Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2013, Blaðsíða 84

82
Höskuldur Þráinsson o.fl.
Eins og nefnt var í 2. kafla hafa ýmsir haft það á tilfinningunni að
notkun vera að með nafnhætti fari vaxandi, m.a. í dæmum á borð við þessi:
(11) Við vorum ekki að spila vel.
Eins og áður var rakið benda niðurstöður Tilbrigðaverkefnisins til þess að
notkun vera að í svona dæmum hafi breiðst út til allra aldurshópa og sé
ekki bundin við yngstu kynslóðina eða kynslóðirnar (sjá myndj í 2. kafla
hér framar, sbr. líka Tilbrigði II, 9. kafli). Ef hér er um nýjung að ræða,
eins og yfirleitt er talið, hegðar hún sér því allt öðruvísi en nýja þolmynd-
in sem áður var rædd því hún virðist ekki breiðast út til allra aldurshópa
(sjá mynd 4). Þessar tvær nýjungar eru líka eðlisólíkar svo þetta þarf ekki
að koma á óvart (útvíkkun framvinduhorfsins er „útvíkkun" á einhverju
sem er fyrir í máli allra málnotenda, þ.e. það nota allir vera að til að tjá
framvinduhorf með mjög stórum hópi sagna, en nýja þolmyndin er mál-
fræðileg nýjung).
I Tilbrigðaverkefninu var einnig skoðuð notkun vera að með annars
konar sögnum, einkum þeim sem tákna einhvers konar ástand. Þar sem
svokallað framvinduhorf felur oftast í sér einhvers konar „framvindu“ þarf
ekki að koma á óvart að það gangi ekki vel með slíkum sögnum, enda er sú
raunin í ýmsum tungumálum (sjá t.d. Theódóru A. Torfadóttur 2004,
Gunnar Gunnarsson 2010 og rit sem þar er vísað til). Vegna þessa voru
þátttakendur í Tilbrigðaverkefninu m.a. látnir meta eftirfarandi dæmi:
(12) a. T1007
b. T1013
c. T1017
d. T1026
e. T1035
f. T1037
g. T1045
h. T1065
Hlustaðu ekki á Halla.
Hann er bara að vera kjánalegur.
Guðmundur er að hugsa um að leita sér að nýrri vinnu.
Honum er að leiðast alveg óskaplega í vinnunni.
Kristinn er búinn að vera í einkatímum upp á síðkastið.
Hann er vonandi að skilja þýskuna betur núna.
Aron kann engin erlend mál.
Hann er ekki einu sinni að skilja ensku.
Ján hefur átt í erfiðleikum með námið.
Hann er bara ekki að skilja stærðfræðina.
Ásgeiri hefurgengið illa með Itzrdóminn í vetur.
Hann er ekki að kunna neitt í efnafræðinni.
Biggi fi&r ekki íbúðina fyrr en eftir þrjá mánuði.
Hann er að búa hjá mömmu sinni og pabba þangað til.
Unnur segir að draugar séu ekki til.
Villi er samt að trúa á drauga.