Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.2013, Blaðsíða 26

Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Reynir Traustason • Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir Ritstjórnarfulltrúi: Ingi
Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Viktoría Hermannsdóttir • Umsjónarmaður helgarblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir • Framkvæmdastjóri
og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson • Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéttASkot
512 70 70FR jál S t, ó Háð DAg b l Að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AðAlnÚmeR
RitStjóRn
áSkRiFtARSími
AUglýSingAR
Sandkorn
26 Umræða Jólablað 20.–27. desember 2013
Leki hjá Hönnu Birnu
H
anna Birna Kristjánsdóttir inn­
anríkisráðherra er í miklum
vanda eftir að minnisblaði
um málefni hælisleitenda var
lekið til Fréttablaðsins og Morgun­
blaðsins. Ráðherra hefur ítrekað sagt
að hann hafi ekki hugmynd um það
hver lak upplýsingunum sem eiga að
vera bundnar algjörum trúnaði. Og
þær eru eins viðkvæmar og mögulegt
er því það getur kostað hælisleitendur
lífið í heimalandi sínu ef ákveðin gögn
komast í hámæli.
Upphaf lekans má rekja til 20.
nóvember síðastliðins þegar skipu­
lögð höfðu verið mótmæli fyrir utan
innanríkisráðuneytið vegna þess að
tvístra ætti fjölskyldu og senda hælis­
leitandann Tony Omos úr landi, frá
barnsmóður sinni sem á von á sér í
janúar. Hundruð manna höfðu boðað
sig á mótmælin. Þá birtist frétt í Frétta­
blaðinu sem byggði á minnisblaði úr
innanríkisráðuneytinu, þar sem Tony
er bendlaður við mansalsmál og full­
yrt að hann hafi beitt Evelyn þrýstingi
um að halda því fram að hann væri
faðir barnsins.
Gísli Freyr Valdórsson, aðstoðar­
maður Hönnu Birnu, sagði í samtali
við DV að hugsanlegt væri að starfs­
menn ráðuneytisins hafi tekið niður
punkta og komið á umrædda fjöl­
miðla. Hann beindi sem sagt sjónum
fólks að samstarfsmönnum sínum í
ráðuneytinu. Síðar dró hann í land og
sagðist treysta samstarfsfólkinu full­
komlega og lekinn kæmi því annars
staðar frá. Nýjustu vendingar eru þær
að Rauði krossinn hefur verið dreginn
inn í umræðuna. Ráðherra upplýsti á
Alþingi að þessi, ein öflugasta hjálpar­
stofnun heims hefði haft upplýsingar.
Skýrt skal tekið fram að ráðherrann
sagði ekkert í þá veru að hugsanlega
hefði Rauði krossinn lekið gögnunum.
En jafnframt er búið að drepa málinu
á dreif með því að benda á mögulega
sökudólga utan ráðuneytisins.
Það er auðvitað grafalvarlegt mál
ef óbreyttir starfsmenn ráðuneytis­
ins eru að dunda við þá iðju að senda
út og suður persónuupplýsingar um
fólk í jafn hræðilegri stöðu og hælis­
leitendur kunna að vera í. En það er
jafnframt óskiljanlegt hvaða tilgangi
það þjónar fyrir venjulegt ráðuneytis­
fólk að leka slíku. Og er virkilega ein­
hver í þessu ráðuneyti sem er með
beina línu á umrædda fjölmiðla? Það
er enginn sýnilegur tilgangur í því að
starfsfólk innanríkisráðuneytisins sé
að spreða út gögnum og koma ráð­
herranum þannig í vanda.
Þá verður ekki séð að Rauði kross­
inn hafi ástæðu til þess að leka upp­
lýsingum um bágstadda. Starfsmaður
þeirrar stofnunar lýsti í samtali við DV
reiði í garð ráðherrans fyrir að draga
hjálparstofnunina inn í málið. Það
varð til þess yfirmenn Rauða krossins
brugðust við með því að biðja ráðherr­
ann sem ber ábyrgð á lekanum afsök­
unar.
Það er augljóst að innanríkis­
ráðherra er í miklum vanda. Flest
bendir til þess að lekinn hafi verið
skipulagður úr innsta hring ráðherr­
ans þótt óvíst sé um vitneskju hans.
Ráðuneytið hefur ekki rannsakað af
alvöru hvaðan lekinn kom. Það hefðu
verið hæg heimatökin að skoða tölv­
ur starfsmanna og rekja samskipti til
að upplýsa og hreinsa andrúmsloft­
ið. Hanna Birna Kristjánsdóttir innan­
ríkisráðherra á að baki farsælan og
flekklausan feril sem stjórnmálamað­
ur. Þetta mál varpar á hana skugga.
Hún verður að taka sér tak og leita
allra mögulegra leiða til að upplýsa
um það sem gerðist. Þar skyldi hún
hafa að leiðarljósi hagsmuni hælisleit­
enda en ekki samstarfsfólks sem kann
sér ekki hóf í meðferð trúnaðargagna.
Pólitísk framtíð hennar og æra starfs­
fólks ráðuneytisins er undir. Lekinn úr
ráðuneytinu varð á vakt Hönnu Birnu
og er á ábyrgð hennar. n
Reynir Traustason
rt@dv.is
Leiðari
Ég starfa ekki lengur
hjá Samherja
Dómurinn er
bara rangur
Með ólíkindum að slíkar
aðgerðir séu gerðar á Íslandi
Guðbjarti Ásgeirssyni skipstjóra var sagt upp fyrr á árinu. – DV Brynjar Níelsson um nýfallinn dóm í Al-Thani málinu. – Bylgjan Áslaug Íris Valsdóttir um aðgerðir á kynfærum kvenna. – DV
Þorgerður heit
Brotthvarf Páls Magnússonar af
Ríkisútvarpinu kom einhverjum
í opna skjöldu. Öðrum var þó
ljóst að Illugi Gunnarsson mennta­
málaráðherra treysti Páli ekki til
að stýra stofnuninni í þann far­
veg sem er eðlilegur ef litið er
til lögbundins hlutverks RÚV.
Nú er stóra spurningin hver taki
við. Einhverjir telja að Þorgerð-
ur Katrín Gunnarsdóttir, fyrrver­
andi menntamálaráðherra, eigi
þar möguleika en það vinnur
gegn henni að Davíð Oddsson og
hans nánasta hirð samþykkir slíkt
aldrei. Líklegt er þó að það verði
sjálfstæðismaður sem hreppir
hnossið.
Himinhá eftirlaun
Innan Morgunblaðsins er uppi
kvittur um að Davíð Oddsson rit­
stjóri hyggist hætta upp úr ára­
mótum. Þetta
gleður suma
en aðrir verða
hnuggnir við þá
tilhugsun að leið­
toginn fari úr Há­
degismóum til
móts við áhyggju­
laust ævikvöldið. Blaðamaður
Mogga á miðbæjarrölti mun hafa
lýst þessu hálfklökkur við vegfar­
endur. Víst er að Davíð þarf ekki
að vinna þar sem himinhá eftir­
laun sem seðlabankastjóri og
ráðherra bíða hans.
Sótt að Vigdísi
Vigdís Hauksdóttir alþingismaður
á ekki upp á pallborðið hjá
öðrum ráðandi framsóknar­
mönnum. Þing­
konan leið­
ir fjárlaganefnd
og hefur tekið á
ýmsum málum
þar sem sóun
er ríkjandi. Það
hefur þó viljað
brenna við að Sigmundur Davíð
Gunnlaugs son forsætisráðherra
hafi tekið U­beygjur í óvinsælum
aðgerðum og hætt við allt saman.
Vigdísi mun ekki vera skemmt
vegna þessa.
„Of seint Siggi minn“
Útvarpsstjórinn Arnþrúður Karls-
dóttir á eitt af þekktari sms­skeyt­
um sögunnar. „Þú kemur allt of
seint, Siggi minn,“ skrifaði hún
Sigurði G. Tómas-
syni starfsmanni
sínum þegar hann
vildi snúa aftur til
vinnu sinnar eftir
leyfi. Arnþrúður
neitaði að greiða
honum laun út
uppsagnarfrest og Sigurður fór í
mál og vann á báðum dómstig­
um. „Þetta mál er skólabókar­
dæmi um að það borgar sig að
ljúga fyrir Héraðsdómi Reykja­
víkur,“ skrifar útvarpskonan Arn­
þrúður Karlsdóttir á Facebook.
Nú er spurt hvort meiðyrðamál sé
í uppsiglingu.
„Æra starfs-
fólks ráðu-
neytisins er undir
MyND SIGTRyGGuR ARI
Þ
að var góð ákvörðun árið 2007
af hálfu ríkisstjórnar Geirs H.
Haarde að hefja rannsókn á
illri meðferð á vistheimilum
fyrir börn og unglinga. Það var líka
rétt ákvörðun að lögfesta greiðslu
sanngirnisbóta vegna brota sem
framin höfðu verið á börnum og Jó­
hanna Sigurðardóttir sýndi brota­
þolum viðeigandi virðingu með því
að biðja þá afsökunar úr ræðustól
Alþingis.
Engar efasemdir
Sjálfur hafði ég upphaflega ákveðnar
efasemdir um greiðslu sanngirnis­
bóta. Vissi ekki til hvers það leiddi,
hvort það myndi ýfa upp gömul sár
og jafnvel leiða til meira hugarvíls
í stað þess að sefa og sætta. Ég er
kominn á gagnstæða skoðun. Sann­
girnisbæturnar gera nefnilega tvennt
í senn: Þótt aldrei sé hægt að meta
skaðann til fjár þá sýna þessar bætur
í verki að afsökunarbeiðni er meira
en orðin tóm. Í annan stað eru þær
tilefni fyrir hlutaðeigandi einstak­
ling til að horfast í augu við liðinn
tíma með aðstoð frá fagfólki og sam­
félaginu sem viðurkennt hefur mis­
gjörðirnar.
Mælistika á réttlætið
Hvað sem því líður, þá er veruleik­
inn sá að sanngirnisbæturnar eru
orðnar eins konar mælistika, þar
sem kvarðinn er krónur og aurar;
mælikvarðinn á sanngirni samfé­
lagsins.
Það er nákvæmlega þarna sem
Kaþólska kirkjan bregst. Í Landa­
kotsskóla, sem verið hefur undir
handarjaðri Kaþólsku kirkjunnar,
voru framin mjög alvarleg brot gegn
börnum. Kaþólska kirkjan má eiga
það að hún lét rannsaka málið – að
vísu eftir nokkurn eftirrekstur. En
síðan kom að hinni raunverulegu
viðurkenningu á eigin brotum, að
bregða mælistikunni góðu á viljann
til „sanngirni“.
Í bréfi sem brotaþolum hefur
verið skrifað víkst kirkjan undan
því að viðurkenna ofbeldið en býð­
ur krónur sem eru svo fáar að tölu,
að álitamál þykir að rétt sé að taka
við þeim.
Ekki brotaþola að krefjast bóta
DV hefur haldið málstað þessara
einstaklinga á lofti. Það er vel. Ann­
ar fjölmiðill sem á mikið lof skilið í
þessari umræðu er Kastljós Ríkis­
útvarpsins og einnig Fréttatíminn
sem greindi ítarlega frá málstað
þeirra sem urðu fyrir ofbeldi af
hálfu þjóna Kaþólsku kirkjunnar.
Nú skal það tekið sérstaklega fram
að fórnarlömbin úr Landakots­
skóla hafa ekki gert kröfu um fjár­
bætur að því ég best veit. Enda er
það ekki þeirra að gera það, heldur
okkar sem samfélags.
Hárrétt hjá
menntamálaráðherra
Þegar málið kom til umræðu á Al­
þingi fyrir fáeinum dögum var
menntamálaráðherra spurður
um það hvað honum þætti um
málsmeðferð Kaþólsku kirkjunn­
ar. Hann tók undir það sjónarmið
að bætur sem Kaþólska kirkjan byði
væru skammarlega lágar. Hvað varð­
ar hugsanlega aðkomu ríkisins, sagði
hann réttilega, að ábyrgðin hvíldi hjá
Kaþólsku kirkjunni og henni bæri að
endurskoða afstöðu sína.
Þetta er að sjálfsögðu hárrétt hjá
Illuga Gunnarssyni menntamála­
ráðherra.
En …
Eftir stendur að spyrja hvað skuli gert
ef Kaþólska kirkjan neitar að sýna
sanngirni í málinu. Mín skoðun er að
þá eigi ríkið ekki annarra kosta völ en
hlutast til um málið. Það mun kosta
lagabreytingar, einfaldar þó, og yrði
það væntanlega á hendi innanríkis­
ráðherra að hlutast til um þær.
Ef ekkert hreyfist í málinu á fyrstu
vikum komandi árs mun það aftur
verða tekið upp á Alþingi. Eitt er víst,
þessi umræða mun halda áfram þar
til ásættanleg niðurstaða fæst. Það
má Kaþólska kirkjan á Íslandi vita að
málið leysist ekki með aðgerðaleysi
og þögn. n
Kaþólska kirkjan sýni sanngirni„Hvað sem því líður,
þá er veruleikinn
sá að sanngirnis bæturnar
eru orðnar eins konar
mælistika, þar sem
kvarðinn er krónur og aur-
ar; mælikvarðinn á sann-
girni samfélagsins.
Ögmundur Jónasson
alþingismaður
Kjallari
MyND SIGTRyGGuR ARI