Málfregnir - 01.05.1992, Side 31

orðtak er að finna í frásögn Egils sögu af
því er Egill Skallagrímsson reisti riíð-
stöng þeim Eiríki konungi blóðöxi og
Gunnhildi drottningu. Þar segir svo:
Hann tók í hönd sér heslistöng og gekk á
bergsnös nokkura, þá er vissi til lands inn; þá
tók hann hrosshöfuð og setti upp á stöngina.
Síðan veitti hann formála og mælti svo: „Hér
set eg upp níðstöng, og sný eg þessu níði á
hönd Eiríki konungi og Gunnhildi drottn-
ingu,“ - hann sneri hrosshöfðinu inn á land, -
„sný eg þessu níði á landvættir þær, er land
þetta byggva, svo að allar fari þær villar vega,
engi hendi né hitti sitt inni, fyrr en þær reka
Eirík konung og Gunnhildi úr Iandi.“
Tilvitnunin er úr útgáfu Sigurðar Nor-
dals í íslenzkum fornritum II, bls. 171,
en stafsetning færð til nútímahorfs.
3
Spurning: Hvernig er ef. ft. af orðinu
myndbandaleigal
Svar: myndbandaleigna.
Síðan myndbandaleigur komu til sögunn-
ar fyrir nokkrum árum hefir æ oftar
reynt á notkun orðsins leiga í ef. ft., og
hefir þá komið f ljós að fólk á eitthvað
bágt með gera upp við sig hvernig það á
að hafa þessa beygingarmynd. Um þessa
óvissu var fjallað í svari við fyrstu spurn-
ingunni hér á undan. í síðasta tölublaði
Málfregna (bls. 31) var einnig vikið að
þessum vanda. Þar var til dæmis bent á
að orðið undanþága er í ef. ft. undan-
þágna, sbr. saga, sagna og þrúga,
þrúgna. Óttinn við n-ið, sem þarna á að
vera, er því ástæðulaus. En þó að orðin
saga, undanþága og þrúga séu sambæri-
leg við orðið myndbandaleiga er enn nær-
tækara að vísa til sjálfs orðsins leiga og
beygingar þess. Það á sér langa sögu, en
hefir að vísu lengst af verið notað í ein-
tölu. Hins vegar er það tölubeygt í sam-
setningunni hjáleiga sem var algengt orð
fyrrum. Hér skal sýnt eitt dæmi um
notkun þess í ef. ft. Það er tekið úr ritinu
Landið þitt ísland eftir Porstein Jóseps-
son og Steindór Steindórsson frá
Hlöðum, 2. bindi (1981), þar sem fjallað
er um Hraun í Gullbringusýslu, bls. 125:
Strandlengjan milli Straumsvíkur sunnan
Hafnarfjarðar og Vatnsleysuvíkur. Þar voru
nokkrir bæir, meðal annars Straumur, Óttars-
staðir, Lónakot og Hvassahraun, auk hjá-
leigna.
Hér er rétt farið með beygingu. Orðið
leiga á að beygjast svo hvort sem það er
sjálfstætt eða í samsetningunum hjáleiga
eða myndbandaleiga.
31