Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.2011, Blaðsíða 30

30 | Umræða 29. apríl–1. maí 2011 Helgarblað
Í
fyrra var ég með námskeið hjá
Endurmenntunarstofnun Há-
skóla Íslands sem fjallaði um sögu
bresku konungsættarinnar. Ég
byrjaði á Vilhjálmi I, öðru nafni Vil-
hjálmi sigurvegara, öðru nafni Vil-
hjálmi bastarði, en hann var eins og
allir vita hertogi í Normandí á Frakk-
landi og gerði innrás á England árið
1066. Eftir að hafa sigrað og drepið
Harald Guðvinsson, síðasta engilsax-
neska konung Englands, þá hlamm-
aði Vilhjálmur sér í hásætið og ætt
hans hefur setið þar óslitið síðan.
Drulluháleistar
Og í bráðum þúsund ára sögu, þá
segir sig sjálft að það er misjafn
sauður í því marga fé sem tyllt hef-
ur ensku krúnunni á höfuð sér allan
þennan tíma.
Sumir kóngarnir og sumar drottn-
ingarnar voru merkisfólk, aðrir ein-
skærir skíthælar og drulluháleistar,
en í spegli sögunnar verður þetta allt
saman dálítið skemmtilegra en það
hefur sjálfsagt verið í alvörunni.
Hinrik II, eiginmaður Elínóru af
Akvitaníu og faðir Ríkarðs ljónshjarta
og Jóhanns landlausa, hann er til
dæmis í sögulegum heimildum stór-
skorinn og athyglisverður kóngur,
alltaf fjör í kringum hann, en í hold-
inu hefur hann sjálfsagt verið fyrst
og fremst fyrirferðarmikill og frekur
göslari.
Og þannig mætti nefna fleiri
dæmi um kónga sem er gaman að
kynnast í sögubókum, en hefðu ef-
laust valdið manni djúpum von-
brigðum ef maður hefði hitt þá í lif-
anda lífi.
Kroppinbakurinn Ríkarður III
Til að mynda er Ríkarður III – kropp-
inbakurinn valdasjúki úr leikriti
William Shakespeares – stórmerkileg
persóna í bókum og öðrum heimild-
um, en hefur vafalaust verið þreyt-
andi og leiðinlegur í lífinu.
Og ekki hót spennandi.
Þetta segi ég af því nú í dag, föstu-
dag, þá stendur fyrir dyrum brúð-
kaup í þessari fjölskyldu – þegar
væntanlegur ríkisarfi festir sér konu.
Og ég var spurður að því um dag-
inn hvort ég hefði ekki gífurlegan
áhuga á þessu brúðkaupi, fyrst ég
hefði greinilega svona mikinn áhuga
á bresku kóngafólki.
Fjarar undan kóngafólkinu
En ég verð að segja að á engu, já, á
alls engu fyrirbæri í heimi hér gæti
ég haft minni áhuga en á þessu
hjónabandi Vilhjálms prins og Kate
Middleton.
Enda er þetta alveg stórkostlega
óintressant fólk.
Hafi ætt Vilhjálms sigurvegara
einhvern tíma verið samansafn af at-
hyglisverðu og spennandi fólki, þá er
það að minnsta kosti löngu liðin tíð.
Alla tuttugustu öldina, og já,
mestalla nítjándu öldina líka, þá hef-
ur verið að fjara undan þessu fólki,
bæði andlega og veraldlega, og ég
verð að segja að enga fjölskyldu veit
ég um í samanlögðum öllum heim-
inum, sem er jafn ómerkileg og lítið
spennandi, en konungsættin á Bret-
landi núna.
Kannski hefur hún alltaf verið
það.
Aðeins ein sæmilega viti borin
manneskja?
Að minnsta kosti sé ég það fljótlega,
þegar ég fer að skoða þetta kónga-
fólk þeirra Breta, þá er aðeins ein
persóna í hásæti Bretlands síðustu
400 árin eða svo, sem virðist hafa
haft rúmlega meðal hæfileika meðal
manneskju.
En það var Elísabet hin fyrri,
dóttir Hinriks VIII, meydrottningin
fræga. Ekki verður betur séð en að
Elísabet þessi hafi haft dágóða hæfi-
leika, bæði til að halda saman ríki
sínu og líka stýra því til aukins vegs
í veröldinni.
Hún var að minnsta kosti ekki
tröllheimsk, eins og þeir hafa ver-
ið margir síðan, meðlimir þessarar
konungsættar.
Og einkum núna upp á síðkastið.
Löngu dauðir kóngar
Það er undarlegt að hafa gaman af
mannkynssögu.
Fyllast til dæmis áhuga á og sanka
að sér upplýsingum um löngu dauða
kónga og drottningar, eins og það sé
allt saman hið dásamlegasta fólk,
stórkostlega merkilegt, á sama tíma
og maður gerir sér grein fyrir því að
auðvitað var það alls ekki svo.
Þetta fólk hafi verið – í stórum
dráttum – nákvæmlega jafn ómerki-
legt og kóngafólk nútímans.
Nema það er náttúrlega svo að
kóngafólk nútímans er líklega orð-
ið enn vitlausara en kóngafólk hef-
ur nokkru sinni verið, einfaldlega af
því að svoleiðis fólk, sem alltaf giftist
innbyrðis, verður sífellt útvatnaðra
og þynnra í roðinu.
Minni sæva, minni sanda.
Meðvituð ákvörðun um nýtt
blóð?
Kannski það sé meðvituð eða ómeð-
vituð ákvörðun hjá Vilhjálmi prins
eða forráðamönnum hans að reyna
að sporna gegn þessu með því að
hann fái sér konu „af almúgaættum“
eins og kallað er.
Nýtt blóð, á ég við.
En það er held ég löngu orðið of
seint. Konungsættum verður ekki
bjargað, jafnvel ekki með erfðafræði-
legum aðferðum.
Því fyrirbærið konungsstjórn er
svo skrýtið og óeðlilegt í nútíman-
um að mig rekur eiginlega alltaf í
rogastans yfir því að þetta sé ennþá
til – þegar það rifjast upp fyrir mér.
Geggjuð tilhugsun
Það er svo geggjuð tilhugsun að ein-
hverjir einstaklingar skuli fædd-
ir til þeirra forréttinda, sem kónga-
fólk nýtur enn, að mann bókstaflega
sundlar yfir heimskunni, og já, órétt-
lætinu sem þetta veldur.
Þetta get ég fullyrt með góðri
samvisku, þó ég sé enn uppfullur
af áhuga á kóngum og drottningum
fyrri tíma. Því það var, þátt fyrir allt,
töluvert mikið merkilegra fólk en það
fólk sem nú stendur fyrir brúðkaupi
í London, og okkur „almúganum“ er
ætlað að hafa áhuga á.
Hið ótrúlega
kóngafólk
Trésmiðjan
Illugi
Jökulsson„En ég verð að
segja að á engu,
já, á alls engu fyrirbæri
í heimi hér gæti ég haft
minni áhuga en á þessu
hjónabandi Vilhjálms
prins og Kate Middleton.
Djöfull er þetta erfitt. Pabbi, hvers vegna hjálparðu mér ekki að standa upp? Sérðu
ekki að ég er að rembast hérna við
að koma mér á fætur? Og þú spilar
bara tölvuleik?“ vildi sonur minn
sagt hafa í vikunni, þegar hann
náði sínum stærsta áfanga hing-
að til. Hann er ómálga barn og
kann því ekki að koma hugsunum
sínum og meiningum í orð nema
með mjög frumstæðum hætti; að
rymja, stynja eða orga, sem í sjálfu
sér er einfalt og skilvirkt sam-
skiptaform.
Sonur minn er tíu mánaða og
er auðvitað heimsins besta barn,
eins og ég hef margoft og ítrekað
greint frá, bæði opinberlega og í
samtölum við hina og þessa. Eins
og allir pabbar er ég að springa
úr stolti enda eiga allir pabbar
heimsins bestu börn. Auðvitað er
ég sá eini sem hef rétt fyrir mér –
hvað annað?
Eins og allir foreldrar vita og án þess að gera þennan pistil að vasaklútaefni þá eru örar
framfarir barna á þessum aldri
kraftaverki líkar. Fyrir rúmum
mánuði sat snáðinn á rassinum,
með púða fyrir aftan, og gat leikið
sér jafnvel tímunum saman, bara
ef hann fékk reglulegar matar- eða
drykkjarpásur. Því næst tók hann
upp á því að þramma eins og her-
foringi á fjórum fótum um alla
íbúð og er farinn að munda sig við
stigann. Hæst hefur hann kom-
ist í þriðju tröppu, þar sem hon-
um fannst tilvalið að setjast niður
og virða fyrir sér útsýnið áður en
hann steypti sér afturábak niður
aftur. Sem betur fer var þar pabbi
til að taka af honum fallið.
Í þessari viku gerðust þau und-ur og stórmerki að honum tókst sjálfum að standa upp. Ég sat í
sófanum og spilaði í makindum
tölvuleik þegar viðburðurinn átti
sér stað. Hljóðin sem heyrðust voru
þess eðlis að ég gerði ráð fyrir því
að þurfa að hafa til bleyju og ann-
að tilheyrandi. En hann var ekki að
rembast heldur einbeita sér. Þegar
ég leit af skjánum stóð hann sigri
hrósandi við fætur mér, brosti út að
eyrum og gaf mér augnarráð sem
sagði: „Jæja pabbi minn, nú er frið-
urinn endanlega úti.“
Og hann er sannarlega úti. Núna reynir sonurinn að standa upp við möguleg og
ómöguleg tækifæri. Hvort sem
hann er í rúminu sínu, við eldhús-
borðið, stigann eða jafnvel dót-
ið sitt. Allt sem hann getur stutt
sig við reynir hann að nota til að
standa upp. Þetta hefur óhjá-
kvæmilega í för með sér föll – já
eða áföll. Í gær stóð hann á milli
stofuborðsins og sófans og studdi
sig við bæði. Þegar hann sá svo dót
á gólfinu innan seilingar vand-
aðist málið. Eftir stutta stund bar
löngunin í dótið skynsemina ofur-
liði og hann sleppti báðum hönd-
um. Tveimur sekúndum seinna
skall hann með andlitið á borð-
ið og lenti því næst flatur á gólf-
inu. Ég tók hann í fangið og hann
grét þangað til ég rétti honum
dótið eftirsótta – sem hann hefur
þó leikið sér með hundrað sinn-
um áður. Þá varð allt gott aftur. Í
annað sinn náði hann ekki taki á
stofuborðsfætinum með svipuð-
um afleiðingum og í þriðja sinnið
rann hann í bleytu eftir skúringar.
Að geta barn er kraftaverk. Að fylgjast með því fæðast er stórkostlegt. Að taka þátt í
uppvexti þess eru forréttindi. Það
er í raun ótrúlegt hvað lífið tekur
miklum breytingum þegar mað-
ur eignast barn. Rólegur tími fyrir
mann sjálfan heyrir sögunni til og
tíu til tólf tíma svefn um helgar er
eitthvað sem tilheyrir fortíðinni.
Fjarlægur tími sem var og kemur
aldrei aftur. Þó barnið sé vært er
líf afslöppunar og kæruleysis á bak
og burt. Allt snýst um barnið og að
púsla saman umönnun þess við
vinnu og skóla.
Tíminn er svo fljótur að líða að
maður verður undrandi.
Svo ég endi þetta á heimspeki-legum nótum þá hefur hugs-unarháttur minn líka breyst
við það að eignast barn. Áður en
barnið varð til snerist flest um að
bíða eftir tækifæri til að njóta lífs-
ins. Ég beið eftir helgarfríi, sum-
arfríi eða jólafríi – þá yrði lífið sko
gott. Ég beið eftir því að eignast
bíl eða komast til útlanda. Ég beið
eftir því að ljúka framhaldsnámi
og svo háskólanámi. Alltaf hélt ég
að þegar helgin væri komin, þeg-
ar ég væri búinn að eignast bílinn
eða þegar náminu væri lokið þá
myndi hið ljúfa líf byrja. Þá gæti
ég slappað af og sannarlega not-
ið lífsins.
Fyrir vikið fylltist ég óþreyju
og jafnvel eirðarleysi á köflum –
þó líf mitt væri afar viðburðarríkt.
Ég missti einhvern veginn af öllu.
Það að eignast barn hefur kennt
mér ótalmargt – ekki síst um sjálf-
an mig. En umfram allt hefur það
kennt mér að njóta lífsins í dag,
annars missir maður af öllu. Líf-
ið er núna því börn eru lífið. Mæli
með barneignum.
Helgarpistill
Baldur
Guðmundsson
Kraftaverka-
barnið okkar