Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.2008, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 15. FEBRÚAR 2008
Helgarblað PV
Blaöamaður DV var á þvælingi í Japan og hitti sendi-
herra íslands þar í landi, Þórð Ægi Óskarsson, á tón-
leikum íslensku hljómsveitarinnar múm. Eftir inni-
haldsríkt samtal við sendiherrann um þýðingu
íslenskrar tónlistar erlendis var ákveðið að blaðamað-
ur mundi heimsækja Þórð Ægi í sendiráðið og taka
við hann viðtal. í sendiráðinu var vel tekið á móti
blaðamanni sem fékk í leiðinni skoðunarferð
um dýrasta sendiráð íslandssögunnar.
Það er óhætt að segja að líf sendi-
herra sé fjölbreytt. Þegar viðkom-
andi ræður sig í embættið gengur
sá hinn sami undir ákveðna flutn-
ingsskyldu og getur því alltaf átt
von á bréfi sem fyrirskipar flutning
til annars lands. Þannig var það í
tilviki Þórðar Ægis Óskarssonar og
fjölskyldu hans. „Ég var áður í Vín
í fimm ár ásamt fjölskyldu minni,"
en Þórður Ægir er giftur Sigurborgu
Oddsdóttur og eiga þau tvær dætur.
Kveið hinu óþekkta
Aðspurður segir Þórður Ægir það
ekki hafa reynst fjölskyldunni sér-
staklega erfitt að rífa sig upp frá Vín
þó að vissulega hafi kvíði gripið um
sig í byrjun. „Ég er embættismaður
og hlýði minni köllun. Það er það
sem allir embættismenn gera, við
fylgjum bara þvt sem ráðuneytið
segir til um. En ég get alveg viður-
kennt það að við vorum öll svolítið
kvíðin fyrir hinu óþekkta. Við viss-
um afskaplega lítið um Japan áður
en við fórum en sem betur fer rját-
laðist kvíðinn af flestum fljótt."
Verndarvængur alþjóðlegra
skóla
Þórður segir það mjög algengt að
börn sendiherra og annarra emb-
ættismanna í útlöndum sæki al-
þjóðlega skóla. „Bæði í Vín og nú
hér í Tókýó hafa stelpurnar geng-
ið í enskumælandi skóla. í þessum
skólum myndast alltaf mjög sérstök
tengsl milli barna því þau eru öll í
mjög svipuðum aðstæðum þrátt
fýrir ólíkan bakgrunn. Af þessum
sökum blandast börnin umhverfinu
ekki mikið. Það er auðvitað ákveð-
inn galli en því fylgir líka kostur því
að efvið foreldrarnir missum krakk-
ana frá okkur getur það verið ávís-
un á feikileg vandamál. Það er því
mjög gott fyrir okkur foreldrana að
hafa þetta svona. Við þekkjum ekki
umhverfið, vitum ekki hvar þau eru
og því geta krakkarnir hæglega lent
í aðstæðum sem við höfum hrein-
lega enga stjórn á."
Oft mjög erfitt
Þó svo að kvíðinn sem greip um
sig hjá Þórði Ægi og fjölskyldu hans
við flutningstilkynninguna hafi
fljótt rjátlast af þeim er ekki þar með
sagt að einfaldleikinn hafi blas-
að við þegar á hólminn var kom-
ið. „Þetta er ekkert einfalt. Það er
mjög sérstök tilfinning að koma úr
algjörlega ólíkum menningarheimi
og finnst manni stundum að maður
sé að brjótast inn. Það er mjög erf-
itt að vera í samfélagi og tala ekki
tungumálið. Þetta hefur verið tals-
vert átak og oft mjög erfitt."
Flóknar samskiptareglur
Að sögn Þórðar er Japan mjög
hefðbundið samfélag sem byggir á
flóknum samskiptareglum. Það get-
ur því oft reynst erfitt fyrir útlend-
inga að aðlagast samfélaginu. „Jap-
anir gera sér þó auðvitað grein fyrir
SENDIHERRA ÍSLANDS ÍJAPAN
Sendiherra íslands í Japan ÞórðurÆgir Óskarsson lætur vel afdvöl slnni (Japan
sem hann segir mikið ævintýri þó stundum reyni á.
„Eini dónaskapurinn sem þú verður var við hjá
Japönum er á lestarstöðvunum. Efþeirrekast
utan í þig þar biðja þeir ekki afsökunar en efþeir
rekast á þig úti á götu fara þeir á hnén."
því að útlendingar hafa sína siði og
venjur en auðvitað verður að sýna
ákveðna tillitssemi. Maður verð-
ur að fara svolítið varlega þó þeir
móðgist nú kannski ekki alvarlega
ef reglur þeirra eru ekld virtar en þó
eru þeir fljótir í vörn. Það eru hins
vegar margir Japanir sem halda því
fram að útlendingar geti ekld að-
lagast og oft eru þeir ósveigjanlegir
í samskiptum við útlendinga, fýrir
utan þá staðreynd auðvitað að þeir
tala ekld mikla ensku."
Nafnspjaldið er andlitið
Þegar Þórður Ægir er beðinn um
að nefna nokkur dæmi um hvað
beri helst að hafa í huga í samskipt-
um við Japani segir hann: „Það eru
auðvitað alls konar mítur um það
hvernig á að hegða sér í Japan og
menn virðast ekki þreytast á því að
skrifa bækur um það. En það er þó
ágætt að hafa eitt og annað í huga
eins og það að Japanir leggja mikla
áherslu á nafnspjöld. Nafnspjaidið
er andlitið þitt og það eru ákveðnar
reglur í kringum þessa nafnspjalda-
menningu. Nafnspjald er alltaf af-
hent með báðum höndum og það
verður líka að taka við því með báð-
um höndum. Það er líka mjög mik-
ilvægt að lesa það mjög vel og það
má alls ekki setja það strax í vasann
og hvað þá að skrifa á það! Það þyk-
ir sýna mikla vanvirðingu og ef um
viðskiptasamband er að ræða er
hætt við að slíkt bindi enda á það
samband," segirÞórðurÆgir.
Ótrúlega tillitssamir
„Japanir eru lítið fyrir líkamlega
snertingu," útskýrir Þórður Ægir.
„Ef þeir rétta þér ekki höndina
skaltu ekld sækja hana og hneigja
þig frekar." Þórður segist hafa ver-
ið mjög fljótur að aðlagast þessum
sið og segir frá því að þegar þegar
hann kemur til Islands hneigi hann
sig beigi að hætti Japananna.
Það er áberandi þegar gengið
er um götur Tokýó hversu marg-
ir eru með grímur - svona eins og
Michael nokkur Jackson er gjarnan
með. „Já, það er nú eitt dæmið um
það hversu tillitssamir Japanir eru.
Fólk sem hingað kemur heldur oft
að þetta sé vegna mengunarinnar
en þetta er bara tiiiitssemi. Þetta er
nefnilega fólk sem er með kvef og
vill ekki smita aðra. Þeir kjósa að
hafa vessana inni og því telst það til
kurteisi að sjúga upp í nefið fremur
enn að snýta sér."
Dónar á lestarstöðvum
Vesturlandabúar verða margir
mjög hissa þegar þeir koma til Jap-
ans enda um mjög svo ólíka menn-
ingu og siði að ræða en við erum
vön. Kurteisi innfæddra er þar
mjög ofarlega á lista enda leitun að
kurteisari þjóð. „Eini dónaskapur-
inn sem þú verður var við hjá Jap-
önum er á lestarstöðvunum. Ef þeir
rekast utan í þig þar biðja þeir ekki
afsökunar en ef þeir rekast á þig
úti á götu fara þeir á hnén. Borgin
er stór og því er mun fljódegra að
nota lestir en bíla. Á álagstímum er
því gríðarlegur fjöldi og mikið öng-
þveiti á lestarstöðvunum."
Öruggur í stórborginni
Tókýó er ein af stærstu borgum
í heimi með íbúatölu yfir átta millj-
ónir manna. En ef allt Tókýó-svæð-
ið er talið með, úthverfin Chiba,
Kanagawa og Saitama líka, fer sú
tala upp í yfir þrjátíu og fimm millj-
ónir manna og er það því stærsta
stórborgarsvæði í öllum heimin-
um. „En þrátt fyrir fólksfjöldann er
maður ótrúlega öruggur í þessari
borg. Þú getur farið næstum hvert
sem er hvenær sem er sólarhrings-
ins án þess að vera hræddur við að
vera rændur."
Skuggalega há
sjálfsmorðstíðni
„Það er afar lítil glæpatíðni hér
í borg. Það er reyndar mjög fræg
mafía hér og það eru dæmi um að
þeir takist á og drepi hver annan
en það er þó bara innbyrðis." Þórð-
ur Ægir segir mjög háa sjálfsmorð-
stíðni í Japan. „Þeim hefur tekist
mjög illa að höndla þennan vanda.
Það er mjög algengt að fóik fremji
sjálfsmorð í hópum, fólk sem rottar
sig saman á netinu. Þetta er gífur-
legt áhyggjuefni hér í borg."
Aðspurður segist Þórður ekki
vita hvort sjálfsmorð séu tengd
menningunni á einhvern hátt.
„Hluti af ástæðunni er eflaust sá að
í svona stóru borgarsamfélagi á fólk
oft á hættu að einangrast mikið.
Svo er það nú þannig að virðingin
skiptir fólk hér miklu máli og ef fólk
tekur spor af réttu brautinni tap-
ar það auðveldlega heiðrinum og
þá er þetta oft údeiðin. Ég held að
það séu um fjörutíu þúsund manns
sem fremja sjálfsmorð árlega."
Ekki bara glamúr
Margir sjá starf sendiherrans
sem nautnalíf mikið með tilheyr-
andi glamúr og fíneríi. Veisluhöld
eru vissulega fylgifiskur þar sem
mikið er af mannamótum en þar
með er ekki öll sagan sögð. „Þetta er
í rauninni mjög búrókratísk vinna.
Ég skrifa mikið af skýrslum til að
miðla upplýsingum heim og greini
með því hvað er að gerast hér al-
mennt. Þetta eru þá aðallega frétt-
ir af viðskiptalífinu og pólitíkinni
almennt. En líka af menningar- og
ferðamálum. Starfið er í rauninni