Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.2014, Page 29

Umræða 29Helgarblað 17.–20. janúar 2014
Spurningin
Ég vil biðja alla afsökunar á
óskýru og taugaveikluðu spaugi
Frábært að þættirnir
séu að fara í sýningu
Því miður í takt við
það sem ég óttaðist
Fylgist þú með
Íslandi á EM?
Viðbrögð Mugison við listamannalaununum misskildust. – DV.is Egill Einarsson er ánægður með að þættirnir Lífsleikni Gillz verði sýndir. – DV Ármann Kr. Ólafsson um lækkun á lánshæfismati bæjarins. – mbl.is
„Já ég fylgist með þessu svona
nokkurn veginn. Við komumst svona
hálfa leið.“
Haraldur Haraldsson
42 ára markaðsmaður
„Svona með öðru auganu, alltaf þegar
þetta fer að verða spennandi.“
Ámundi Rögnvaldsson
23 ára verkamaður á dekkjaverkstæði
„Nei, ég vissi ekki einu sinni að það
væri í gangi.“
Maria Bailey
19 ára nemi
„Ekkert mikið, svolítið. Ef þeir verða
ekki allir á sjúkralista þá geta þeir
eitthvað kraflað sig áfram.“
Davíð Hauksson
59 ára sjómaður
„Er það byrjað?“
Jón Ingi Einarsson
26 ára grafískur hönnuður
Könnun
Hvaða kvikmynd
er best?
16,2%
4,4%
8,8%
1,5%
11,8%
1,5%1,5%
54,4%
68 atKvæði
Þingmenn á neytendavakt
Ásmundur Friðriksson
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
Aðsent
Í
byrjun nóvember ritaði ég kjallara
í DV sem ég fylgdi síðan eft-
ir í ræðustól á Alþingi þar sem ég
fjallaði um innflutning á landbún-
aðarvörum og upprunamerkingar
þeirra. Það er óhætt að segja að upp-
lýsingarnar og málið allt vakti mikla
athygli almennings og fjölmiðla.
Margir voru reyndar efins um rétt-
mæti upplýsinganna og ég fann fyrir
vantrú.
Á endanum kom sannleikurinn í
ljós, sem ég vissi fyrir, og enn eru að
koma upp á yfirborðið nýjar upplýs-
ingar sem við verðum að taka alvar-
lega og standa okkur öll betur. Ég hef
úr ræðustól í þinginu þakkað þeim
aðilum sem ég beindi orðum mínum
til um skjót viðbrögð þeirra varðandi
merkingar á vörum sínum og góðum
vilja til að bæta nauðsynlegar upplýs-
ingar. Við getum alltaf gert betur og
reglur og tilskipanir ætti ekki alltaf
að þurfa til að upplýsingar og hagur
neytenda verði bættur.
Gæði íslenskra landbúnaðar-
afurða eru mikil en það er pólitísk
ákvörðun að vernda framleiðslu
þeirra og markað með verndartoll-
um. Má ekki líkja verndartollum við
landhelgina í kringum landið sem
verndar fiskimiðin fyrir ásókn er-
lendra fiskiskipa og áhrif þeirra á
markaði okkar? Með hvoru tveggja
tryggjum við fæðuöryggi þjóðarinn-
ar sem við verðum að horfa frekar
til, en spár um fjölgun mannkyns og
fæðuöryggis eru dökkar. Skamm-
tímasjónarmið duga ekki í þegar
rætt er um fæðu- og matvælaöryggi.
Hvernig er vöruverð á landbúnaðar-
afurðum sem ekki njóta verndartolla.
Eru íslenskir neytendur að fá kaffi
og pasta á sama verði og neytendur
í nágrannaþjóðum okkar? Hvað um
hveiti, sykur matarolíu og ávexti? Er
það bara kjötið sem er dýrara hér á
landi? Fjölmiðlar ættu að kanna það
og upplýsa neytendur um stöðuna á
þeim málum. Þá er ekki síður mikil-
vægt að skoða þá staðreynd hvern-
ig lágt afurðaverð til bænda er skýrt
þegar verðið á landbúnaðarafurðum
er hátt til neytenda. Þingmenn eru að
ræða þessi mál í þinginu. Þjóðin þarf
að vita það að þingmenn eru á „neyt-
endavaktinni“.
Gagnrýnin og málefnaleg um-
ræða um neytendamál er mikilvæg
og hana verðum við að taka í þinginu
og samfélaginu. Í þinginu hafa margir
þingmenn rætt um vöruverð og þá
einkennilegu stöðu að þrátt fyrir
styrkingu krónunnar gagnvart erlend-
um myntum hefur vöruverð í landinu
ekki lækkað. Fram hefur komið að
styrking krónunnar gagnvart okk-
ar helstu viðskiptamyntum hafi ver-
ið á bilinu 10% á sl. ári og 30% gagn-
vart japönsku jeni. Stór hluti þessarar
styrkingar var komin til á miðju síð-
asta ári en ekkert bólaði á verðlækk-
un á innfluttri vöru. Við nýgerða
kjarasamninga voru launahækkanir í
algjöru lágmarki til að viðhalda stöð-
ugleika og verkalýðshreyfingin teygði
sig eins langt og hugsast gat. Síðan
kom hrina verðhækkana og margar
hverjar 10% eða hærri. Eftir harða
baráttu hafa mörg fyrirtæki lækk-
að verð eða hætt við hækkanir til að
stuðla þannig að lágu verðbólgustigi
sem er forsendur samninga. En það
eru skýr markmið ríkisstjórnarinn-
ar, SA og ASÍ að halda verðbólgunni
í skefjum. Þrátt fyrir þessar lækkan-
ir eiga neytendur enn inni verðlækk-
un á innfluttri vöru vegna styrkingar
krónunnar á síðasta ári að mínu mati.
Það sýna afkomutölur.
Í allri þessi umræðu er þögn Neyt-
endasamtakanna ærandi. Þegar ég
hóf umræðuna í nóvember gerði
formaður samtakanna lítið úr þing-
manninum sem hóf umræðuna. Í
útvarpsviðtölum, á heimasíðu sam-
takanna og víðar var ég minnkaður
fyrir að vita lítið hvað ég segði. Sam-
tökin sendu innflutningsaðilum bréf
og spurðu hvort þeir væru að bjóta
reglur og lög. Það er svona álíka ár-
angursríkt og ef ríkisskattstjóri sendi
skattsvikurum landsins bréf og spyrði
þá hvort þeir væru virkilega að svíkja
undan skatti. Svörin geta menn gefið
sér fyrirfram. En það eru þingmenn
sem vinna vinnuna sína fyrir neyt-
endur, fólkið í landinu. n
„Þrátt fyrir þessar
lækkanir eiga
neytendur enn inni verð-
lækkun á innfluttri vöru
vegna styrkingar krón-
unnar.
Framsóknarsátt
Þ
egar ég samþykkti ramma-
áætlun um vernd og orku-
nýtingu fyrir ári var það með
blendnum tilfinningum.
Vissulega var þetta ekki sú
rammaáætlun sem ég persónulega
hefði kosið og ég veit að það sama
átti við um marga þingmenn. Við
erum mörg sem teljum ekki sjálfgef-
ið að haldið sé áfram út í hið óend-
anlega að virkja allt rennandi vatn og
sérhvern hver. Við erum mörg sem
teljum mikilvægt að ganga ekki um
of á takmarkaðar auðlindir landsins.
Við erum mörg sem teljum að slíkar
ákvarðanir þurfi að taka með hags-
muni komandi kynslóða að leiðar-
ljósi. Og við erum mörg sem sjáum
ekki brýna þörf til að ganga meira á
þessar auðlindir í bili í ljósi þess að
þegar hafa 34% virkjanlegs afls á Ís-
landi verið virkjuð. En við samþykkt-
um rammaáætlun á þeim forsend-
um að þar hefði faglega verið staðið
að tillögugerð um að vernda eitt og
nýta annað og með henni mætti ná
sátt um þær aðferðir sem við beitum
til að taka slíkar ákvarðanir.
Því eru nýjar fréttir um að hugs-
anlega verði stoðunum kippt undan
einum þætti gildandi rammaáætlun-
ar áhyggjuefni. Umhverfisráðherra
hefur kynnt breyttar hugmyndir að
mörkum friðlands Þjórsárvera. Þær
opna möguleika á nýjum virkjana-
kostum í Þjórsá nærri hinni um-
töluðu Norðlingaölduveitu sem
sett var í verndarflokk í rammaá-
ætlun. Samkvæmt lögunum inni-
ber slík ákvörðun ekki aðeins virkj-
anakostinn heldur svæðið í kring,
vatnasviðið fyrir ofan og meginfar-
veg árinnar fyrir neðan. Í rökstuðn-
ingi fyrir því að þessi kostur lenti í
verndarflokki var einmitt tiltekið að
mikilvægt væri að verja fossana þrjá
sem eru í ánni fyrir neðan; Dynk,
Gljúfurleitarfoss og Kjálkaversfoss.
Nýr virkjanakostur myndi ekki síður
stofna þessum fossum í hættu á nýj-
an leik.
Þessi tilraun vekur spurningar um
stjórnmálamenningu okkar. Þegar
Alþingi samþykkir tillögu á ákveðn-
um forsendum er þá eðlilegt að
gera eitthvað sem gengur gegn þeim
forsendum? Erum við ekki lengra
komin í því að bæta okkar stjórn-
málamenningu en svo að menn sitji
um að finna leiðir til að hrinda því
sem áður var gert?
Ráðherrum ríkisstjórnarinnar,
ekki síst Framsóknarflokksins, hefur
orðið tíðrætt um sátt og forsætisráð-
herranum sjálfum er ekki aðeins tíð-
rætt um sátt heldur líka svokallaða
skynsemi og rökhyggju. Nú myndi
maður ætla að talsmenn sáttar, skyn-
semi og rökhyggju legðu sig fram um
að skilja forsendur þeirra ákvarð-
ana sem þegar hafa verið teknar og
virða þær forsendur. Sú tillaga sem
nú liggur fyrir af hálfu umhverfisráð-
herra felur það í sér að draga mörk
friðlandsins þannig að rými sé fyrir
nýjan virkjanakost sem myndi spilla
fossunum þremur sem voru tilteknir
sérstaklega í rökstuðningi fyrir þeirri
tillögu sem samþykkt var. Ef þessi til-
laga er til marks um Framsóknarsátt
tel ég að sú sátt sé hið versta öfug-
mæli. Hún ber heldur ekki mark
skynsemi og rökhyggju. Hún ber
þess fremur mark að menn segi eitt
og geri annað; segist leita sáttar en
geri svo tillögur sem ekki eru líklegar
til að skapa sátt; segist taka röklega
afstöðu þó að ljóst sé að hún gangi
gegn þeim forsendum sem lágu fyrir
fyrri ákvörðunum. Það getur seint
talist góð stjórnmálamenning. n
Katrín Jakobsdóttir
formaður VG
Aðsent „Það getur seint
talist góð stjórn-
málamenning.
n 12 Years a Slave n American Hustle
n Captain Phillips n Dallas Buyers Club
n Gravity n Nebraska n Philomena
n The Wolf of Wall Street