Són - 01.01.2007, Blaðsíða 71

„NÚ HEYRI’ EG MINNAR ÞJÓÐAR ÞÚSUND ÁR“ 71
Langflestar sonnettur Jakobs hafa fimm bragliði í línu, ellefu atkvæði
ef um kvenrím er að ræða en tíu atkvæði þegar rímið er karlrím.
Athyglisvert er hve marga mismunandi rímmöguleika Jakob notaði
og oft fara þeir nokkuð á skjön við hefðir ítölsku og ensku sonnett-
unnar og eru þá eins konar tilbrigði hans við aðra hvora hefðina.
Hægt er að greina munstur í skipulagi hans, en hann er mjög upp-
finningasamur og leiðir það til þess að aðeins fáar sonnettur hans hafa
sömu rímskipan. Jakob blandar saman karl- og kvenrími eins og nor-
ræn skáld gerðu og hann tengir saman línur og erindi á marga ólíka
vegu.10
Í Kaldavermslum yrkir Jakob 43 sonnettur, þar af eru 39 með ítalska
forminu og fjórar með hinu enska. En með kvæðasafninu Handan
storms og strauma vendir hann kvæði sínu í kross og í því safni og þeim
sem næst koma á eftir yrkir hann rúmlega helmingi fleiri sonnettur
enskrar gerðar en ítalskrar. 56 sonnettur kveðnar að enskum hætti
bætast við þær fjórar sem fyrir voru og þær 25 ítalskrar gerðar. Enska
formið verður Jakobi tamara á seinni hluta ferils hans eins og á þessu
sést. Framlag Jakobs til íslensks sonnettukveðskapar er alls 64 kveðn-
ar að ítalskri hefð og 60 að enskri hefð. Hann hefur því ort næstum
jafn margar undir hvoru forminu um sig.
Jakob talar um sonnettur í samtali þeirra Matthíasar Johannesen.11
Hann segist hafa kynnst þeim af ritum Ernst von der Recke sem haldi
fast við hina ítölsku mynd sonnettunnar. Komst Jakob brátt að raun
um að hið enska frelsi í meðferð hennar hentaði honum betur. Hann
segir að þess vegna séu flestar sonnettur hans að formi til eftir enskri
fyrirmynd og að í því sambandi hafi sonnettur franska skáldsins
Heredia raunar haft mest áhrif á hann. Hann hélt einnig mikið upp á
„Kattasonnettur“ Taines. Aðspurður um hvers vegna hann sé svona
hrifinn af sonnettuforminu segir hann:
Það kemur í veg fyrir að maður fari að raula, formið er svo fast-
mótað. Sonnetturnar eru líka mátulega langar til þess að
innblásturinn haldist á leiðarenda! Það er mikill galli íslenskra
skálda að þau halda áfram að yrkja, eftir að inspírasjónin er
búin. Og þá má maður fara að biðja fyrir sér!12
10 Hér styðst ég við eigin rannsóknir á rímskipan hinna frumortu sonnetta Jakobs,
124 talsins.
11 Matthías Jóhannessen (1978:96).
12 Matthías Jóhannessen (1978:96).