Bændablaðið - 17.07.2014, Blaðsíða 41

41Bændablaðið | Fimmtudagur 17. júlí 2014
Stjórnendur fyrirtækja eru
ávallt að skoða leiðir til að bæta
reksturinn og ná fram betra
skipulagi. Hvort sem það felst í að
auka markaðshlutdeild, minnka
rekstrarkostnað, lágmarka
áhættu, ná fram meiri gæðum eða
auka ánægju viðskiptavina.
Gott gæðastjórnunarkerfi
með straumlínustjórnun (e. lean
management) gefur þann ramma
sem þarf til að bæta starfsemina
á hverjum þeim þáttum sem
óskað er eftir í fyrirtækjarekstri.
Þar má benda á ISO 9001, sem
er eitt stærsta og árangursríkasta
gæðakerfi í heiminum í dag. Það
er ekki tilviljun að yfir 750 milljón
fyrirtækja í 161 landi hafa innleitt
þetta gæðastjórnunarkerfi með
góðum árangri.
Stjórnkerfin ISO 9001
og straumlínustjórnun vinna
sameiginlega á ferlastjórnun og
á aðgerðum starfsmanna til að
skapa virði fyrir viðskiptavininn.
Sameiginlega skapa kerfin
skilvirkara framleiðslu- og
þjónustuferli með meiri gæðum
og styrkja þannig rekstrar- og
markaðsstöðu fyrirtækisins. Eitt
af lykilatriðum í öllu þessu ferli er
viðskiptavinurinn, sem er forsenda
fyrir tilveru fyrirtækisins. Þannig
skilar það viðskiptavininum;
nákvæmlega því sem hann vill fá,
á réttum tíma, í réttri röð, í réttu
magni, án frávika og með minnstum
mögulegum tilkostnaði.
Flest stór fyrirtæki hafi unnið
með aðferðafræði ferlastjórnunar á
einn eða annan hátt sem snýr bæði
að straumlínustjórnun og ISO 9001.
Þegar ferlarnir hafa verið einfaldaðir
og starfsmenn virkjaðir þá öðlast
starfsmenn meiri ábyrgð, fá aukið
hlutverk og meiri skilning á því sem
skiptir máli og starfsánægja eykst.
Við erum ekki ein í heiminum,
samkeppni á markaði eykst sífellt
og ríkari krafa er gerð til fyrirtækja
um að þau uppfylli ákveðin skilyrði.
Stjórnkerfin eiga erindi til
allra þeirra fyrirtækja sem vilja
gera betur með því að eyða sóun,
auka sveigjanleika, uppfylla þarfir
viðskiptavina og efla virðissköpun.
Hvort sem fyrirtækin eru stór eða
smá, í þjónustu eða framleiðslu, þá
á aðferðafræði straumlínustjórnunar
og ISO-gæðakerfanna vel við að
gera betur og ná árangri.
Kristín Þórarinsdóttir og
Steingerður Þorgilsdóttir,
ráðgjafar hjá PDCA ráðgjöfum.
Höfundar greinar eru ráðgjafar
í rekstrar- gæðamálum hjá
PDCA ráðgjöfum www.pdca.is
Lesendabás
Minni sóun og aukin arðsemi í fyrirtækjarekstri:
Straumlínustjórnun og ISO 9001
Vinnuslys í landbúnaði
Landbúnaður er ein hættu-
legasta atvinnugrein sem
fyrirfinnst. Samkvæmt gögnum
V i n n u v e r n d a r s t o f n u n a r
Evrópu verða þrisvar sinnum
oftar banaslys þar en í öðrum
atvinnugreinum og önnur
vinnuslys verða nær tvöfalt oftar.
Banaslys íslenskra bænda við störf
eru sjaldgæfari en hjá öðrum stéttum,
en í Hér má finna rannsókn frá árinu
2009 um vinnuslys í bændastéttinni
kom fram að önnur vinnuslys eru
algeng hjá bændum og leiða tíðum
til langra fjarvista frá vinnu. Að
meðaltali höfðu 18,3% bænda sem
tóku þátt í rannsókninni i verið frá
vinnu lengur en í 14 daga vegna
vinnutengdra slysa. Búpeningur var
helsta orsök vinnuslysa hjá bændum.
Þá kom fram að þeir sem höfðu orðið
fyrir slysum voru líklegri til að meta
líkamlega heilsu sem og geðheilsu
sína lakari en aðrir.
Flest býli á Íslandi eru lítil
og rekin af einni eða tveimur
fjölskyldum. Í langflestum tilvikum
eru bændur einir við dagleg störf
þótt aðrir fjölskyldumeðlimir taki
einnig þátt í búskapnum. Því þurfa
bændur ekki aðeins að huga að
eigin öryggi við störf heldur taka
líka tillit til fjölda og aldurs annarra
í fjölskyldunni. Þar er að mörgu að
hyggja. Viðfangsefnin eru fjölbreytt,
t.d. í kringum búsmalann, vinnuvélar,
viðhald, vinnu í lokuðu rými eða
uppi á þaki og meðhöndlun ýmis
konar hættulegra efna svo fátt eitt
sé nefnt.
Besta leiðin til stuðla að sem
öruggustu býli fyrir alla sem þar
starfa og leika er að gera áhættumat á
vinnuumhverfi og störfum. Bregðast
þarf við þeim annmörkum sem í ljós
kunna að koma og grípa til úrbóta til
að fyrirbyggja slys. Hægt er að gera
slíkt áhættumat með ýmsum leiðum
og hefur Vinnueftirlitið t.d. þróað
sérstakan gátlista fyrir landbúnað til
þess arna.
Alvarlegustu vinnuslysin
verða við vélar og tæki. Því er
sérstaklega mikilvægt að huga vel
að öryggismálum og forvörnum
í kringum þær. Ávallt skal nota
viðeigandi hlífar og gæta þess að allar
öryggishlífar séu til staðar á vélunum
og í lagi. Þá verður stjórnandinn að
hafa viðeigandi réttindi og þjálfun.
Undanfarin ár hafa börn því
miður látið lífið í tengslum við
notkun véla og tækja á býlum. Það er
lífsnauðsynlegt að huga sérstaklega
vel að öryggi barna og gestkomandi
með ákveðnum aðgerðum.
Skilgreina skal vinnusvæði sem börn
megi ekki koma inn á, upplýsa þau
og fullorðna um umgengnisreglur
við vélar og takmarka alla umferð
þeirra við þær. Regluleg fræðsla,
afmörkun vinnusvæða og merkingar
um hættur eru dæmi um einfaldar
forvarnaraðgerðir sem geta bjargað
mannslífum.
Bændablaðið Smáauglýsingar 56-30-300
Næsta blað kemur út 14. ágúst
Fyrir nokkrum árum komu
þau Campbell og Sheena
Slimon, bændur frá Norður-
Skotlandi, tvívegis í heimsókn
í Bændahöllina en þau voru á
ferð um landið til þess
að afla efnis í
mjög sérstæða
bók sem kom
út í Skotlandi
í vor og nefnist
„Horse Kogill
and Mr. Money-
Man“.
B ó k i n a
s k r i f a ð i
Campbell, en
l anga fab róð i r
hans var Robert
Slimon í Leith,
sem annaðist
sauðaflutninga
1865-1896 með
dyggilegri aðstoð
Johns Kogill
skipstjóra á gufuskipum Slimons-
verslunarinnar. Með þessum
skipum fóru einnig margir
Vesturfararnir sem síðan sigldu
til Norður-Ameríku frá Skotlandi.
Vitað er að Robina, kona Roberts
Slimons, fór með honum a.m.k.
einu sinni til Íslands og reynir
Campbell að setja sig í spor
hennar við lýsingu á ýmsu sem
fyrir augu og eyru bar hér á landi
í slíkri ferð, sennilega um 1880.
Robina er því sögumaðurinn,
skáldskapur tengist sögulegum
staðreyndum, með nokkrum
hnökrum þó, en samt er bókin
skemmtileg og fróðleg aflestrar
enda söguþráðurinn lipur í
meðferð Campbells.
Í viðaukum eru dregnar saman
mjög gagnlegar upplýsingar, svo
sem stutt æviágrip þeirra Roberts og
Johns, yfirlit um verslunarumsvif
Slimons-verslunarinnar hér á
landi um 30 ára skeið, þar með
um fjár-, hrossa- og fólksflutninga,
og þar er ljósrit af
heiðursskjalinu sem
þeir félagar fengu frá
Alþingi Íslendinga
22. apríl 1885. Ljóst
er að báðir voru þeir
vel þekktir hér á
landi, þó öllu fremur
John sem greinilega
ávann sér traust
flestra bænda í
viðskiptum sínum.
Jafnan var
greitt út í hönd, í
gulli. Persónuleg
samskipti voru
og mikil og tekst
Campbell að
varpa nokkru
ljósi á þau í bókinni. Í æviágripi
Johns, sem var Orkneyingur að ætt
og uppruna, kemur m.a. fram að
hann hafi átt sex börn með fjórum
konum hér á landi en fjögur þeirra
hafi flust til Manitoba í Kanada
með hópum Vesturfara.
Formála bókarinnar ritaði
höfundur þessarar samantektar.
Bókin „Horse Kogill and Mr.
Moneyman“ er 168 bls. kilja að
meðtöldum viðaukum, er með
töluverðu af myndum, og gefin
út hjá Grace Note Publications
í Skotlandi (sjá books@
gracenotereading.co.uk, www.
gracenotepublications.co.uk).
Ólafur R. Dýrmundsson Ph.D
Bændasamtökum íslands
ord@bondi.is
Söguleg skáldsaga um
sauða kaupmenn á 19. öld
– Slimon og Kogill á ferð
Bækur
Vestfirska forlagið hefur nú
gefið út 3. bókina í ritröðinni
Hornstrandir og Jökulfirðir,
ýmsar frásagnir af horfnu
mannlífi. Mikið er um gömul
viðtöl við Hornstrendinga í
þessari bók, einkum konurnar.
Margt er dregið fram sem
löngu er fallið í gleymsku
og dá, en allir hafa gott af
að rifja upp. Hallgrímur
Sveinsson tók saman.
Meðal efnis má nefna
hressilegt og viðamikið viðtal
Finnboga Hermannssonar
við Huldu Margréti
Eggertsdóttur í Bolungarvík.
Stefanía Guðnadóttir segir
frá nærri óyfirstíganlegum
erfiðleikum sem var við
að eiga þegar unga fólkið
vildi gera sér glaðan dag og
hittast á vetrum. Jóhanna
Hrafnfjörð, ljósmóðir frá
Hrafnfjarðareyri, segir frá
lífi sínu. Dagbók unglings
frá 1889, sem enginn veit hver var,
er ótrúleg samtímaheimild. Ekki
hefur hann gengið í annan skóla
pilturinn sá en hinn harða skóla
lífsins á Hornströndum.
Viðtal er við Sigmund
Guðnason frá Hælavík, Skáldið
af Hornströndum, sem Óskar
Aðalsteinn vitavörður skráði.
Birtur er 1. hluti ferðasögu
Þorvaldar Thoroddsen frá
Hornströndum 1886-1887,
eitthvað það merkilegasta sem
um þennan landshluta hefur
verið ritað. Svo er meira að segja
sagt frá því er Hornstrendingar
lærðu skylmingar. Loks skal
nefna 3. hluta frásagnar um Hall
á Horni sem Gísli Konráðsson
tók saman. Vilmundur Jónsson,
landlæknir, er í heiðurssæti í
Hornstrandabókunum.
Nú eru ýmsir farnir að tala
um að svo kunni að fara að
Hornstrandir og Jökulfirðir muni
kannski byggjast aftur. Hver veit.
Svo mikið er þó víst að þessi
harðbýlasti hluti Íslands er í tísku
þessi misserin. Þangað vilja allir
komast sem vettlingi geta valdið.
En þá er ekki verra að fólk hafi
einhverja nasasjón af sögu þeirra
sem þarna ólu aldur sinn í gegnum
tíðina við yzta haf. Vestfirska
forlagið leggur þar hönd á plóg
með útgáfu umræddra bóka.
Ný bók að vestan:
Hornstrandir og Jökulfirðir 3. bók