Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1998, Qupperneq 109

Stafkirkjan á Þórarinsstöðum
Síðasti dagur rannsóknar á Þórarinsstöðum sumarið 1998 en þá var rannsóknarsvœðið tyift. Svœðið
verður síðan opnað að nýju næsta sumar. Ljósm: Matthias Mergl. © Minjasafn Austurlands.
ýmsar aðstæður. Algengast er þó að finna met
meðal haugfjár í heiðnum gröfum. Sem dæmi
má nefna að kumlbúinn, sem fannst í Skriðdal
haustið 1995, var með pyngju um rnittið.
Pyngjan innihélt fjögur met, enska mynt og
eldtinnumola.24 Aður en metin fjögur fundust
í Skriðdalskumlinu höfðu samtals 55 met
fundist á Islandi, ýmist í kumlum eða á stöðum
sem tengjast verslun eða farmennsku.25 Nú
urðu metin samtals 61 með fundi metanna á
Þórarinsstöðum.
Sörvistalan og metin fundust í gólfi
kirkjunnar á Þóraiinsstöðum. Mörgum kann að
þykja undarlegt að þessir gripir skuli hafa
fundist þar vegna þess að hér er um að ræða
byggingu sem ætluð var fyrir trúarathafnir. Það
er þó í raun tiltölulega algengt að finna slíka
muni í kirkjum frá fýrri hluta miðalda. Vegna
þessa er talið að kirkjubyggingar hafi almennt
verið notaðar sem geymslur fyrir verslunar-
vaming á milli þess sem trúarlegar athafnir fóru
þar fram.26 Líklega var það eins með kirkjuna
á Þórarinsstöðum. Metin og sörvistalan benda
ótvírætt tii verslunar og viðskipta á staðnum
eftir að kirkjan var reist þar.
Steinkrossinn sem fannst við uppgröftinn er
einnig mjög merkilegur. Trúlega er hann einn
elsti tilhöggni kross sem fundist hefur hingað
til hér á landi. Hann er höggvinn í móberg27
og er um 45 cm hár. Hann er jafnarma og
24Steinunn Kristjánsdóttir 1998:4.
25Margrét Hermanns-Auðardóttir 1995:4.
26Margrét Hermanns-Auðardóttir 1995:6.
'Samkvæmt greiningu Onnu Lísu Guðmundsóttur, jarðfræðings og deildarstjóra fomleifadeildar Arbæjarsafns, ágúst 1998
107