Sagnir - 01.06.1999, Qupperneq 72

Sagnir - 01.06.1999, Qupperneq 72
Stjrnmlastefna Slobodan Milosevic Fararsnið á Slóvenum Í mars 1989 kom Milosevic í gegn breytingum á stjórnarskrá Serbíu þar sem sjálfstjórnarréttindi Vojvodínu og Kosovo voru afnumin. Við það juk- ust völd Serbíu til muna í ríkisráðinu, vegna þess að með atkvæðum héraðanna réði Serbía í raun yfir fjórum af átta atkvæðum í ríkisráðinu, þar sem stjórn Svartfjalllendinga var hliðholl Milosevic. Valdajafnvægið í Júgóslavíu hafði þar með breyst í átt til sterkrar miðstýringar undir stjórn Serba. Til að sporna við þróuninni og tryggja framtíð sína lögðu Slóvenar fram breytingartillögur að eigin stjórnarskrá. Þeir vildu binda inn í stjórnarskrána að Slóvenar gætu ef nauðsyn krefðist sagt sig úr sambandsríki Júgóslavíu og lýst yfir sjálfstæði Slóveníu.15 Þegar Serbar fréttu af fyrirhugðum breytingum á stjórnarskrá Slóveníu kröfðust þeir að málefnið yrði rætt í sambandslýðveldunum. En slóvenska stjórnin hafnaði því með þeim rökum að Serbía hefði breytt eigin stjórnarskrá án þess að hin sambandslýðveldin hefðu nokkuð um það fengið að segja. Slóvenar fullyrtu að Serbía hefði gefið öðrum sambandslýðveldum fordæmi með því að breyta eigin stjórnarskrá.16 Deilur Slóveníu og Serbíu um hver staða lýðveldanna ætti að vera innan Júgóslavíu héldu áfram. Sló- venar gagnrýndu Serba einnig harðlega fyrir mannréttindabrot og meðferð þeirra á Kosovo-Albönum. Sambandið milli lýð- veldanna versnaði enn frekar og 1. desember 1989 gáfu serbnesk stjórnvöld út fyrirskipun um að serbnesk fyrirtæki skyldu sniðganga allar slóvenskar vörur. Þessi aðgerð skaðaði ekki bara Slóvena því að serbnesku verksmiðjurnar voru háð- ar slóvenskri framleiðslu, en það virtist ekki breyta afstöðu serbneskra stjórnvalda.17 Atburðir sem gerðust á þingi júgóslavneska Kommúnista- flokksins í janúar 1990 sýndu hversu alvarlegar deilurnar voru orðnar, en þær skerptust frekar eftir að þinginu lauk. Ennfrem- ur þótti hegðun serbneska og svartfjalllenska meirihlutans sýna að viljinn til að finna lausn á deilunum væri ekki til stað- ar. Eftir að öllum tillögum sem Slóvenar, Króatar, Makedón- íumenn eða Bosníumenn lögðu fram var hafnað yfirgáfu Sló- venar þingið. Til merkis um heiftúðlegt andrúmsloftið á þing- inu var hverri tillögu sem vísað var frá fagnað með lófataki og hæðnislegum hlátri af meirihlutan- um. „Samband júgóslavneskra kommúnista er ekki lengur til“ hljóð- aði fyrirsögnin flokksblaðsins Borba í Belgrad eftir þingið.18 Um vorið 1990 héldu Slóvenía og Króatía fyrstu frjálsu kosningarnar í sambandslýðveldum Júgóslavíu en Bosnía-Hersegóvína og Serbía héldu sínar kosningar í lok ársins. Nær allir frambjóðendur stjórn- málaflokkanna lögðu áherslu á þjóðernisstefnu í stefnuskrám sínum. Í blaðaviðtali við þýska tímaritið Der Spiegel svaraði Kucan því til að hættan á borgarastyrjöld hefði aukist þar sem sambandslýðveldin leituðust við að verða fullvalda þjóðríki. Mest væri hún þar sem þjóðernishóparnir byggju hverjir inn- an um aðra, í Kosovo, Krajina og Bosníu-Hersegóvínu. Ef að til stríðs kæmi myndu Slóvenar nýta sér nýja ákvæðið í stjórn- arskrá sinni og segja sig sem fyrst úr ríkjasambandi Júgóslavíu. Enda var Kucan þeirrar skoðunar að pólitík Serba gengi ekki út á sameiginleg örlög sambandsríkisins heldur væri markmiðið að tryggja þá stöðu sem gera myndi þeim kleift að beygja aðra í Júgóslavíu undir efnahagslega og póli- tíska hagsmuni þeirra.19 Tudjman notar króatíska þjóðernishyggju Króatía var næststærsta sambandslýðveldið og hafði fengið viðurnefnið „þögla lýðveldið“ eftir að Tító braut þjóðernis- hreyfinguna MASPOK (Masovni Prokret) á bak aftur árið 1971. Mjög hart var tekið á öllum þeim er tilheyrðu hreyfing- unni eða tengdust henni á einhvern hátt og til dæmis voru króatísk menningarfélög leyst upp og bönnuð.20 Eftir þessa at- burði voru umræður um króatískt sjálfstæði algerlega bannað- ar í Júgóslavíu á dögum Kommúnista- stjórnarinnar. Handtökur giltu sem að- vörun til Króata um að króatísk þjóð- ernishyggja yrði á engan hátt umbor- in.21 Um það bil tuttugu árum síðar fór aftur að bera á leiðtogum MASPOK- hreyfingarinnar. Króatíski lýðræðis- flokkurinn (HDZ) samanstóð að hluta af þeim er voru innan þjóðernishreyfingarinnar, en meðal þeirra var sagnfræðingurinn og fyrrum hershöfðinginn Franjo Tudjman.22 Í ljósi þeirrar þjóðernisstefnu sem Milosevic rak í Serbíu átti Tudjman auðvelt með að afla flokki sínum stuðn- ings. En Tudjman höfðaði, líkt og Milosevic, til þjóðernis- kenndar þjóðar sinnar og ól á hugmyndum um að Króatar hefðu þurft að þola kúgun og óréttlæti af hendi Serba. „Í stað 71Sagnir 1999 Milosevic og Ibrahim Rugova, einn af leiðtogum Kosovó-Albana hittust í apríl 1999. ... Tudjman höfðaði, líkt og Milos- evic, til þjóðerniskenndar þjóðar sinnar og ól á hugmyndum um að Króatar hefðu þurft að þola kúgun og óréttlæti af hendi Serba.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.