Són - 01.01.2014, Síða 85

„Þrotið er nú efnið og Þulan Búin er“ 83
Í tilvitnuðum orðum Jóns Árnasonar hér að framan tengir hann þul-
urn ar vett vangi kvenna og barna. Það verður þó ekki sagt um elstu þulu-
ljóð Huldu að þau séu ort fyrir börn, en hún orti síðar nokkrar barna-
þulur sem komu út árið 1926 í ljóða bókinni Við ysta haf. Sama á við
um þulu ljóð Theodoru þótt unglingar hafi eflaust haft gaman af þeim,
ekki síst eftir að þær komu út mynd skreyttar.9 Sólstöðuþula Ólafar
Sigurðar dóttur og flestar þulur Ólínu Andrésdóttur eru heldur ekki
barna efni. Hins vegar orti Guðrún Jóhannsdóttir jöfnum höndum þulur
fyrir börn og fullorðna. Eftir því sem leið á tuttugustu öldina styrktu
þulur sig í sessi sem barna efni og náði útgáfa barnaþulna hámarki um
miðbik aldarinnar þótt ekki sé hægt að segja að hún hafi verið mikil og
varð svo fátíðari eftir 1960. Í kringum alda mótin 2000 hafa þulur, eða
þulu ljóð, aftur náð sér nokkuð á strik í ljóða bókum fyrir börn.
4. Guðfinna Þorsteinsdóttir, Erla, og þulurnar
Skáldkonan Guðfinna Þorsteinsdóttir kunni kynstrin öll af þjóð legum
kveð skap, þar með taldar þulur. Lærði hún mest af móður sinni og
hefur Guðfinna þá verið mjög ung því átta ára gömul fór hún í fóstur að
Krossa vík í Vopna firði. Margt af því efni er varðveitt í flutningi hennar
í Segul banda safni Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum og
er nú öllum aðgengi legt á vefnum Ísmús (ismus.is). Upptökurnar eru frá
því um miðjan sjöunda áratuginn og þar má heyra Guðfinnu raula margt
af kvæðunum og þulunum við gömul lög sem hún lærði ýmist af öðrum
eða hafði búið til sjálf.
Þrátt fyrir að Guðfinna hafi verið mjög handgengin þjóð legum kveð-
skap og þulum virðist sá arfur ekki hafa leitað mjög á huga ungu skáld-
konunnar þegar hún fór sjálf að yrkja ljóð því í handritum Guðfinnu eru
þulur sem kalla má fullorðinsefni teljandi á fingrum annarrar handar.
Sú fyrsta af því tagi er frá árinu 1916 og heitir Draum órar.10 Þar segir
frá dreyminni stúlku, fullri af útþrá, sem á haust kvöldum situr við hafið
og yrkir um náttúruna og lífið, um ævintýraheima álfa, dverga og trölla
og um „ljósið sem vermir og aldregi dvín, / um skínandi skýja borgir, /
um söknuð og bitrustu sorgir.“ Hana langar burt og hugurinn stefnir
9 Þulur Theodoru eru engu að síður oftast flokkaðar með barnabókum á bókasöfnum, til
dæmis á Landsbókasafni. En efni þulnanna og mál var varla á færi ungra barna þegar þær
komu út og er það enn síður núna.
10 Lbs. Guðfinna Þorsteinsdóttir. Kvæðabók I; Anna Þorbjörg Ingólfsdóttir (2013:139).