Dagblaðið Vísir - DV - 19.09.2014, Blaðsíða 26

26 Umræða Helgarblað 19.–22. september 2014
Gylfi tekur kast Umsjón: Henry Þór Baldursson
Vinsæl
ummæli
við fréttir DV í vikunni
Í
júní síðastliðnum kom út Hvítbók
menntamálaráðherra sem ætlað
er að vera grundvöllur frekari um­
ræðna og samráðs við alla þá sem
hag hafa af menntun. Í bókinni eru
lögð fram tvö meginmarkmið um um­
bætur í menntun á Íslandi til ársins
2018. Annars vegar er það markmið
um að 90% grunnskólanema skuli ná
lágmarksviðmiðum í lestri í stað 79%
nú og hins vegar að 60% nemenda
ljúki námi úr framhaldsskóla á tilsett­
um tíma í stað 44% nú. Þetta eru göf­
ug markmið og góð og lýsa miklum
metnaði í þá átt að gera ágætt skóla­
kerfi enn betra. Það er að sjálfsögðu
mikið áhyggjuefni að upp undir 30%
drengja og um 14% stúlkna skuli ekki
geta lesið sér til gagns í lok grunn­
skólagöngu sinnar. Það eru eflaust
margar og ólíkar ástæður fyrir því að
svo sé komið fyrir þetta mörgum ung­
mennum og í mörg horn að líta til
þess snúa þessari þróun við.
Mikilvægi menntunar
Það þarf ekki að fjölyrða um mikil­
vægi þess að börn og ungmenni
kunni að lesa sér til gagns og gamans,
læsi í víðasta skilningi þess orðs er
alger forsenda þess að manneskjan
geti aflað sér þekkingar, færni og
menntunar. Ég fagna útkomu þess­
ar Hvítbókar og bind miklar vonir við
að hún verði upphaf að málefnaleg­
um umræðum um stöðu menntun­
ar í landinu. Getum við Íslendingar
sagt að við séum vel menntuð þjóð?
Það eru eflaust mjög skiptar skoðan­
ir á því eins og gefur að skilja en í bók
sinni Ríkið og rökvísi stjórnmála telur
dr. Páll Skúlason að sú fullyrðing eigi
ef til vill ekki fyllilega við rök að styðj­
ast. Þar fer fræðimaður sem fylgst
hefur með menntamálum þjóðar­
innar í hátt í fjóra áratugi. Hann tel­
ur að við sem þjóð höfum haft til­
hneigingu til að leggja mun meiri
áherslu á fræðsluþáttinn en „van­
rækt menntunina sem lýtur að því
að þroska hugsun nemenda okkar og
skilning á þeim gildum sem samfélag
manna krefst“.
Markmiðin
Í störfum mínum sem kennari vet­
urinn 2011–2012 gerði ég óformlega
könnun meðal nemenda minna á
unglingastigi þ.e. fjórum elstu ár­
göngunum. Þessi könnun fólst í því
að spyrja nemendur hvort þeir gætu
skilgreint fyrir mig hugtökin: lýð­
ræðisþjóðfélag, umburðarlyndi,
kærleika, kristna arfleifð íslenskrar
menningar, jafnrétti, lýðræðislegt
samstarf, ábyrgð, umhyggju, sátt­
fýsi og virðingu. Er skemmst frá því
að segja að örfáir nemendur af um
200 sem spurðir voru gátu skýrt út
fyrir mér hvað þessi hugtök merktu
og enginn öll. Þetta kom mér mjög
á óvart ekki síst í ljósi þess að fyrri
hluti annarrar greinar grunnskóla­
laga sem er markmiðsgreinin hljóð­
ar svo: „Hlutverk grunnskóla, í sam­
vinnu við heimilin, er að stuðla að
alhliða þroska allra nemenda og
þátttöku þeirra í lýðræðisþjóðfélagi
sem er í sífelldri þróun. Starfshætt­
ir grunnskóla skulu mótast af um­
burðarlyndi og kærleika, kristinni
arfleifð íslenskrar menningar, jafn­
rétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð,
umhyggju, sáttfýsi og virðingu fyrir
manngildi“.
Þessi markmið eru skýr og þrátt
fyrir mikilvægi læsis þá vona ég að í
þeim umræðum sem menntamála­
ráðherra boðar í kjölfar Hvítbókar
muni ekki síður verða lögð mikil
áhersla á að ná þessum markmið­
um. Að lögð verði aukin áhersla á
mikilvægi gagnrýnnar hugsunar og
samræðunnar innan skólans, sam­
ræðu þar sem foreldrar, skólinn og
nemendur ræða um þau gildi sem
við viljum hafa að leiðarljósi í sam­
félagi okkar. Í Hvítbókinni er vitnað
í Guðmundur Finnbogason sem lýsti
menntun í bók sinni Lýðmenntun á
þennan hátt: „menntun hvers manns
verður að metast eftir því hve hæfur
hann er til að lifa og starfa í mann­
legu félagi, lifa og starfa þannig að líf
hans verði með hverjum degi meira
virði fyrir sjálfan hann og aðra“.
Leiðarljós
Nú rúmri öld síðar eiga þessi orð
að vera það leiðarljós sem við för­
um eftir þegar menntamál þjóðar­
innar eru til umræðu, umræðu sem
á að vera stöðug á tímum marg­
breytileikans og þeim mikla hraða
sem einkennir samfélög nútímans.
Skólakerfið okkar á að búa nemend­
ur undir framtíðina og skila okkur
út í þjóðfélagið einstaklingum sem
vita hvað það þýðir að vera borgari
í þessum samfélögum. Einstakling­
um sem eru tilbúnir að byggja upp
auðugt menningarlíf, umburðar­
lyndi, virðingu og umhyggjusama
borgaravitund sem er í raun holl­
ustueiður við siðferðisleg og pólitísk
gildi í þágu samfélagsins. n
Um Hvítbók og
framtíð menntunar
Páll Valur Björnsson
þingmaður Bjartrar framtíðar
Aðsent
„Getum við
Íslendingar
sagt að við séum
vel menntuð þjóð?
„Má sem sagt
búast við því
að viðkvæm
trúnaðargögn liggi á glámbekk
í IRR? Og þá að ræstingafólk
og öryggisverðir, sem eru
náttúrulega bara lúserar, sendi
blöðunum þau. Hversu lágt er
hægt að leggjast að reyna að
klína sökinni á fólk sem getur
ekki varið sig.“
Olga Clausen var hneyksluð
á gagnrýni sakbornings í
lekamálinu en hann gaf í skyn
að ræstingafólk hefði lekið trúnaðar-
gögnum úr ráðuneytinu.
„Og hundurinn át
heimaverkefnið
líka.“
Friðgeir Sveinsson tók ekki
mikið mark á gagnrýni Gísla
Freys Valdórssonar á lögreglu
og ákæruvaldið fyrir að hafa ekki rann-
sakað ferðir ræstingafólks, öryggisvarða
og annarra.
17
„Ég sendi tölvupóst
á leikfélagið og svo
eitthvað bæjarblað
þarna sl. föstudag 13.09 um
þennan barnaníðing og varaði
við honum.“
Bárður Magnússon tók málin
í eigin hendur og lét yfirvöld í
Svíþjóð vita að barnaníðingur
hefði samið leikrit sem börnin hugðust
setja upp.
57
17
23
22
„Stolt af þér“
Anna Steinunn Ólafs-
dóttir var stolt af Unu
Stef sem varð orðlaus yfir
viðbrögðum föður gamallar
vinkonu sinnar við hennar
störfum.
„Eflaust margir í
þessari stöðu en
skammast sín og
segja ekki frá, það er ömurlegt
að þetta skuli líðast á Íslandi
í dag og á sama tíma erum
við að veita flóttafólki hæli
og sjá til þess að það geti lifað
mannsæmandi lífi. Nú verð
ég örugglega tekin í bakaríið
en mér er alveg sama, þetta
er mín skoðun. Hjálpum okkar
börnum þau eiga ekki að líða
skort og finnast lúxus að fá ost
á brauðið sitt.“
Ebba Skarphéðinsdóttir
skrifaði athugasemd við frétt
um konu sem stal ost og taldi
að forgangsraða ætti í þágu Íslendinga.