Málfregnir - 01.04.1991, Blaðsíða 3

BALDUR JÓNSSON
Málræktarsjóður stofnaður
íslensk málnefnd hefir stofnað sjóð sem
ber heitið Málræktarsjóður, og er hann
formlega tekinn til starfa. Skipulagsskrá
sjóðsins var staðfest af dómsmálaráðu-
neytinu 7. mars sl. í samræmi við hana
hefir Islensk málnefnd kosið sjóðnum
bráðabirgðastjórn. í henni eiga sæti:
Baldur Jónsson, formaður, Kristján
Árnason og Sigrún Helgadóttir. Aðal-
verkefni þessarar fyrstu stjórnar verður
að afla fjár til sjóðsins, og á hún að skila
af sér í júní 1992.
Hvers vegna málræktarsjóður?
Það sem öðru fremur kveikti hugmynd-
ina um málræktarsjóð var hin augljósa
og brýna þörf fyrir fjárhagslegan stuðn-
ing við nýyrðastarfsemina í landinu,
einkum störf orðanefnda og önnur
íðorðastörf. Eigi að síður var frá önd-
verðu gert ráð fyrir því að sjóðurinn
hefði víðtækt hlutverk og yrði svo öflug-
ur að hann gæti styrkt íslenska tungu á
allan hátt.
Orðanefndum hefir gengið treglega að
afla fjár til starfsemi sinnar. Sumar
þeirra glíma við verkefni sem kosta tugi
milljóna króna og hafa leitað árangurs-
laust til opinberra sjóða eftir fjárstuðn-
ingi - jafnvel hvað eftir annað. Þjóðin á
marga sjóði til styrktar menningu sinni
og einstökum þáttum hennar, en þegar
til átti að taka var það ekki í verkahring
neins að styrkja íslenska málrækt fjár-
hagslega.
Framkvæmda- og verðlaunasjóður
Málræktarsjóður á einkum að vera fram-
kvæmda- og verkefnasjóður, en nokkru
af ráðstöfunarfé hans má verja til verð-
launa eða viðurkenningar. Þrátt fyrir
einhverjar efasemdir um hið síðarnefnda
er talið að sá þáttur eigi rétt á sér ef hófs
er gætt. Með því er ekki átt við að viður-
kenning eða verðlaun megi ekki vera
rausnarleg, ef veitt eru á annað borð,
heldur er einungis verið að hugsa um
hlutfallið milli útgjalda til verkefna og
verðlauna.
Umfram allt verður að ætla sjóðnum
að hlúa að nytsamlegum málræktarverk-
efnum sem erfitt er að afia fjár til með
öðrum hætti.
Gert er ráð fyrir að stór þáttur í starfi
sjóðsins verði styrkveitingar til íðorða-
starfsemi og þýðinga á sérhæfðu og tækni-
legu máli. Þarna eru verkefni nú þegar
óþrjótandi, en horfur eru á að þau fari
stórvaxandi. Engir aðrir sjóðir styrkja
íðorða- eða nýyrðastarfsemi sérstaklega,
enda hafa fáir sýnt hugmyndinni um mál-
ræktarsjóð jafnmikinn áhuga og íðorða-
fólk, sbr. ályktun fundar fulltrúa orða-
nefnda og málnefndar frá 29. apríl 1987
(Málfregnir 1,2 1987, bls. 32).
Af annars konar verkum, sem þörf er
fyrir en of lítið er sinnt vegna fjárskorts,
má nefna ýmiss konar handbækur og
fræðslurit um íslenskt mál, hagnýtar
leiðbeiningar um málnotkun og jafnvel
kennslubækur. í þessum efnum eru
íslendingar verr settir en ætla mætti
miðað við þann mikla áhuga sem hér
hefir ríkt á máli og málrækt.
Enn fremur er gert ráð fyrir að sjóður-
inn geti styrkt annars konar verkefni,
jafnvel rannsóknir á íslensku máli og
málsögu sem hagnýtar teljast eða bein-
línis nauðsynleg undirstaða málfarslegra
leiðbeininga, ráðgjafar og kennslu.
3