Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.2009, Blaðsíða 27

föstudagur 8. maí 2009 27Helgarblað
„Manni hefur oft liðið eins og helg-
arpabba,“ segir Svanberg Hjelm, 41
árs atvinnulaus bílstjóri og sjö barna
faðir, um álagið og fjarvistirnar sem
fylgja því að tryggja velferð og af-
komu fjölskyldunnar. Hann kom
nýlega fram í Morgunblaðinu og
í Kastljósi þar sem hann sagði frá
því að hann væri hættur að greiða
af lánunum sínum. Að hann yrði
hreinlega að velja á milli þess og að
fæða fjölskylduna.
Blaðamaður DV heimsótti Svan-
berg og fjölskyldu og ræddi við þau
um stöðu þeirra og hvað væri til
ráða. Svanberg sárna ummæli Gylfa
Magnússonar viðskiptaráðherra en
hann segir að úr þeim megi lesa að
leti sé orsök þess að hann geti ekki
staðið í skilum. Svanberg segist
hafa unnið svo mikið í gegnum tíð-
ina að honum hafi oft liðið eins og
helgarpabba. Hann hafi hins veg-
ar aldrei kvartað en núna er enga
vinnu að fá lengur og atvinnuleys-
isbætur þeirra hjóna rétt duga til að
framfleyta fjölskyldunni. Svanberg
er atvinnubílstjóri en hans stétt
og aðrar sem tengjast byggingar-
iðnaði hafa orðið hvað verst úti í
kreppunni.
Persónur en ekki bara tölur
„Það er fullt af fólki á bakvið þetta.
Þetta eru ekki bara einhverjar töl-
ur á blaði,“ heldur Svanberg áfram.
„Ég á sjö börn og fimm þeirra eru
enn á heimilinu. Það eina sem ég
ætla að passa er að þau hafi í sig
og á. Og að tengdaforeldrar mín-
ir, sem hafa gengið í ábyrgð fyrir
okkur hjónin, líði ekki fyrir það,“
segir Svanberg og viðurkennir að
það sé það eina sem haldi hon-
um á Íslandi. „Þau eru reyndar
ekki í ábyrgð fyrir íbúðinni held-
ur skuldabréfi og vonandi get ég
haldið því alveg sér svo að þetta
greiðsluverkfall mitt komi ekki nið-
ur á þeim.“
Eins og staðan er í dag er Svan-
berg að borga rafmagn og síma auk
þess að halda uppi sjö manna fjöl-
skyldunni sem býr í fjögurra her-
bergja íbúð í Reykjanesbæ. „Hvað
á ég að gera? Á ég að fæða börnin
bara annan hvern dag?“
Lengt í ólinni
Svanberg segist hafa reynt að gera
samninga við fjölmarga innheimtu-
aðila en gefist upp að lokum. „Við
vorum búin að reyna að semja við
lögmannsstofur og fleiri. Því allt
var komið í óefni og farið að herja
á okkur úr öllum áttum. Bara síðast
í fyrradag var hringt í mig frá einni
stofu. Þar var kona að spyrja hvort
að ég ætti afrit af frestun á nauðung-
arsölu frá sýslumanni. Hún hafði
séð mig í Kastljósinu en hún ætl-
aði sjálf að fara að krefjast þess að
ég yrði settur á nauðungarsölu fyr-
ir skitinn 100.000 kall. Hún vildi láta
selja ofan af mér fyrir það. Svona eru
lögmenn í dag.“
Svanberg segir að af þessum
100.000 krónum hafi höfuðstóll
skuldarinnar verið í kringum einn
fjórði af upphæðinni. „Restin er lög-
maðurinn. Hvað á maður að gera
þegar meira en helmingurinn af
upphæðunum er orðinn einhver
tilbúinn lögfræðikostnaður? Hvers
konar samningar eru það nú? Það
er bara verið að sparka í liggjandi
mann.“ Að mati Svanbergs er lítið
réttlæti í því að einkaaðilar nýti sér
ástandið og hagnist á óförum ná-
ungans. „Það er bara ekkert eðli-
legt við þetta. Eini samningurinn
sem býðst er að lengja í ólinni. Bara
spurning um hversu mikið.“
Svanberg telur einnig að bank-
arnir séu ekki hættir að níðast á
fólki þótt þeir séu komnir í ríkiseigu.
„Það er allt reynt. Þó að seðilgjald-
ið hafi verið bannað með lögum þá
kemur bara eitthvað annað í staðinn
sem kallast greiðslugjald. Vitleysan
og níðingshátturinn heldur áfram
og ný ríkisstjórn er ekki einu sinni
sest. Þetta er bara kjaftæði.“
Sárt að missa vinnuna
Það var erfið raun fyrir Svanberg að
fá uppsagnarbréfið og þurfa skyndi-
lega að sitja heima aðgerðarlaus eft-
ir að hafa unnið baki brotnu í rúma
tvo áratugi. „Síðastliðið 21 ár hef ég
setið undir stýri á flutningabílum,
vörubílum og ýmsum vinnuvélum.
Þannig að ég hef starfað í þeim geira
sem hefur orðið hvað verst úti og er
gjörsamlega hruninn í dag.“
Í upphafi árs í fyrra hóf Svanberg
störf hjá GT verktökum en þar fengu
allir starfsmenn uppsagnarbréf í vor.
„Í vetur sáum við um snjómokst-
ur fyrir Vegagerðina. Ég sá um að
vakta vegina hérna á Suðurnesjun-
um og alla Reykjanesbrautina. Ég
keyrði um á eftirlitsbíl og sá um að
hringja út fleiri bíla ef þörf var á því.
Mér fórst það vel úr hendi en síð-
an kom sumarið og það tóku eng-
in ný verkefni við. Það er enginn að
byggja eða gera neitt. Það eru engar
framkvæmdir í gangi og bara ekkert
að gerast.“
Svanberg og starfsmenn fyrir-
tækisins vissu að uppsagnarbréf-
ið kæmi með vorinu. „Það var al-
veg jafn sárt fyrir það. Það er sárt
að þurfa að setjast á rassgatið með
tærnar upp í loft eftir að hafa séð
fyrir sínum alla tíð. Það er sárt að
vita af öllum þessum litlu púkum
sem treysta á það að maður beri
björg í bú. Það er sárt að geta ekki
starfað við það sem maður elskar
að gera.“
Enga vinnu að fá
Eiginkona Svanbergs, Sæunn Anna
Sæmundsdóttir, er einnig atvinnu-
laus en hún hefur verið heima-
vinnandi undanfarin ár. Svanberg á
fimm börn úr fyrra hjónabandi en á
tvö börn með núverandi eiginkonu
sinni. Stráka sem eru tveggja og fjög-
urra ára. Nú þegar yngri strákurinn
er að komast á leikskólaaldur stóð
til að Sæunn myndi fara út á vinnu-
markaðinn en þar sem atvinnuleysi
hefur rokið upp úr öllu valdi er það
hægara sagt en gert. Sérstaklega þar
sem atvinnuleysi er hvað mest á
Reykjanesinu.
„Það var líka hagkvæmara fyr-
ir okkur að hún væri heima að reka
þetta fjölmenna heimili en að við
værum að greiða leikskólagjöld og
annan kostnað. Ég tæki þá að mér
Svanberg Hjelm er hættur að greiða af lánum sínum. Hann segir það í forgangi að fæða fjöl-
skyldu sína en hann er sjö barna faðir. Svanberg segist reka sig á vegg hvert sem hann snýr sér
og fyrst hann sé kominn í vanskil séu litlir möguleikar á greiðsluaðlögun. Svanberg og eigin-
kona hans eru bæði atvinnulaus og ráðleysið er algjört. Þau vita ekki hvað morgundagurinn
ber í skauti sér og vita ekki hvert þau eiga að snúa sér. Þau eru ekki nógu rík til að greiða af
skuldum sínum og ekki nógu fátæk til að fá aðstoð félagsmálayfirvalda.
Þorir ekki að
hugsa um
framtíðina
Framhald á
næstu síðu
„Það er sárt að þurfa að setjast á rassgatið með
tærnar upp í loft eftir að hafa séð fyrir sínum alla
tíð. Það er sárt að vita af öllum þessum litlu púk-
um sem treysta á það að maður beri björg í bú.
Það er sárt að geta ekki starfað við það sem mað-
ur elskar að gera.“
Fjölskyldan
mikil óvissa er um framtíð-
ina og hjónin eru ráðalaus.
mynd HEiða HELgadóttir