Fréttablaðið - 27.12.2014, Blaðsíða 58

| 10 27. desember 2014 | miðvikudagur
Uppbygging hlutabréfamarkaðarins
er langtímaverkefni sem við helg-
um okkur áfram í Kauphöllinni. Við
stöndum þó á vissum tímamótum
sem gætu ráðið úrslitum um hvort
okkur tekst að skapa markaðnum
það umhverfi sem er sambærilegt
við það sem best gerist erlendis.
Átta fyrirtæki hafa verið nýskráð
á Aðalmarkað frá 2011 og geta fjár-
festar í fl estum tilfellum unað vel
við ávöxtun sína. Sjóvá var nýskráð
á Aðalmarkaðinn í apríl í ár og HB
Grandi fl uttist af First North yfi r
á Aðalmarkaðinn í sama mánuði.
Markaðsvirði skráðra fyrirtækja
hefur hækkað og nemur nú tæplega
700 milljörðum króna, eða um 37%
af landsframleiðslu. Til samanburð-
ar var markaðsvirði allra skráðra
fyrirtækja vorið 2009 rétt um 175
milljarðar króna. Félögum í Úrvals-
vísitölu Kauphallarinnar var einnig
fjölgað úr sex í átta 1. júlí síðastlið-
inn í samræmi við fjölgun félaga á
markaði.
Krefst árvekni
Aukin fjölbreytni þátttakenda
á markaði er nauðsynleg. Ólík-
ar skoðanir þurfa að fá að takast
á til að mynda heilbrigðan mark-
að. Lagasetning um kynjahlutföll
í stjórnum fyrirtækja yfi r ákveð-
inni stærð var gott skref og konum
í stjórnum skráðra fyrirtækja hefur
fjölgað á árinu. Kauphöllin, VÍB og
FKA stóðu í samstarfi að verkefninu
Fjölbreytni á markaði, hvar víðtækt
fræðslustarf sem miðaði að því að
ná til breiðs hóps fólks var þunga-
miðja. Við vildum líka vekja fólk til
umhugsunar um málafl okkinn og
auka sýnileika kvenna í viðskipta-
lífi nu. Við höldum þessu samstarfi
áfram á nýju ári.
Gjaldeyrishöft setja verðbréfa-
markaði alvarlegar skorður, þar
sem smá og stór fyrirtæki geta
ekki nýtt sér fjármagn sem þau afl a
hérlendis til landvinninga erlendis.
Stórkostleg hætta er á því að fyrir-
tækin leiti úr landi, innlendir fjár-
festar missi af tækifærum og efna-
hagslífi ð hljóti skaða af. Við stóðum
fyrir stefnumóti fjárfesta við ellefu
nýsköpunarfyrirtæki í maí, sem
sýndi greinilega þróttinn í nýsköp-
un hérlendis og mikilvægi þess að
hlúa að efnilegum fyrirtækjum. Við
vonumst til að nýtt ár boði kafl askil
við losun hafta.
Fyrsta fl okks markaður krefst
árvekni allra þátttakenda; kaup-
halla, starfsfólks skráðra fyrir-
tækja, fjármálafyrirtækja,
fjár festa, fjölmiðla, opinberra
eftir litsaðila og þeirra sem móta
leikreglurnar. Lög og reglur verða
að vera virtar og stjórnarhættir í
góðu horfi . Rannsóknarmiðstöð um
stjórnarhætti, í samstarfi við Kaup-
höllina, SA og Viðskiptaráð hefur
staðið að formlegu mati á starfshátt-
um stjórna og stjórnenda, en fjórtán
fyrirtæki hafa nú þegar hlotið við-
urkenningu sem Fyrirmyndarfyrir-
tæki í stjórnarháttum.
Verðugar áskoranir
Á síðastliðnu hausti lögðum við
fram tíu tímasettar tillögur sem
hafa það að markmiði að bæta
virkni verðbréfamarkaðar. Marg-
ar tillögurnar snúast um að bæta
umhverfi smærri fyrirtækja og
auðvelda þeim að nýta hlutabréfa-
markað til vaxtar í sama mæli og
þekkist erlendis, en tiltölulega ein-
faldar breytingar á laga- og reglu-
gerðarumhverfi eru til þess fallnar
að bæta aðstöðu þessara fyrirtækja
og styðja við skilvirkni markaðar-
ins. Við munum fylgja tillögunum
eftir með ýmsum hætti á komandi
ári.
Við stöndum frammi fyrir verð-
ugum áskorunum við uppbygg-
ingu hlutabréfamarkaðar á næsta
ári, á 25 ára afmæli íslensks verð-
bréfamarkaðar. Við erum þó bjart-
sýn, enda hafa nokkur fyrirtæki
tilkynnt um skráningaráform,
s.s. Reitir, Eik og Síminn. Einnig
standa vonir til að ákveðið verði að
skrá Landsbankann áður en langt
um líður. Öfl ugur markaður er skil-
virkrar fjármögnunar atvinnulífs-
ins og þeirra lífskjara sem við vilj-
um búa við.
Uppbygging á hlutabréfamarkaði er langtímaverkefni
Árið gert upp í aðsendum greinum
PÁLL HARÐARSON Forstjóri Kauphallarinnar bendir í grein sinni á að á næsta ári sé 25 ára afmæli íslensks verðbréfamarkaðar. MYND/KAUPHÖLLIN
Það sem helst situr eftir á árinu eru fréttir af
góðum fyrirtækjasölum, vöxtur sprotafyrir-
tækja var nokkuð áberandi og mörg þeirra
náðu endurfjármögnun eða jafnvel góðri sölu
á árinu. Jafnframt var horft á eftir íslenskum
fyrirtækjum úr landi sem ekki höfðu tök á því
að starfa innan hafta og sum eru enn að íhuga
fl utning. Þó fréttum við af hagstæðum við-
snúningi hjá nokkrum af stærstu fyrirtækj-
um landsins og má draga þá ályktun að fagleg,
öguð vinnubrögð sem hluti af vönduðum stjórn-
arháttum, séu orðin viðtekin venja, fremur en
undantekning í íslensku atvinnulífi .
… eru enn neikvæðir
En þá að mjög afmörkuðum þætti stjórnar-
háttanna sem tengjast fjölbreytni og kynja-
breytunni. Árið 2014 var fyrsta heila rekstr-
arár í kynjakvótaðri stjórnarsetu en lög um
kynjakvóta voru sett árið 2010 og tóku gildi
haustið 2013.
Ný rannsókn dr. Auðar Örnu Arnardóttur,
lektors við HR, og dr. Þrastar Olafs Sigur-
jónssonar, dósents við viðskiptadeild HR,
leiðir í ljós að afstaða kvenna til löggjafar-
innar um kynjakvóta er orðin jákvæðari,
hefur farið úr 58 prósentum í 77 prósent.
Þrátt fyrir það eru um 58 prósent karlmanna,
sem gegna stjórnarstörfum, enn neikvæðir í
garð laga um kynjakvóta. Afstaða ungra karl-
manna hefur haldist nokkuð óbreytt frá setn-
ingu laganna, þar sem þeir telja konurnar
hefta aðgengi þeirra að stjórnarstörfum.
Verslun á frísvæðinu
Um leið og verslunarmenn fagna áherslum í
fjárlagafrumvarpinu um lækkun vörugjalda,
er ástæða til að vera vakandi yfi r þróun versl-
unar hérlendis. Fjölgun ferðamanna hefur
komið versluninni til góða og vonandi að þró-
unin verði með jákvæðum hætti. Og nú má
spyrja hvort Isavia, sem rekið er af íslenska
ríkinu, herði beina samkeppni við innlenda
smásala eða hvort snúið verði frá þeirri þróun
og fríhöfnin verði eingöngu tækifærisverslun
ferðamanna. Þá geta þeir ferðamenn sem fara
hér í gegn verslað, en ekki þeir sem eru á leið
inn í landið. Verslanir í Leifsstöð njóta opin-
berrar meðgjafar í skatt- og tollleysi og geta
því boðið lægra verð en verslanir sem taka á
móti sömu ferðamönnunum úti um land allt. Í
sumum vörufl okkum hefur fríhafnarverslun
ríkisins náð allt að þriðjungi í markaðshlut-
deild. Mikilvægt er að íslensk hönnun og fram-
leiðsla á öllum sviðum fái rými og stuðning.
Nýr lánaflokkur kvenna
Að mati Byggðastofnunar eru jafnréttismál í
víðu samhengi meðal allra brýnustu byggða-
mála. Fyrirtæki í eigu kvenna eða fyrirtæki
sem stýrt er af konum eru í miklum minni-
hluta fyrirtækja í viðskiptum við fjármála-
fyrirtæki, einkum á landsbyggðinni. Því setti
Byggðastofnun á laggirnar sérstakan lána-
fl okk fyrir fyrirtækjarekstur kvenna á árinu.
Þrjár ástæður hafa einkum verið nefndar til
stuðnings fyrirtækjarekstri kvenna.
Í fyrsta lagi að að vinnumarkaður lands-
byggðanna sé mjög karllægur, í öðru lagi að
karlmenn séu ráðandi í stjórnun fyrirtækja
og í þriðja lagi að lánareglur henti illa þeim
fyrirtækjum sem konur eiga og reka.
Staðan er 7:3
Og betur má ef duga skal á fl eiri sviðum.
Samkvæmt könnun sem Creditinfo fram-
kvæmdi fyrir FKA í lok síðasta árs kom fram
að konur eru um 30% viðmælenda í innlend-
um fréttum ljósvakamiðla. Samfélagsmynd-
in með jöfnu kynjahlutfalli sést ekki í frétta-
tengdu efni í ljósvakamiðlum hérlendis. Í dag
er því unnið með ritstjórnum og eigendum
fjölmiðlafyrirtækja, félagskonum, háskóla-
samfélaginu og rannsóknarfyrirtækjum í því
að efl a ásýnd kvenna í þeirri umfjöllun.
Ætlun FKA á komandi ári er að spyrja
áfram gagnrýnna spurninga og vinna að
úrbótum, fræðslu og þjálfun, samhliða verk-
efnum og fundum sem vonandi skila sér í
breyttum hugsunarhætti og vinnubrögðum.
Spegill, spegill …
HULDA BJARNADÓTTIR Konur eiga enn undir högg
að sækja í viðskiptalífinu, segir Hulda Bjarnadóttir,
framkvæmdastjóri FKA.
Hagur fólks hefur vænkast og kaupmátt-
ur aukist á árinu sem er að líða. Verð-
bólga er lægri, viðskiptaafgangur og
minnkandi atvinnuleysi. Vaxtalækkun,
minni verðbólga og skuldaleiðréttingar
munu vonandi tryggja að við höfum úr
meiru að moða á komandi ári. Horfa þarf
til þess hvað hefur skapað árangurinn svo
áfram megi tryggja jákvæða þróun. Aðal-
útfl utningsgreinar okkar hafa dafnað og
stefnir í að gjaldeyris skapandi greinar
efl ist enn frekar. Íslensk heimili og fyr-
irtæki greiða hins vegar of háa vexti sem
dregur mátt úr atvinnulífi nu og heimil-
unum.
Fjárlög ríkisins fyrir 2015 eru vísbend-
ing um metnaðar- og agaleysi. Útgjöld
hafa aukist um 90 milljarða frá 2012. Lítils
háttar afgangur dugar ekki þegar takast
þarf á við miklar skuldir og ófjármagn-
aðar lífeyrisskuldbindingar. RÚV er birt-
ingarmynd þessa agaleysis. Stjórnendur
þar virðast líta á það sem hlutverk sitt að
biðja elsku mömmu um pening í stað þess
að ráðast á rekstrarvandann með myndar-
skap. Lausatök undanfarinna ára eru verð-
launuð með auknum fjárveitingum. Getur
verið að uppeldið sé ekki í lagi?
Hjá 365 höfum við einfaldað rekstur og
skerpt á aðgreiningu á markaði. Rekstr-
arkostnaður hefur lækkað um hundruð
milljóna. Hlutur kvenna meðal lykilstjór-
nenda hefur vaxið úr 10% í 50% og sam-
eining við Tal mun gera 365 mögulegt að
bjóða farsímaþjónustu með heimasíma
og internetþjónustu. Áskrifendum hefur
fjölgað um 17 prósent og hærra er stefnt
með enn betri þjónustu. Á Stöð 2 maraþon
getur fólk séð heilar þáttaraðir og Stöð 2
er heimili HBO. Áskrifendum stendur til
boða besta afþreyingarefni sem völ er á í
sjónvarpi. Samtímis hefur samkeppni frá
erlendum efnisveitum aukist. Við erum
vel í stakk búin til að mæta henni. En um
leið þurfa stjórnvöld að hlúa að skapandi
greinum í stað þess að þyngja byrðarnar
t.d. með hækkun virðisaukaskatts.
Á nýju ári ætlar 365 að standa fyrir
hagsmuni heimila og fyrirtækja í land-
inu. Við viljum að samfélagið okkar dafni.
Það ætlum við að gera með öfl ugri frétta-
stofu og fjölbreyttri þáttagerð. Við munum
bjóða heimilum landsins hagstæðari kjör
í fjarskiptaþjónustu og framúrskarandi
afþreyingu sem auglýsendur geta nýtt til
að stuðla að árangri í sinni starfsemi.
Fyrir hönd 365 óska ég landsmönnum
öllum gleðilegs árs.
Áskrifendum fjölgað og
stefnt að enn betri þjónustu
SÆVAR FREYR ÞRÁINSSON Forstjóri 365 segir vonir standa til að fólk hafi úr meiru að moða á næsta ári. FRÉTTABLAÐIÐ/DANÍEL