Dagblaðið Vísir - DV - 14.02.2014, Blaðsíða 22

Helgarblað 14.–17. febrúar 201422 Fréttir Erlent
V
eiðiþjófnaður á nashyrn-
ingum í Suður-Afríku hefur
aldrei verið umfangsmeiri.
Hornin eru, í trássi við lög,
söguð af og seld á svörtum
markaði. Kaupendurnir, í Víetnam
og víðar í Asíu, trúa því að hornin
hafi lækningarmátt. BBC fjallar um
málið á vefsíðu sinni.
Þann 30. desember, fyrir rúmum
mánuði, gekk þjóðgarðsvörður á
vakt fram á dauðan tveggja tonna
nashyrning. Verksummerki bentu
til þess að hornið hefði verið sagað
af dýrinu á meðan það var enn með
lífsmarki. Dýrið virtist hafa þurft að
upplifa kvalafullan og hægan dauð-
daga.
Þúsund drepnar í fyrra
Í Suður-Afríku er viðburður sem
þessi daglegt brauð. Dýrið sem
drepið var 30. desember
var númer 1.004 í röðinni
það árið. Fjölgunin frá
fyrra ári nam 50 prósent-
um. Yfirvöld í Suður-Afr-
íku segja að 668 dýr hafi
verið drepin 2012. Tíu
árum áður voru aðeins 22
dýr drepin, svo aukningin
er ógnvænleg.
Óttast er að ef þessi
þróun heldur áfram
verði þess ekki langt að
bíða að afríski nashyrn-
ingurinn deyi út. Það er í
það minnsta mat Naomi
Doak hjá Traffic, samtök-
um sem vinna gegn því
að viðskipti með villt dýr
og plöntur raski jafnvægi náttúrunn-
ar eða ógni stofnum. „Nashyrning-
um mun fara að fækka. Í lok þessa
árs eru fleiri nashyrningar drepnir
en þeir sem komast á legg. Við-
koman er ekki næg. Stofninn mun
minnka mjög hratt ef þetta heldur
áfram.“
Sagt lækna krabbamein
Í borginni Hanoi í Víetnam er iðandi
mannlíf. Sölumenn eru á hverju
horni, ekki síst við hina rótgrónu
götu Medicine Street. Þar er jafnan
mikill mannfjöldi saman kominn;
sumir sitja og drekka te og reykja á
meðan aðrir spila eða tefla. Þannig
var stemmingin þegar blaðamann
BBC bar að garði, en hann vildi af
eigin raun komast að því hversu
erfitt væri að kaupa þar nashyrn-
ingshorn. Vel er fylgst með blaða-
mönnum sem ferðast til borgarinnar
og skrifar blaðamaður að eftirlits-
maður hafi aldrei verið langt undan.
Allir sölumenn sem blaðamaðurinn,
Sue Lloyd Roberts, ræddi við hristu
hausinn þegar hún spurði um nas-
hyrningshorn – enda hafi viðskipti
með hornin verið bönnuð í landinu
í átta ár.
„En þegar ég reyndi aftur, án
eftir litsmanns, búin falinni mynda-
vél, var aðra sögu að segja. Sölu-
menn vildu ólmir selja mér horn,“
skrifar Roberts. Þegar hún sagðist
eiga veikan eiginmann voru henni
boðin nashyrningshorn sem áttu
að lækna hann af krabbameini. „Á
miðstigi sjúkdómsins lækna hornin
sjúklinginn í 85 til 90 prósenta til-
fella,“ fullyrti einn sölumaður.
Dýrara en gull
Nashyrningshorn eru verðmætari en
gull í Víetnam. Hundrað grömm kosta
um 700 þúsund krónur – kílóið á sjö
milljónir. Engu virðist skipta þó efn-
isinnihaldið í nashyrningshornum
sé ámóta og í nöglum á mannfólki.
En Víetnamar virðast trúa því að
hornin geri kraftaverk. „Það er hita-
stillandi og fjarlægir eitur úr líkam-
anum,“ sagði maður – sem sagðist
vera læknir – þegar Roberts bað um
eitthvað við þynnku.
Algengt er að reynt sé að selja
ýmiss konar eftirlíkingar á götum úti.
Sölumaðurinn fullvissaði Roberts
um að hornin sem hann hefði væru
ekta. Hann hafi sjálfur skotið nas-
hyrninginn í Suður-Afríku en til að
færa sönnur á það hafði hann bæði
myndir af sér við hræið og pappíra
því til staðfestingar. Engin leið var þó
að vita hvort búturinn, sem maður-
inn afhenti henni, væri af afrískum
nashyrningi.
Skutu síðasta dýrið í Víetnam
Um 100 leyfi til að skjóta nashyrn-
inga eru gefin út árlega í Suður-
Afríku, að uppfylltum ströngum skil-
yrðum – meðal annars þeim að ekki
megi saga af hornin. Leyfin eru gefin
út til að fjármagna eftirlit með dýr-
unum og þannig stuðla að fjölgun
þeirra. Leyfin eru afar dýr.
Nashyrningar hafa lengi verið
fórnarlömb veiðiþjófa, sem engan
áhuga hafa á öðru en hornunum. Árið
2010 var síðasti Javan-nashyrningur-
inn skotinn í Víetnam og er tegundin
nú útdauð. Í kjölfarið hefur eftirspurn
eftir suðurafrískum nashyrningum
aukist til muna. Flestar umsóknir um
veiðileyfi hafa á undanförnum árum
komið frá Víetnam. Þeir voru þó sett-
ir á svartan lista árið 2012 eftir að
hafa ítrekað verið staðnir að því að
selja af dýrunum hornin. Ólöglegar
veiðar hafa færst hratt í vöxt síðan þá
og Víetnamar – sem og fólk frá öðr-
um Asíulöndum – gera nú út veiði-
þjófa sem drepa fyrir þá dýrin – og
taka hornin.
Tíminn á þrotum
Lengi hefur verið reynt að þrýsta á að
yfirvöld í Víetnam herði löggjöf sína
þegar kemur að verslun með nas-
hyrningshorn. Verslun með þessa
vöru hefur lengi þrifist í Asíu og hef-
ur Víetnam verið þar í fararbroddi.
Til stóð að samþykkja ný og hert-
ari lög á dögunum en þau bíða enn
afgreiðslu. Á meðan eru nashyrn-
ingar drepnir og stofninn minnkar.
Eftirspurnin eftir beinunum í Asíu er
gífurleg og stofninn stendur engan
veginn undir henni. Mary Rice, fram-
kvæmdastjóri EIA, Environmental In-
vestigation Agency, segir að tíminn
sé á þrotum. „Við erum einfaldlega
að horfa upp á slátrun nashyrninga í
Suður-Afríku – til að metta óseðjandi
markað í Víetnam og víðar í Asíu. Al-
þjóðasamfélagið getur ekki horft upp á
þetta án þess að grípa til aðgerða. Við
erum að renna út á tíma.“ n
Baldur Guðmundsson
baldur@dv.is
n Eftirspurn eftir hornum ógnar stofninum n Víetnamar skæðastir
Kílóið Kostar
sjö milljónir
„Við erum einfald-
lega að horfa upp
á slátrun nashyrninga
í Suður-Afríku – til að
metta óseðjandi markað
í Víetnam og víðar í Asíu.
Horn Hundrað grömm kosta 700 þúsund á markaði í Víetnam.
Eftirlit Löglegar veiðar fjármagna eftirlit með veiðiþjófum – en betur má ef duga skal.
Í hættu Árið 2010 var
síðasti Javan-nashyrningurinn
skotinn í Víetnam. Nú herja
veiðiþjófar á Suður-Afríku.
mynDir rEuTErS
Hættulegum
föngum sleppt
Afganir hafa sleppt 65 grunuðum
uppreisnarmönnum úr haldi.
Þetta var gert þrátt fyrir hörð
mótmæli Bandaríkjamanna sem
telja mennina vera uppreisnar-
menn á vegum talíbana og þess
verði ekki langt að bíða að þeir
fari aftur út á vígvöllinn og beini
spjótum sínum að hermönnum
og bandamönnum Afgana í
landinu. Mönnunum var haldið
föngnum í Parwan-fangelsinu
sem eitt sinn laut stjórn banda-
ríska hersins. Hamid Karzai, for-
seti Afganistans, fyrirskipaði að
mönnunum skyldi sleppt, en
skömmu áður höfðu Afganir tek-
ið við fangelsinu af Bandaríkja-
mönnum.
Borgarstjóri
þáði mútur
Ray Nagin, fyrrverandi borgar-
stjóri New Orleans, hefur verið
sakfelldur fyrir að þiggja mútur
eftir að fellibylurinn Katrín lagði
borgina nánast í rúst árið 2005.
Um var að ræða 21 ákærulið alls
og var Nagin sakfelldur fyrir 20
þeirra. Hann var meðal annars
ákærður fyrir að þiggja hundruð
þúsunda Bandaríkjadala frá verk-
tökum í skiptum fyrir verðmæta
samninga hjá borginni. Nagin
hélt fram sakleysi sínu fyrir dómi.
Dómur hefur ekki verið kveðinn
upp en refsiramminn fyrir brotin
er allt frá þriggja ára fangelsi til
tuttugu ára fangelsisvistar. Nagin
lét af embætti borgarstjóra New
Orleans árið 2010.
28 létust í
44 árásum
Frá því að Adam Lanza skaut 26
manns til bana í Sandy Hook-
grunnskólanum í desember 2012
hafa 44 skotárásir verið gerðar í
skólum í Bandaríkjunum. Í þess-
um árásum hafa 28 manns látið
lífið. Þetta kemur fram í nýrri
skýrslu á vegum samtakanna
Mayors Against Illegal Guns.
Svo virðist vera sem skotárásum
sé að fjölga, ef eitthvað er, en til
marks um það voru gerðar 13
skotárásir fyrstu sex vikur ársins
2014. „Miðað við þetta er ekki
langt þangað til atvik eins og átti
sér stað í Sandy Hook endurtek-
ur sig,“ segir þingmaðurinn Chris
Murphy í samtali við New York
Daily News.