Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.2011, Qupperneq 20

Íslendingar háðu sínar orrustur í stríðinu. Við þekkjum þá tilhneig-ingu valdamanna að velja upp-
lausn í landi sínu fram yfir afsögn. Geir
H. Haarde sat sem fastast á ráðherra-
stólnum meðan bálið logaði á Aust-
urvelli og táragasi var dælt yfir mót-
mælendur sem vildu að hann axlaði
ábyrgð. Það var barist á Austurvelli,
en samt valdi hann sína hagsmuni.
Geir hótaði því að Íslendingar fengju
ekki lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum
ef hann myndi hætta. Á endanum var
hann neyddur til að hætta.
Davíð Oddsson lét það ekki á sig
fá þótt það hefði komið til átaka við
Seðlabanka Íslands vegna andstöðu
fólks við störf hans. Í Kastljósviðtali
við Sigmar Guðmundsson í lok febrú-
ar 2009 efaðist Davíð um að skoðana-
kannanir, sem sýndu vantraust þjóð-
arinnar á honum, hefðu verið gerðar
yfir höfuð. Á honum var að skilja að
þær væru hluti samsæris gegn hon-
um. Hann sagði að Sigmar hefði sjálfur
verið gagnrýndur og að hann gæti rétt
eins sagt af sér. „Þið fréttamenn ættuð
kannski að viðurkenna ykkar mistök,“
sagði hann. Hann hafði áður bent á að
erlendir aðilar væru að gera árás á ís-
lenskt efnahagslíf.
Þótt verstu leiðtogar Íslands kom-
ist ekki í hálfkvisti við Gaddafi, einvald
í Líbíu, er mikilvægt að hafa í huga
að móteitrið við öllum slæmum leið-
togum er hið sama. Það er ekki nóg
fyrir þá að stýra með hervaldi. Þeir
þurfa líka að sannfæra fólk um að gera
ekki uppreisn. Leiðtogarnir nota allir
áróðurstækni í mannfjöldastjórnun til
að tryggja eiginhagsmuni sína. Eitrið
felst oft í því að beita þjóðernishyggju
og útlendingaótta til að blekkja fólk til
samstöðu með yfirvaldinu. Lykillinn
að því hefur verið vald yfir fjölmiðlun-
um.
Í Egyptalandi tók ríkissjónvarpið
markvisst afstöðu með Hosni Mubarak
gegn mótmælendum. Erlendir blaða-
menn voru útmálaðir sem útsendarar
Mossad, leyniþjónustu Ísraels, því þeir
lutu ekki áróðursstefnu Mubaraks. En
á Facebook, Twitter og YouTube sagði
fólkið sjálft sannleikann um morð yfir-
valda á mótmælendum. Nú hefur int-
ernetið verið tekið úr sambandi í Líb-
íu til að tryggja að eitraður boðskapur
Gaddafis rati „ómengaður“ til fólksins.
Napóleon sagðist óttast fjögur dag-
blöð meira en þúsund byssustingi. Nú
óttast einvaldar internetið. Ekki vegna
netsins sjálfs, heldur vegna þess að
upplýst þjóð er mesta ógn hins spillta
valdhafa. Einvaldar, sem hafa beitt
þjóðir sínar umfangsmiklu heimilis-
ofbeldi í skjóli leyndar, eru afhjúpaðir.
Fólk vissi, nánast í rauntíma, hvað var
að gerast á götum Kaíró. Við gátum séð
friðsaman mótmælanda skotinn niður
úti á götu í Alexandríu, á myndbandi
sem almennur borgari tók. Mannkyn-
ið er nú samtengdara en nokkru sinni
fyrr. Hugmyndir og nýjar upplýsingar
ferðast frjálst, samskipti opnast. Al-
menningur allra landa hefur komist
nærri því að öðlast samvitund í fyrsta
sinn í sögunni.
Nú nægir ekki að taka yfir fjölmiðl-
ana. Það nægir ekki í endurskrift sög-
unnar að Davíð Oddsson stýri Morg-
unblaðinu. Útrásarvíkingar geta keypt
upp netmiðlana, en á endanum er það
ekki nóg. Fólkið sjálft hefur öðlast vett-
vang, óháð þeim. Þeir geta ennþá spillt
fjölmiðlum, en það er orðið erfiðara að
spilla fólki með fjölmiðlunum.
Frjálsar upplýsingar eru súrefni
fyrir lýðræðið og móteitur gegn spillt-
um stjórnvöldum. Það er ekki bara
lærdómur fyrir Líbíu, Túnis og Egypta-
land, heldur fyrir okkur hérna heima.
Við verðum að fylgja búsáhaldabylt-
ingunni eftir með upplýsingabyltingu
til að innsigla hagsmuni almennings
til lengri tíma. Það gerist ekki án þess
að fólk taki afstöðu. Það er búið að
finna móteitrið. Látið boðin berast.
B iturleiki, reiði og rangfærslur eru ekki fyndnar. Það var það sem ég hugsaði eftir að hafa
lesið síðasta pistil Svarthöfða und-
ir fyrirsögninni Framsóknarforset-
inn. Ég er ósátt við að í pistlinum er
því haldið fram að Framsóknarmenn
hafi engar hugsjónir og hafi aldrei
unnið þjóðinni gagn. Að ég hafi
engar hugsjónir, að Ólafur Ragnar
Grímsson hafi ekki haft neinar hug-
sjónir og að stofnandi Framsókn-
arflokksins Jónas Jónsson frá Hriflu
hafi ekki haft neinar hugsjónir, – aðr-
ar en að hugsa um okkar eigið skinn.
Jónas frá Hriflu er einn umdeildasti
stjórnmálamaður Íslandssögunnar.
Staðreyndin er samt að Jónas og sam-
herjar hans stóðu fyrir ákveðna hug-
myndafræði og hugsjónir, sem leiddu
til mikilla samfélagsumbóta. Má
þar einna helst nefna uppbyggingu
menntakerfisins og velferðarkerfisins.
„Í stuttu máli má segja að Jónas hafi
verið félagshyggjumaður sem barðist
fyrir auknum jöfnuði í samfélaginu,
uppbyggingu öflugs menntakerfis,
eflingu samvinnuhreyfingar og sjálf-
boðaliðahreyfinga á borð við ung-
mennafélögin. Með orðræðu nútím-
ans getum við sagt að Jónas hafi verið
talsmaður þekkingarsamfélags og fé-
lagshagkerfis.“ (Ívar Jónsson, Samtím-
inn í Jónasi – Jónas í samtímanum).
Samvinnuhugsjónin byggir á hug-
sjónum um sjálfshjálp, sjálfsábyrgð,
lýðræði, jafnrétti, sanngirni og sam-
stöðu, sem og siðferðilegum gildum
um heiðarleika, opna starfshætti, fé-
lagslega ábyrgð og umhyggju fyrir
öðrum.
Þessar hugsjónir endurspegl-
uðust sterkt í skrifum ungra Fram-
sóknarmanna á áttunda áratugn-
um, þar sem hugmyndafræði forseta
Íslands fór í gegnum sitt mótunar-
skeið. Ungir Framsóknarmenn vildu
skapa þjóðfélag sem myndi tryggja
sókn þjóðarinnar til æ fulkomnara
og virkara lýðræðis, þar sem ákvörð-
unarrétturinn byggði á virku lýðræði,
ekki aðeins kosningum til löggjaf-
arþings og sveitarstjórna heldur og
í fyrirtækjum, í hagsmunasamtök-
um og í skólum. Klofningur í röðum
Sambands ungra framsóknarmanna
þá hafði þannig bæði með hugsjónir
og ágreining um framkvæmd þeirra
að gera, frekar en metorð einstakra
forystumanna.
Ákvörðun forseta Íslands um að
virkja beint lýðræði á Íslandi er því
í fullu samræmi við hugsjónir hans.
Fátt virðist vera erfiðara fyrir stjórn-
málamenn en að gefa frá sér vald,
og er það því athyglisvert að forset-
inn hafi ítrekað gert það í sinni for-
setatíð.
Þetta eru einnig mínar hugsjón-
ir. Hugsjónir um frjálst lýðræðis- og
menningarþjóðfélag, þar sem við
leysum sameiginleg verkefni eft-
ir leiðum samtaka, samvinnu og
félagshyggju. Samfélag þar sem
manngildi er metið ofar auðgildi.
Ágætu vinir. Það er ekki ætlun mín að biðja um ölmusu, að leggjast á kné með brugðinn
betlistaf eða væla einsog sannkristin
íhaldsbulla. Nei, en mig langar samt
að geta þess, að ég er bara venjuleg-
ur Íslendingur. Ég er skáld og í dag
er ég við nám í heimspeki. Ég skulda
helling en leyfi mér þann munað að
vera fátækur námsmaður um leið og
ég er að skrifa nokkrar skruddur. Ég
telst eflaust til fátæklinga ef viðmið-
in eru sótt til ríkra en ég telst líka ef-
laust afar vel stæður ef ég miða mig
við alvöru fátækling sem hvorki á til
hnífs né skeiðar. Ég nefni mig hér (ef
mig skyldi kalla), fyrst og fremst til að
láta ykkur vita af því að loddaraháttur
eða sýndarmennska er ekki það sem
ég er að opinbera með þessum skrif-
um. Ég er ekki að sýnast neitt og vil
ekki láta hafa mig fyrir rangri sök þeg-
ar ég segi að við Íslendingar eigum að
borga skuld okkar við útlenska spari-
fjáreigendur, einsog okkur ber sið-
ferðileg skylda til. Ég vil taka þátt í því
að borga.
Atkvæðaveiðar Ólafs Ragnars
mega ekki slá ryki í augu okkar og við
megum ekki láta siðblinda sjálfstæð-
ismenn, hálfa Hreyfingu, nokkra fúla
vinstrimenn eða falska framsóknar-
menn ráða okkar hugsunum. Við get-
um ekki bara haldið því fram að sjálf-
umglaðir óreiðumenn hafi sólundað
öllu. Hér stjórnuðu glæpamenn og
þessir glæpamenn seldu allt í ríkis-
eigu sem hægt var að selja. Í einka-
vinavæðingarferlinu var þess vand-
lega gætt að ríkið skyldi bera skarðan
hlut frá borði og auðvitað var það
tryggt að þjóðin myndi bera kostnað-
inn af bingóspjöldunum og mattador-
peningunum, sem voru í umferð á
meðan sukksess græningjadeildanna
reið hér húsum.
Það má ekki vera háð duttlungum
okkar hvort siðferðilegur réttur fólks
er virtur eða ekki. Við getum ekki bara
troðið á fólki vegna þess að á okkur
var troðið af óréttlátu stjórnvaldi sem
lagði samfélag okkar í rúst. Og jafnvel
þótt núverandi staðgöngumóðir hins
fyrrverandi Davíðs Oddssonar kaupi
sér fólk til fylgilags, megum við ekki
láta peningavaldið drepa umræðunni
á dreif.
Auðvitað eigum við að borga. Æs-
eif hefur ekkert með Evrópusam-
bandið, kvótann eða bága stöðu þjóð-
arbúsins að gera. Þetta snýst um það,
að við áttum okkur á því að við erum
ekki barbarar; barbarisminn er ekki
lengur við hæfi. Við erum þjóð í sam-
félagi þjóða og okkur ber að virða leik-
reglur þeirra sem eru svo elskulegir að
líta á okkur sem vini ... þrátt fyrir allt.
Að greiða skuldir gjarnan er
góðra manna siður
þótt flestum betra finnist hér
að fella skuldir niður.
20 | Umræða 25.–27. febrúar 2011 Helgarblað
„Það er auðvitað
alvarlegt mál og
við þykjumst
ekki vera full-
komin í þeim efnum.“
n Ólafur Teitur Guðnason, fram-
kvæmdastjóri samskiptasviðs Alcan á
Íslandi, um mannréttindabrot Rio Tinto
Alcan í Indónesíu. – DV.is
„Það er alltaf gaman á
æfingu og allir springa úr
hlátri.“
n Jón Gunnar Þórðarson leikstjóri sem
vinnur nú að uppsetningu staðfærðrar
útgáfu af leikritinu Full Mounty. – DV
„Þetta er ekki VIP-partí.“
n Hildur Líf um eitt umtalaðasta partí
Íslands sem fram fer á laugardag á
skemmtistaðnum Re-play. – DV
„Mér fannst það spenn-
andi að þeir ættu flotta
bíla, íbúð og peninga.“
n Fimmtán ára stúlka sem strauk að
heima fyrir ári og sneri ekki aftur heim
fyrr en lögreglan lýsti eftir henni í
fjölmiðlum. – DV
„Ég held að það sé mjög
gott að ég sé að vinna
venjuleg störf á spítalan-
um á meðan ég hef orku í
það.“
n Björn Zoëga sem sinnir skurðaðgerð-
um samhliða því að vera forstjóri
Landspítalans . – DV
Stríð okkar gegn spillingu
Leiðari
Bókstaflega
Jón Trausti Reynisson ritstjóri skrifar„Upplýst þjóð er
mesta ógn hins
spillta valdhafa. Stríð al-
mennings gegn sérhags-
munum valdafólks er
heimsstyrjöld.
Auðvitað eigum við …
Skáldið skrifar
Kristján
Hreinsson
„Hér stjórnuðu
glæpamenn og
þessir glæpamenn seldu
allt í ríkiseigu sem hægt
var að selja.
Minnislaus lögmaður
n Árni Tómasson, formaður skila-
nefndar Glitnis, virðist ekki hafa
haldið óskertu minni í gegnum
hrunið og eftir-
mála þess. DV
spurði kappann
um hækkanir á
taxta þeirra sem
annast bú Glitn-
is í slitastjórn
og skilanefnd.
Mundi Árni
þá ekki hversu
mikil hækkunin væri eða með
hvaða hætti hana bar að. Minnis-
leysið átti sér stað þótt aðeins
væru liðnir örfáir dagar frá því
átök stóðu milli skilanefndar og
slitastjórnar sem stóð gegn hækk-
uninni sem hún hafði þó tekið sér
sjálf.
Fótboltamaður í fiski
n Flateyringar eru bókstaflega í
skýjunum með nýja eigendur fisk-
vinnslu og útgerðar hins sáluga
Eyrarodda.
Það varpar
ekki sérstökum
skugga á málið
að aðaleigand-
inn, Sigurður
Aðalsteinsson, á
að baki lang-
an hala gjald-
þrota. Nú hefur
óumdeildur sonur hans, Gylfi Þór
Sigurðsson, gefið sig fram og tekið
við sem stjórnarformaður Lotnu,
hins nýja fyrirtækis. Gylfi Þór er
einn albesti knattspyrnumaður
Íslands og er í atvinnumennsku í
Þýskalandi þar sem hann þénar
heil ósköp.
Eiður harður
n Eiður Guðnason, fyrrverandi
sendiherra, bloggar um það á
Eyjunni að stjórnmálamenn með
sjálfsvirðingu
eigi ekki að vera
í viðtölum á Út-
varpi Sögu og
þá sérstaklega
ekki við Arnþrúði
Karlsdóttur, Pét-
ur Gunnlaugsson
eða Guðmund
Franklín Jónsson.
Einhverjir eru eflaust sammála
Eiði sem er af mörgum talinn vera
heiðursmaður.
Hvalurinn SME
n Útvarpsmaðurinn og útgefandinn
Sigurjón Magnús Egilsson þykir vera
með hreinskilnari mönnum. Hann
útskýrir í færslu
á midjan.is hvers
vegna hann
nefndi eitt sinn
bloggið sitt Sel-
ur. „... ég bjó um
árabil á Seljavegi
og svo þótti mér
þá, og þykir enn,
ég frekar þungur.
Svo bætti ég á mig nokkrum kílóum,
og af því tilefni hætti ég að kalla mig
Sel og bloggaði þá undir heitinu
Hvalur.“ Heilsurækt Sigurjóns hefur
síðan leitt til þess að hann kallar
sig ekki lengur Hval en þess í stað
Velting.
Sandkorn
TRyggvAgöTu 11, 101 ReykjAvÍk
Útgáfufélag: Dv ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
Ritstjórar:
jón Trausti Reynisson, jontrausti@dv.is
og Reynir Traustason, rt@dv.is
Fréttastjóri:
Ingi Freyr vilhjálmsson, ingi@dv.is
Ritstjórnarfulltrúi:
jóhann Hauksson, johann@dv.is
Umsjón helgarblaðs:
Ingibjörg Dögg kjartansdóttir, ingibjorg@dv.is
Umsjón innblaðs:
Ásgeir jónsson, asgeir@dv.is
DV á netinu: dv.is
Aðalnúmer: 512 7000, Ritstjórn: 512 7010,
Áskriftarsími: 512 7080, Auglýsingar: 512 7050.
Smáauglýsingar: 512 7004.
Umbrot: Dv. Prentvinnsla: Landsprent. Dreifing: Árvakur.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Framsóknarhugsjónir
Kjallari
Eygló Þóra
Harðardóttir