdáunar okkar félaga sinna.
Að leiðarlokum vil ég þakka
fyrir samfylgd góðs félaga á vett-
vangi stjórnmálanna. En þess ut-
an vildi ég minnast góðrar vináttu
við mig og mína. Áratugum saman
var Akranes viðkomustaður okkar
Jöklara á leiðinni til og frá höf-
uðborginni. Oftar en ekki kom ég
við hjá Bjarnfríði og þáði þar vel-
gjörning – og gisti stundum. Æv-
inlega var í hennar húsi opinn
faðmur, alúð, hlýja og auðgandi fé-
lagsskapur. Hún hætti aldrei að
vera hún sjálf – og átti það til að
láta mann heyra það. En aldrei
var það öðruvísi gert en af velvild
og væntumþykju, svo maður gat
aldrei tekið athugasemdum henn-
ar öðruvísi en vel. Ég kveð minn
forna félaga og góðu vinkonu,
Bjarnfríði Leósdóttur, með sökn-
uði.
Skúli Alexandersson,
Hellissandi.
Þegar Fjölbrautaskólinn á
Akranesi var að slíta barnsskón-
um starfaði þar á skrifstofu
reyndur verkalýðsskörungur og
fyrrverandi varaþingmaður af
Skaganum, Bjarnfríður Leósdótt-
ir. Hún var alltaf nefnd Bía af
þeim sem þekktu hana og hafði
lengi sett svip á menningu og fé-
lagslíf í bænum.
Þegar hinn nýja skóla vantaði
vélritunarkennara tók hún það
verk að sér og sótti sér jafnframt
viðbótarmenntun til kennslurétt-
inda. Til slíkrar kennslu voru á
þessum árum hafðar rafmagnsrit-
vélar af fullkomnustu gerð en þeg-
ar líða fór á níunda áratuginn varð
ljóst að sú tækni var á undanhaldi;
tölvur voru sem óðast að taka við.
Bía var þá komin yfir sextugt en
hér lagði hún ekki árar í bát held-
ur tileinkaði sér nýja tækni og
sneri sér nú að því að kenna ung-
lingunum ritvinnslu á tölvur.
Þannig var hún jafnan óhrædd við
að ráðast í þau verkefni sem biðu
úrlausnar þar sem margur jafn-
aldri hennar myndi hafa hörfað
frá. Hún lét sig ekki heldur muna
um það, eftir að hún var farin á
eftirlaun, að taka að sér stunda-
kennslu til að leysa úr vandræðum
fyrir sinn gamla skóla þó að hún
væri sjálf komin á áttræðisaldur.
Bjarnfríður hafði sterka
réttlætiskennd, lét sig varða hlut-
skipti annarra; var eindreginn
vinstrimaður og lá ekki á skoðun-
um sínum. Hún var náttúru-
nnandi, víðlesin og hafði miklar
mætur á góðum skáldskap. Hún
var alls ófeimin við að segja vinnu-
félögum til syndanna ef henni
þóttu þeir sinnulausir um það sem
miður fór eða áhugalausir um feg-
urðina í kringum sig. Þeir voru
flestir ungir, hefðu margir getað
verið börn hennar, og fannst vafa-
laust oft sem Bía væri fulltrúi ann-
ars tíma og eldri kynslóðar. En
undan því hlutverki skoraðist hún
ekki; hún var einmitt glæsilegur
fulltrúi sinnar kynslóðar og sýndi
hinu yngra fólki að mannleg reisn
er ekki síst fólgin í því að vera
sjálfum sér samkvæmur og hafa
einurð til að hlýða rödd eigin sam-
visku og skoðana. Þess vegna naut
hún líka almennrar virðingar og
væntumþykju.
Bjarnfríði lá jafnan margt á
hjarta; hún var gædd vakandi
skarpskyggni og fádæma kjarki
og einurð. Það var mikils virði fyr-
ir ungt skólasamfélag að fá til liðs
við sig svo litríkan persónuleika á
mótunarárum sínum. Skólinn
minnist hennar nú með þakklæti
og vottar aðstandendum samúð
við fráfall hennar.
Jón Árni Friðjónsson.
ÞAR SEM FAGMENNSKAN
RÆÐUR
Blómaverkstæði Binna | Skólavörðustíg 12 | Sími: 5613030
Ástkær móðir okkar,
GRÓA FRÍMANNSDÓTTIR,
áður til heimilis að Austurgötu 19,
Hafnarfirði,
andaðist á Hrafnistu miðvikudaginn
11. mars.
Hún verður kvödd frá Fríkirkjunni í Hafnarfirði
þriðjudaginn 24. mars kl. 13.
Fyrir hönd ástvina,
.
Guðrún, Guðmundur, Dórothea
og Ólafur Sigurjónsbörn.
Elskuleg móðir okkar og tengdamóðir,
GUÐRÍÐUR JÓNSDÓTTIR
frá Núpum í Ölfusi,
síðar að Baldursgötu 7a,
sem lést föstudaginn 13. mars, verður
jarðsungin frá Áskirkju miðvikudaginn
25. mars kl. 13.
.
Þórhildur Sæmundsdótttir,
Jón Gunnar Sæmundsson,
Smári Sæmundsson, Guðríður Gísladóttir
og fjölskyldur.
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
STEINUNN JÓNSDÓTTIR
frá Flateyri,
lést mánudaginn 16. mars.
Útför hennar fer fram frá Flateyrarkirkju
föstudaginn 27. mars kl. 14.
.
Guðrún Nanna Guðmundsd., Hilmar Baldursson,
Jón Guðmundsson, Erna Jónsdóttir,
Ágústa Guðmundsdóttir,
Eyjólfur Guðmundsson, Margrét Jóhannesdóttir,
Greta S. Guðmundsdóttir, Hafliði Vilhelmsson,
Svanhildur Guðmundsdóttir, Sigurður Skagfjörð,
barnabörn og barnabarnabörn.
Móðir okkar og tengdamóðir,
ÞÓRUNN SVEINBJARNARDÓTTIR,
Sléttuvegi 13,
Reykjavík,
lést miðvikudaginn 18. mars.
Útför hennar fer fram frá Fossvogskirkju
fimmtudaginn 26. mars kl. 11.
.
Gunnar Sveinbjörn Óskarsson, Guðfinna Finnsdóttir,
Kristjana Óskarsdóttir, Magnús Tryggvason,
Ingi Óskarsson, Þóranna Tryggvadóttir
og fjölskyldur.
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
SVANHILDUR MARTA BJÖRNSDÓTTIR
geislafræðingur,
Barðavogi 13,
Reykjavík,
lést þriðjudaginn 17. mars á Landspítalanum Hringbraut.
Útförin fer fram frá Fossvogskirkju föstudaginn
27. mars kl. 15.
.
Valgerður Ólafsdóttir, Kári Stefánsson,
Björn Davíð Kristjánsson, Jórunn Þórey Magnúsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.