Són - 01.01.2007, Side 37

HALLGRÍMUR PÉTURSSON SKÁLD ALÞÝÐUNNAR 37
Hvernig sem þessu hefur verið háttað þá virðist Hallgrímur hafa farið
utan fljótlega eftir dauða Guðbrands og enn eru upplýsingar um hann
heldur þokukenndar og á reiki. Hann er sagður hafa lent hjá járnsmið
eða kolamanni (kolakaupmanni) í Glückstadt í Þýskalandi en virðist
síðan fljótlega hafa lent til Kaupmannahafnar í járnsmíðanám. Segir
þjóðsagan að meistarinn hafi eitt sinn leikið sveininn illa sem ekki var
fátítt í þeirri stétt. Var Hallgrímur nýgenginn út úr smiðjunni og for-
mælti meistara sínum á íslensku er magister Brynjólf Sveinsson bar
þar að og heyrði á sitt móðurmál af vörum sveinsins og þótti orðin
„að sönnu ófögur, en þó orðatiltækið ekki ómjúklegt eður óliðlegt“,
segir Vigfús Jónsson í Ævisögu Hallgríms.12 Tóku þeir Hallgrímur og
Brynjólfur síðan tal saman og hvatti Brynjólfur Hallgrím til að hætta
járnsmíðanámi sínu og komst hann svo fyrir fulltingi Brynjólfs í Skóla
vorrar frúar í Kaupmannahöfn. Agi í skólanum var strangur „og
nákvæmar reglur um alla hegðun“, til dæmis var það sérstaklega tekið
fram að skólasveinum væri bannað að snýta sér í húfur sínar eða
önnur klæði.13
Hallgrími sóttist námið skjótt og var farinn að sjá fyrir endann á
því er hann árið 1636 var settur til að hressa upp á kristindóm Íslend-
inga þeirra sem keyptir höfðu verið lausir úr Barbaríinu eftir Tyrkja-
rán. Ein af þeim var Guðríður Símonardóttir úr Vestmannaeyjum,
sextán árum eldri en Hallgrímur. Hún hefur trúlega verið mikil glæsi-
kona enda metin til 50 kýrverða (200 ríkisdala) er hún var keypt.
Ástir tókust þegar með þeim Hallgrími og báru bráðan ávöxt og tók
vist Hallgríms í skólanum þá skjótan endi. Fóru þau Guðríður þá
heim til Íslands og settust að á Suðurnesjum þar sem Guðríður ól
barnið í Ytri-Njarðvík, tæpu ári eftir að hún kom til Danmerkur úr
Barbaríinu. Svo heppilega vildi til að Eyjólfur, maður Guðríðar í Vest-
mannaeyjum, var drukknaður þegar þau komu til Íslands og reikn-
aðist brot þeirra vegna þess einungis frillulífisbrot og gátu þau því
gengið í hjónaband að fengnu leyfi og sektargreiðslu.
Ekki er mikið vitað um Hallgrím og Guðríði á næstu árum en þau
virðast hafa búið á Suðurnesjum við hina mestu fátækt og verið að
nokkru upp á aðra komin eins og fram kemur í vísu er sagt er að
Hallgrímur hafi kveðið eitt sinn er hann var á ferð í Hraunum suður
í vondu veðri og var synjað gistingar:
12 Vigfús Jónsson (1947:8).
13 Sjá Magnús Jónsson (1947:35–36).