Jökull - 01.12.1981, Blaðsíða 107

inga við líkanreikninga sýnir að besta stað-
setning rismiðju er við suðurenda Leirhnjúks
se miðað við lengdarmælingar en í vestur-
hlíðum Leirhnjúks sé miðað við hallamæl-
'ngar. Dýpi á kvikuhólf verður ekki ákvarðað
með nákvæmni út frá lengdarmælingum, en
samanburður á lengdarbreytingum við Leir-
hnjúk og hallabreytingum i stöðvarhúsinu
gefur um 2200 m dýpi samkvæmt
Mogi-líkani. Hallamælingarnar einar benda
td 3000 +200 m dýpis. Þetta misræmi sýnir að
Mogi-líkanið er ekki í fullu samræmi við
mælingar á Kröflusvæðinu.
VATNSBORÐSMÆLINGAR
VIÐ MÝVATN
Oddur Sigurðsson,
Orkustofnun
Mývatn hefur verið notað sem hallamælir í
þeim umbrotum sem orðið hafa í Kröflu
undanfarin ár. Sýna þær mælingar nána
f>'lgni í hreyfingu lands við Mývatn og í
Kröflu. Land við austanvert Mývatn hefur
risið jafnt og þétt síðan 1976 nema í um-
brotalotunum við Kröflu. Þegar kvikahleypur
til norðurs sígur austurbakki Mývatns snögg-
lega en við suðurhlaup stekkur land upp á við
°g sigur ekki niður aftur. Hreyfingin er mest
við Reykjahlíð og minnkar bæði til suðurs og
vesturs með vatnsbakkanum. Sennilega hafa
litlar eða engar breytingar orðið á landhæð við
Mývatn á þessari öld fyrr en 1974.
EFNASAMSETNING KVIKU ÚR
KRÖFLUSVÆÐINU 1975-1979 ÁSAMT
SAMANBURÐI VIÐ ELDRI HRAUN
Karl Grönvold,
Norrœna Eldfjallastöðin
1 þrem umbrotahrinum á Kröflusvæðinu
1979 urðu eldgos. Auk þess fannst
ferskt gler í borholu 9 við Kröflu sumarið
1979. Rúmmál jreirrar kviku sem upp hefur
komið er jx> aðeins lítið brot jreirrar kviku sem
verið hefur að brjótast um á svæðinu á [tessum
tíma. Efnasamsetning þessara hrauna er tals-
vert breytileg (MgO = 5.2 — 8.6%). I sumum
tilfellum a. m. k. hefir kvika af mismunandi
samsetningu ekki blandast fyrr en skömmu
fyrir gos. Það bendir til þess að undir svæðinu
séu fleiri en ein kvikuþró. Breytileg efnasam-
setning skýrist ekki með því að gera ráð fyrir
að þeir kristallar sem í kvikunni finnast við gos
hafi fallið út og skilist að.
Sýni frá núverandi umbrotum eru breyti-
legri að efnasamsetningu en frá fyrri
sprungugosunt á svæðinu og Iíkjast fremur
dyngjuhraunum á Norðurlandi. Hvort þessi
munur í efnasamsetningu þýðir byrjun á inn-
streymi af frumstæðari kviku inn á svæðið eða
er afleiðing af jrví hvernig sýnin eru tilkomin
er óljóst.
UM ÁHRIF REIKULLA EFNA ÚR
KVIKU Á EFNASAMSETNINGU
GUFUHVERA Á KRÖFLUSVÆÐINU
1975-1979
Níels Öskarsson,
Norræna Eldfjallastöðin
I upphafi eldvirkninnar 1975/1976 breytt-
ist hveraloft úr Kröflu frá því að vera mismikil
eiming djúpvatns úr misheitum berggrunni í
að vera rikjandi uppstreymi koldioxíðs.
Undantekning frá þessu er einungis stað-
bundið uppstreymi vetnis úr gufuhverum
samtímis eldgosi. Orsök breytinganna er
blöndun reikulla efna úr bergkviku
í uppstreymi gufuhveranna. Gögn um hlið-
stæðar breytingar og endalok þeirra eru ekki
tiltæk. Fræðilega má meta tímaháðar breyt-
ingar á samsetningu hveraloftsins að eldvirkni
lokinni. Þær breytingar eru raktar til vitneskju
um mismunandi eimingarhraða reikulla efna
úr storknandi kviku. Efnasamböndin H2 og
CO, eimast hraðar en SO,, sem er háð
steindajafnvægi í kvikunni.
JÖKULL 31. ÁR 105