Jökull - 01.12.1981, Blaðsíða 112

af 120°C heitu vatni í neðra kerfið. Tekið er til
athugunar a) vinnslutími svæðisins áður en
niðurdæling hefst, b) fjarlægð milli vinnslu-
holu og niðurdælingarholu, c) dýpt niður-
dælingar.
OL-KARIA OG OL-KRAFLA:
SAMANBURÐURÁ
VINNSLUEIGINLEIKUM
Sveinbjörn Björnsson,
Raunvísindastofnun Háskólans
I fljótu bragði ætti ekki að vera margt líkt
með Kröflu og einhverju jarðhitasvæði í miðri
Afríku. Krafla hefur fengið á sig orð fyrir að
vera eitt flóknasta jarðhitakerfi, sem menn
hafa kynnst, auk þess sem tíð umbrot kviku
valda truflunum. Samt er skyldleiki Kröflu og
Olkaria í Kenya náinn. Bæði jarðhitakerfin
eru innan öskju, sem er að mestu kaffærð af
yngri eldvirkni. Öskjurnar eru skornar um
miðju af sprungusveimi. Álitlegastur jarðhiti
er ekki í sprungunum heldur milli sprungu-
sveims og öskjubarms. Kvikuþró er undir
jarðhita í Kröflu á rúmlega 3 km dýpi. Mæl-
ingar benda til innskotsbergs á þessu dýpi
undir Olkariasvæðinu.
Þétt túff- og setlög á 500—700 m dýpi í
Olkaria skilja á milli salts vatns nærri suðu-
marki á 300—600 m dýpi, sem nefna mætti
efra kerfi, og neðra kerfis, sem er ferskt vatns-
kerfi í suðu. Hiti í þessu kerfi er 240°C á 700 m
dýpi og fylgir suðumarksferli svo djúpt sem
borað hefur verið. Efst í neðra kerfinu er
240°C gufa ríkjandi undir þéttum túfflögum
og myndar þar víða gufulag um 100 m þykkt.
Lekt bergsins er mjög treg, um 10 md líkt og í
Kröflu. Þar við bætist tregða vegna suðu og
tvífasastreymis vatns og gufu að vinnsluhol-
um.
I borholum er efra kerfið fóðrað af. Bestu
holurnar fá gufu úr gufulaginu. Aðrar holur
gefa misjafnan árangur, nema þær hitti á lekt í
sprungum. Utfellingar hafa ekki valdið vand-
ræðum í Olkaria. Vinnslueiginleikar hola eru
stöðugir, vatn þverr með tíma en gufustreymi
helst jafnt. Hagkvæmasti vinnsluþrýstingur er
um 6 bör abs.
Holur í neðra kerfi Kröflu ættu að hafa
svipaða vinnslueiginleika. Þó er ekki líklegt að
náttúrulegt gufulag finnist þar.
JARÐHITAKERFIÐ VIÐ KRÖFLU
Valgarður Stefánsson,
Orkustofnun
Niðurstöður af öllum þáttum djúprann-
sókna við Kröflu hafa verið dregnar saman í
eina mynd. Líkanið byggir á niðurstöðum
hita- og þrýstimælinga í borholum, efnasam-
setningu og varmainnihaldi borholuvökva og
aflferlum borhola. Jarðhitakerfið er tvískipt
þar sem efri hlutinn ofan við 1000 m dýpi er
205°C heitt vatnskerfi en neðri hlutinn neðan
við 1000—1500 m dýpi er tveggja fasa
300—350°C heitt kerfi í suðu. Kvikugös hafa
verið notuð við að kortleggja streymisleiðir i
neðra jarðhitakerfinu, og radon til að ákvarða
streymishraða. Neðra kerfið hefur uppstreymi
tengt Hveragili, en efra kerfið er afrennsli
þaðan. Uppbygging jarðhitakerfisins er
margslungin, en fram að þessu hefur líkanið
getað skýrt alla eiginleika svæðisins.
HUGLEIÐINGAR UM NOTKUN
HRAUNKVIKU TIL FRAMLEIÐSLU
HÁÞRÝSTIGUFU
Þorbjörn Sigurgeirsson,
Raunvísindastofnun Háskólans
I Vestmannaeyjum er hitaorka bráðins
hrauns hagnýtt til húshitunar með því að
veita vatni á hraunið, en við það breytist
vatnið í gufu. Enda þótt hitastig varmagjafans
sé yfir 1000°C eru aðstæður þannig að ekki er
unnt að fá gufuþrýstinginn hærri en í kringum
eina loftþyngd.
Þar sem hraunkvika er djúpt í jörðu eins og
t. d. á Kröflusvæðinu, eru aðstæður fyrir
110 JÖKULL 31.ÁR