Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.2014, Qupperneq 15

Fréttir 15Helgarblað 17.–20. janúar 2014
Gullæði á norðurslóðum
sem verða fyrir innrás. Þetta er ótrú­
lega áhugavert og mjög skiljanlegt
að íslenskir stjórnmálamenn vilji
ræða þetta.
Þetta er dálítil gullgrafar­
aumræða. Fólk er að greina ný tæki­
færi og lausnir sem blasa við eins og
helgimyndir,“ segir Eiríkur.
Kristín tekur undir orð Eiríks. „Það
er ákveðin útrásarstemning ríkjandi,
gullgrafarastemning og gleði. Það
slær mig hvað mest þegar ég skoða
efni frá utanríkisráðuneyti og forseta
Íslands, svo dæmi séu nefnd. Mér
finnst orðfærið gefa til kynna að við
séum að „helga okkur land“ bæði í
umræðunni og í þessu kapphlaupi.
Sem er áhugavert því Ísland hefur
sögulega ekki haft mikinn áhuga á að
tengja sig við norðurslóðir.“
Veikar raddir íbúa svæðanna
Eiríkur og Kristín greina einnig að
raddir íbúa svæðanna séu veikar
og þá verður vart við hegðun í ætt
við þá sem nýlenduherrar Evrópu
sýndu af sér fyrr á öldum.
„Kristján Sveinsson sagnfræðing­
ur skrifaði fyrir löngu síðan um
viðhorf Íslendinga til Grænlands og
Grænlendinga. Kristján benti þá á að
áður hafi Íslendingar sýnt því áhuga
að nýta náttúruauðlindir á Græn­
landi og þá var ekkert verið að spá í
grænlenska þjóð. Þá kom líka upp sú
umræða hvort Íslendingar eigi tilkall
til Grænlands. Þess vegna er svolítið
áhugavert hvernig við erum í dag að
helga okkur land – í ákveðnum skiln­
ingi. Meginstefnan í utanríkismálum
er að tryggja hagsmuni Íslands hvað
varðar norðurslóðir,“ segir Kristín.
„Það er eins konar landnema­
stemning að grípa um sig,“ seg­
ir Eiríkur. „Maður sér til dæmis í
allri umræðu að það er sjaldgæft
að talað sé við íbúa á svæðinu. Það
er eins og þetta sé opið svæði fyrir
aðra til að helga sér. Það minnir á
nýlenduhegðun Evrópu fyrir all­
mörgum árum.
Umræðan ætti að snúast um
fólkið sem býr á þessum slóðum,
samfélögin sem þar eru, þau tæki­
færi sem fólkið þar hefur. Í stað
þess hefur umræðan snúist um
bandalög og landnám. Kólóníska
samhengið í þessu er til staðar.
Það skiptir máli. Íslendingar af öll­
um mönnum ættu ekki að láta það
henda sig í að taka þátt í nýlendu­
för á hendur samfélögum á norður­
slóðum.“
Bóla og afskiptaleysi
í garð Grænlendinga
„Það er verið að blása út bólu í
tengslum við norðurslóðirnar,“ segir
Eiríkur. „Það er líka ákveðinn flótti
frá núverandi utanríkistengslum
Íslands sem eru erfið og flókin. En
þetta er alvöru mál og spennandi.
Eitthvað sem menn eiga að fara í
en við Íslendingar eigum það til að
missa okkur og fara fram úr okk­
ur eins og svo oft áður. Það er ver­
ið að blása út bólu í tengslum við
norðurslóðirnar. Utanríkisstefna Ís­
lands getur ekki miðað við svæði
sem sárafáir búa á og litið er fram­
hjá helstu mörkuðum okkar. Mark­
aðir okkar verða ekki á norðurslóð­
um, samt sem áður er þetta málefni
þar sem Ísland á að láta til sín taka.
Við höfum margt fram að færa. Sér í
lagi á Grænlandi.
Það er náttúrlega alveg furðu­
leg staða sem Grænlendingar eru
í og það hefur verið alveg ótrúlega
skringilegt afskiptaleysi Íslendinga
gagnvart þessum næstu nágrönn­
um okkar – sem við ættum að leggja
lið. Áherslan ætti ekki að vera á
tækifæri okkar á norðurslóðum eða
ágóða okkar, heldur hvernig við get­
um hjálpað nágrönnum okkar á
Grænlandi í því að takast á við inn­
reið nútímans og breyttar aðstæður
eins og gerðist á Íslandi á öndverðri
20. öld. Mér hefur fundist svolítil
skekkja í þessari umræðu og hún
er að því leytinu hálf rasísk á þeim
forsendum að það er ekki tekið tillit
til þess fólks sem þar býr. Það fólk á
þetta svæði.“ n
Norðurslóðir Eftir miklu er að slægjast og segja má að auðlindakapphlaupið sé
hafið með offorsi. Til marks um það veittu yfirvöld á Grænlandi níu olíufélögum leyfi til
tilraunaborana undan austurströnd landsins.
Loftlags-
breytingar
Varfærnislega metin áhrif
n Hafís og jöklar rýrna
n Hækkað yfirborð sjávar
n Aukið aðstreymi ferskvatns í Norður-
Íshafi og breytingar á hafstraumum
n Meiri veðurhæð – hærri öldur sem
ógna strandbyggðum
n Breytingar á útbreiðslu plantna og
dýra
n Dýr háð hafís í útrýmingarhættu
n Opnari siglingaleiðir
n Greiðari aðgangur að auðlindum
norðursins
n Vindasamara
n Úrkoma eykst
n Skýjafar eykst
Segir Þorvald hafa
magnað upp orðróm
n Deilt um sandkorn DV n Segist hafa verið í góðri trú
A
ðalmeðferð í meiðyrðamáli
Jóns Steinars Gunnlaugs­
sonar, fyrrverandi dómara
í Hæstarétti, gegn háskóla­
prófessornum Þorvaldi
Gylfasyni fór fram í héraðsdómi á
fimmtudaginn. Jón Steinar var óá­
nægður með ummæli Þorvaldar í
grein hans, sem birtist í ritröð háskól­
ans í München í Þýskalandi. Þar gagn­
rýndi Þorvaldur dóm Hæstaréttar,
sem gerði kosningu til stjórnlagaþings
árið 2010 ógilda vegna galla við fram­
kvæmd hennar.
Ummælin sem deilt er um eru
þessi: „Þá gengur sá orðrómur með­
al lögfræðinga, sem teljast til sér­
fræðinga í greiningu á lögfræðitextum
hvers annars, að einn af dómurum
Hæstaréttar, staðfastur flokksmaður
áður en hann var skipaður dómari og
þá tekinn fram fyrir þrjá hæfari um­
sækjendur samkvæmt áliti nefndar
sem mat umsækjendur, hafi lagt drög
að einni af kærunum sem Hæstiréttur,
undir forystu sama dómara, nýtti sem
átyllu til að ógilda kosningarnar. Ekki
hafa þó verið færðar sönnur á þetta.“
Sprottið upp úr sandkorni
Lögmaður Jóns Steinars, Reimar Snæ­
fell Pétursson, sagði í ræðu sinni að
orðrómurinn sem Þorvaldur talaði
um væri sprottinn upp úr sandkorni
DV, sem birtist í blaðinu þann 9.
nóvember árið 2011. Þorvaldur hafi
magnað upp þennan orðróm, með
því að segja að hann hafi gengið á
milli lögfróðra manna, sérfræðinga
í lestri og skrifum á lögfræðilegum
textum, og þannig látið líta út fyrir að
orðrómurinn hafi verið
meiri en hann var.
Einnig setti lög­
maðurinn spurningar­
merki við þau rök Þor­
valdar að greinin hafi
verið í vinnslu, og
einungis birt til þess
að fá umsagnir kollega
og viðbrögð þeirra
vegna hugsanlegra
leiðréttinga. Ekki hafi
verið settur sérstakur
fyrirvari við greinina,
hvorki í þessari rit­
röð né í íslenskri og
styttri útgáfu hennar,
sem var birt í Skírni.
Í máli hans kom það
einnig fram að Jón
Steinar hafi fagnað
gagnrýni á Hæstarétt
og þar með á störf sín
sem dómara, jafn­
vel þegar hún var
óréttmæt. Slíkt hefði
hann þurft að þola
og sætt sig við. Um­
mæli Þorvaldar væru hins vegar ekki
af þeim toga.
Góð trú Þorvaldar
Verjandi Þorvaldar, Sigríður Rut Júlí­
usdóttir, sagði að Þorvaldur hefði ver­
ið í góðri trú um að frétt DV, þ.e. sand­
kornið, hefði verið rétt og að hann
hefði einungis verið að endursegja
það sem kom fram í fréttinni. Það skal
þó tekið fram hér að sandkorn DV telj­
ast ekki til frétta, þau eru hluti af um­
ræðuhluta blaðsins.
Sigríður Rut vísaði einnig í umfjöll­
un DV um skipun hæstaréttardóm­
ara, þar sem ítarlega
var greint frá ráðn­
ingum þeirra, hags­
munum og tengsl­
um, meðal annars
við stjórnmála­
flokka. Sagði hún að
þeim hefði ekki ver­
ið mótmælt eða þau
ummæli dregin fyrir
dóm sem þar hefðu
verið höfð frammi.
Þannig hafi Þorvald­
ur ekki verið sá fyrsti
sem fjallaði um tengsl
Jóns Steinars við Sjálf­
stæðisflokkinn, og því
verði að líta á ummæl­
in í víðu samhengi og
sem part af umræðu
í samfélaginu um
stjórnvöld, dómstóla
og afleiðingar hruns­
ins. Einnig minntist
hún á að Jón Steinar
hafi aldrei verið nafn­
greindur og að Þor­
valdur hafi ekki geng­
ið lengra en þörf var á. Samt sem áður
hafi hann fellt ummælin út úr grein­
inni, án þess að honum bæri skylda
til þess.
Í niðurlagi ræðu sinnar spurði Sig­
ríður Rut hvort það væri ætlun dóm­
stóla að banna fólki að hafa það eftir
sem sagt væri í fréttum, og þá einnig
hvort refsa ætti fyrir slíkt líkt og sækj­
andi færi fram á.
Aðalmeðferð málsins er nú lokið,
en ekki liggur fyrir hvenær úrskurður
verður kveðinn upp. n
Rögnvaldur Már Helgason
rognvaldur@dv.is
Jón Steinar
Lögfræðingur hans
segir orðróminn
sprottinn upp úr
sandkorni DV.
Þorvaldur
Gylfason Endur-
sagði einungis
frétt DV, að sögn
lögfræðings hans.
9. nóvember 2011
B
andaríska parið Nataliya
og Karl Griggs varði
áramótunum í Reykjavík.
Nataliyu var nauðgað aðfara­
nótt gamlársdags á hótelher­
bergi þeirra, en hún segist litlar undir­
tektir hafa fengið vegna málsins hjá
íslenskum lögregluyfirvöldum.
Í samtali við DV greindi Karl frá
því að þau Nataliya hefðu verið á leið
heim á hótelið af bar eftir lokun þegar
þau rákust á þrjá bandaríska menn,
sem einnig voru ferðamenn á landinu,
sem buðu þeim með sér í íbúð sem
þeir dvöldu í á Óðinsgötu. Þar gáfu
þeir þeim báðum tvo drykki en fengu
sér sjálfir ekki drykki. Karl telur lík­
legt að ólyfjan hafi verið í drykkjun­
um. „Ég man glefsur. Maðurinn sem
kyssti mig fylgdi okkur á hótelið. Þegar
við komum á hótelið hélt maðurinn á
mér í fanginu og bað dyravörðinn um
að opna herbergið fyrir okkur og fylgdi
okkur inn. Ég man síðan að kærastinn
minn lá rænulaus í rúminu og hinn
maðurinn var inni á baðherbergi. Svo
var ég komin úr fötunum, kannski
var það ég sem klæddi mig úr, en ég
man það ekki. Næsta sem ég man er
að hann var að nauðga mér,“ segir
Nataliya.
Lögreglan tók skýrslu af ferða­
mönnunum eftir að þau fóru aftur til
Bandaríkjanna. Nataliya og Karl fengu
tölvupóst sendan á miðvikudag frá
ræðismanni í bandaríska sendiráðinu
á Íslandi sem í stóð meðal annars að
málið yrði ekki rannsakað frekar, þar
sem ekki væru líkur á því að slík rann­
sókn bæri árangur. n erlak@dv.is
Stúlku byrluð ólyfjan á hóteli í Reykjavík
Ferðamanni nauðgað á hóteli
Nauðgað „Við misst-
um minnið skyndilega
og á sama tíma,“ segir
Nataliya. SViðSett MyNd.