Bókasafnið - 01.06.2011, Side 35

35
bókasafnið 35. árg. 2011
þörf þeirra fyrir upplýsingar á sviði óhefðbundinna heilsu-
meðferða mætti rekja til fróðleiksþorsta þeirra og löngunar
til þess að menntast og öðlast aukinn persónulegan þroska.
Í kjölfar þess að viðmælendur hófu að starfa sem græð-
arar breyttust upplýsingaþarfir þeirra í þá veru að þeir sóttust
fyrst og fremst eftir hagnýtum upplýsingum sem gerðu þeim
kleift að mæta þörfum og óskum skjólstæðinga.
Í tilvikum viðmælenda sem störfuðu einir fléttaðist upplýs-
ingaþörf við þörf til þess að hafa samskipti við jafningja sem
deildu sömu aðstæðum og þeir. Þátttaka viðmælenda í nám-
skeiðum og í öðrum mannamótum á vegum græðara hafði
þar af leiðandi þann tilgang að afla nýrra upplýsinga samhliða
því að njóta samskipta við starfsystkini.
Loks ber að nefna að í tilvikum þriggja viðmælenda fólst
ein ástæða upplýsingaþarfar í ríkri þörf fyrir að miðla öðrum
af þekkingu sinni um óhefðbundnar heilsumeðferðir. Hin
sterka þörf fyrir að veita upplýsingar leiddi þannig af sér
löngun til þess að afla upplýsinga.
Upplýsingaleit og upplýsingabrunnar
Eins og áður segir hófst upplýsingaleit flestra þátttakenda í
kjölfar þess að þeim varð ljóst að hefðbundin meðferðarúr-
ræði dugðu ekki til þess að vinna bug á sjúkleika sem þeir
sjálfir eða ættingjar þeirra glímdu við. Í fyrstu vissu viðkom-
andi hvorki hvar né hvort úrræði væru fyrir hendi og gátu þar
af leiðandi ekki leitað upplýsinga með virkum hætti. En þá
greip tilviljun inn í gang mála. Sem dæmi um það bárust við-
mælendum upplýsingar um óhefðbundnar heilsumeðferðir
til eyrna í samtölum við vini og ættingja. Einnig voru dæmi
um að þeir rákust á viðtöl við græðara og á aðra umfjöllun
um starfsemi þeirra í fjölmiðlum. Í framhaldi af því leituðu
konurnar meðferða hjá græðara. Góður og óvæntur árangur
af heilsumeðferðunum vöktu hrifningu þeirra og áhuga á að
kynna sér óhefðbundnar heilsumeðferðir nánar.
Viðmælendur áttu allir sammerkt að hin sterka jákvæða
reynsla og áhugi sem kynni af óhefðbundnum heilsumeð-
ferðum vöktu með þeim urðu vendipunktar í upplýsingaöflun
þeirra um þessi efni. Í framhaldinu markaðist leit þátttakenda
ekki eingöngu af tilviljunum heldur varð hún mun markviss-
ari.
Viðmælendur nýttu sér margvíslegar leiðir til þess að
nálgast markmið sín. Þeir lögðu áherslu á mikilvægi þess að
afla sér greinargóðra upplýsinga á hefðbundnum jafnt sem
óhefðbundnum heilsumeðferðum í bókum, á námskeiðum
og með hjálp netsins. Vinsælustu og aðgengilegustu upp-
lýsingauppsprettur þátttakenda voru netið og samskipti við
fólk sem hafði þekkingu og reynslu á sviði óhefðbundinna
heilsumeðferða. Vinsældir þess að afla upplýsinga í samtölum
fólust í því að samtöl voru aðgengilegur upplýsingabrunnur
og höfðu í för með sér samskipti við aðra á sömu bylgjulengd.
Það veitti stuðning og hvatningu.
Netið naut vinsælda sökum þess hversu auðvelt og fljót-
legt var að nálgast yfirgripsmiklar upplýsingar. Það mátti
greina þrenns konar aðferðir sem viðmælendur notuðu til
þess að nálgast upplýsingar á netinu. Í fyrsta lagi heimsóttu
þeir ákveðna vefi sem þeir þekktu fyrir. Í öðru lagi reikuðu við-
mælendur um netið á tilviljanakenndan hátt. Þá nýttu þeir sér
bæði Google-leitarvélina og vefsíður, sem þeir þekktu fyrir,
sem upphafsreit leitarinnar. Í þriðja lagi nýttu tveir þeirra sam-
skiptamöguleika netsins til þess að skiptast á upplýsingum
við aðra notendur.
Viðmælendum var einnig tíðrætt um gildi þess að sækja
fyrirlestra og námskeið. Ennfremur höfðu allir þátttakendur
viðað að sér bókum í tengslum við græðarastarfið. Að þeirra
sögn kom námsefni og uppflettirit sem fjölluðu um mataræði,
bætiefni, líkamsstarfssemi og fleira því tengt, að mestum
notum í starfi. Aftur á móti minntist einungis einn viðmælandi
á að hann sæktist eftir að kynna sér umfjöllun tímarita á sviði
óhefðbundinna heilsumeðferða. Loks er vert að geta þess að
þrír viðmælenda höfðu nýtt sér þjónustu bókasafna við upp-
lýsingaleit í tengslum við græðaranám eða -starf. En takmark-
að úrval upplýsinga sem bauðst á þessu sviði og fyrirhöfn við
að sækja þjónustu almenningsbókasafna dró úr áhuga þeirra
á að nýta safnkost bókasafnanna. Þess má geta að það hvarfl-
aði ekki að neinum viðmælenda að upplýsingar um óhefð-
bundnar heilsumeðferðir væri að finna á háskólabókasöfnum.
Þrír viðmælenda sögðu að skráðar upplýsingar nægðu
þeim ekki einar og sér þar sem þær kæmu ekki í stað persónu-
legrar reynslu. Þar af leiðandi töldu þeir mikilvægt að kynna
sér verkun heilsumeðferða og náttúrulyfja af eigin raun þar
sem það gerði þá betur í stakk búna til þess að ráðleggja fólki
um notkun þeirra.