Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2013, Blaðsíða 76

74
H'óskuldur Þráinsson o.fl.
fengust með öðrum aðferðum nema þess sé getið sérstaklega. Til einföld-
unar er þá oftast aðeins sýnt hlutfall þeirra sem töldu viðkomandi dæmi
„eðlilegt mál“ og sleppt að tilgreina hve margir töldu dæmið vafasamt eða
ótækt. Nánari umfjöllun um einstök tilbrigði má finna í áðurnefndu yfir-
litsverki um Tilbrigðaverkefnið.
4. Tengsl setningafræðilegra afbrigða við aldur
I þessum kafla verður sagt frá tengslum nokkurra afbrigða við aldur. í
4.1 er stuttur inngangur um þau tölfræðihugtök sem koma við sögu í
kaflanum en síðan eru afbrigðin flokkuð eftir því hvers konar dóma þau
hlutu í einstökum aldurshópum. I kafla 4.2 er sagt frá afbrigðum sem
fengu áberandi besta dóma hjá yngstu aldurshópunum tveim. I 4.3 er
sagt frá afbrigðum sem talsverður hluti þátttakenda úr öllum aldurshóp-
um sætti sig við en þó heldur fleiri í þeim yngri en þeim eldri. I kafla 4.4
er loks fjallað um afbrigði sem eru líka allvel þekkt í öllum aldurshópum
en þó því betur sem þátttakendur eru eldri. I kafla 4.5 eru helstu atriði
dregin saman.
Astæðan fyrir því að efni kaflans er skipað niður með þessum hætti er
sú að slík flokkun á matinu getur gefið mikilvægar vísbendingar um aldur
afbrigðanna og það hvernig þau breiðast út. Ef tiltekið afbrigði fær áber-
andi besta dóma hjá yngstu aldurshópunum má ætla að það sé til vitnis
um nýlega breytingu, þótt í einhverjum tilvikum kunni aldursbinding að
hafa áhrif (sjá umræðu í kafla 2). Fái tiltekið afbrigði nokkuð jákvæða
dóma hjá öllum aldurshópum en þó því jákvæðari sem þátttakendur eru
yngri gæti það annaðhvort verið til marks um að breytingin að baki sé
nokkuð gömul eða þá að hún sé nýleg en hafi breiðst hratt út yfir kyn-
slóðaskil. Hvor kosturinn er líklegri verður þá að meta út frá öðrum gögn-
um í hverju tilviki. Sé eitthvert afbrigði aftur á móti fyrst og fremst
samþykkt af þátttakendum úr elstu aldurshópunum mætti ætla að um
væri að ræða fyrirbæri sem væri að hverfa úr málinu og aðeins varðveitt
hjá þeim elstu. Atriði af þessu tagi verða rædd nánar í einstökum undir-
köflum hér á eftir og í lokaköflum greinarinnar.
4.1 Skýringar á töflunum og nokkur tölfmðihugtök
í þessum kafla verða sýndar allmargar töflur og til þess að átta sig á því
hvernig má túlka þær er nauðsynlegt að þekkja þau hugtök og skamm-
stafanir sem koma fyrir í töflunum. Lítum á einfalt dæmi: