Bændablaðið - 12.02.2015, Blaðsíða 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 12. febrúar 2015
Utan úr heimi
Bóndinn sir Cliff Richard
Sir Cliff Richard þekkja
væntanlega flestir Íslendingar
sem tónlistarmann með meiru
en líklega eru eitthvað færri sem
þekkja til aðaláhugamáls hans,
en það er nefnilega búskapur, eða
nánar tiltekið vínþrúgurækt og
vínframleiðsla.
Þetta áhugamál hafa reyndar fleiri
bændur og popparar. Má þar nefna til
dæmis Madonnu og Bob Dylan, þó
svo að efast megi um að þau líti sjálf
á sig sem bændur. Alls á Cliff Richard
aðild að þremur jörðum í Portúgal þar
sem vínberjarækt fer fram.
Hentar vel fyrir þrúguframleiðslu
Portúgal er ört vaxandi land þegar
horft er til léttvínsframleiðslu enda er
suðurhluti landsins einkar heppilegur
til slíkrar framleiðslu og má nefna
mörg atriði því til staðfestingar.
Jarðvegurinn er talinn einstaklega
hagstæður fyrir vínþrúgurækt
auk þess sem það er nánast
undantekningarlaust gott veður
þarna, nokkuð sem er sérstaklega
mikilvægt þegar vínþrúguframleiðsla
er annars vegar. Til dæmis hefur ekki
komið teljandi frost þarna síðasta
áratug eða svo! Þá er loftrakinn
einnig stöðugur vegna nálægðar
við sjóinn og stöðug hafgola sem
leiðir til þess að vínberin þroskast
afar vel á þessu svæði. Auk þessa er
suðurhluti Portúgals einkar sólríkt
svæði, líkt og margir Íslendingar
þekkja, en sólin gagnast fleirum
en sólþyrstum Íslendingum enda
hefur sólin bein áhrif á uppsöfnun
sykurs í vínþrúgunum. Hátt hlutfall
sykurs í þrúgunum gerir það svo að
verkum að léttvínið hefur tiltölulega
hátt vínandahlutfall miðað við t.d.
frönsk eða þýsk vín.
Keypti fyrsta búið 1993
Vínbúgarða sir Cliff er að finna
í nágrenni við bæinn Albufeira í
Algarve-héraðinu, en þar hefur
hann dvalist á hverju sumri síðustu
fjörutíu árin, svo hann þekkir
svæðið einstaklega vel. Það var
reyndar tilviljun að sir Cliff fór í
vínframleiðslu en hann sér varla
eftir því, enda er léttvín hans eitt
það mest selda á sumardvalarsvæðinu
Albufeira sem margir Íslendingar
þekkja vel. Fyrsta búið keypti hann
árið 1993 í grennd við smábæinn
Guia, örfáa kílómetra norðvestur frá
Albufeira. Jörðin liggur öll í halla á
mót suðri en svæðið þarna sunnan
við Guia kalla heimamenn svæðið
með hinu gyllta útsýni og getur
greinarhöfundur vottað það að þarna
er engu logið.
Fyrst í fíkjuframleiðslu
Í upphafi var það þó ekki
vínþrúguframleiðsla sem var
stunduð þarna heldur fíkju- og
grænmetisframleiðsla en svo kynntist
sir Cliff Ástralanum Nigel Birch sem
hafði starfað við víngerð til fjölda ára.
Nigel þessi taldi Cliff inn á það að
fara í vínþrúguframleiðslu en það er
afar dýrt að byrja slíka framleiðslu og
því gott að hafa góða sjóði að sækja í
enda má ekki vænta uppskeru fyrr en
4–5 árum eftir útplöntun vínviðarins.
Sir Cliff átti nægt fjármagn og því
var ákveðið að ganga í málið og árið
1998 voru stigin fyrstu skrefin í átt
að þrúguframleiðslu. Þetta hefur svo
undið upp á sig jafnt og þétt og í dag
eru þrúgur fyrir vínframleiðslu þeirra
Cliff og Nigel framleiddar á þremur
jörðum, sem alls telja 22 hektara
lands og er árleg framleiðsla um 135
þúsund flöskur af léttvíni.
Vínkjallari söngvarans
Fyrirtækið sem sér um víngerðina
heitir Adega do Cantor sem í íslenskri
snörun myndi kallast Vínkjallari
söngvarans, og hefur það náð
eftirtektar verðum árangri með gerð
léttvína. Í upphafi var um rauðvín
að ræða en í dag eru framleidd þarna
allar helstu gerðir léttvína s.s. rauðvín,
hvítvín, rósavín og freyðivín. Alls
starfa 8 manns við víngerðina, sölu
og við leiðsögn um búgarðinn og er
þá sir Cliff víst ekki talinn með, en
hann er þó sagður liðtækur við helstu
búverk.
Tína berin í ágúst
Þegar vínakrar eru skoðaðir er
það næsta undantekningarlaust að
vínviðnum er plantað í snyrtilegar
raðir og í hverri röð eru myndarlegir
tréstaurar, sem eru all einkennandi
fyrir svona framleiðslu. Tilgangur
þessara staura er afar mikilvægur en
á milli þeirra er strengdur vír, sem
greinar vínviðarins eru hengdar á eftir
því sem vaxtartímanum fleygir fram.
Ástæðan fyrir þessu er í raun tvíþætt,
annars vegar að koma runnunum upp
í rúmlega mittishæð svo handtínsla á
berjum sé auðveldari og hins vegar
til þess að halda berjaklösunum fjarri
jarðveginum, sem gerir þrúgurnar
betri. Í ágúst eru þær svo tilbúnar
til tínslu en það er svolítið sérstakt
við uppskerutímann á vínþrúgunum
í Portúgal að tínslutímabilið er mun
fyrr en í öðrum löndum Evrópu.
Skýringin er raunar einföld,
enda landið sunnar og býr við
stöðugara veðurfar en önnur lönd
heimsálfunnar. Þegar komið er að
uppskerutíma þarf að hafa hraðar og
öruggar hendur við að tína berin og
koma þeim í vinnsluna. Á þessum
tíma bætast við hina átta fastráðnu
starfsmenn um 15–20 manns sem fá
þá tækifæri til þess að vinna með sir
Cliff við að tína ber! Berin eru svo
sett í þar til gerð ker og fer svo af
stað fjölbreyttur ferill við gerjun og
meðferð svo hægt sé að framleiða
Alifuglabændur í Bandaríkjunum
hafa verið beðnir um að sjá til
þess að fuglarnir þeirra komist
ekki í samband við farfugla. Talið
er að farfuglar geti borið með sér
bráðsmitandi afbrigði af asískri
fuglaflensu sem kallast H5N2.
Undanfarið hafa þrjú skæð
tilfelli fuglaflensu komið upp í
Washington-ríki í Bandaríkjunum
sem talið er að hafi borist þangað
með farfuglum. Auk þess sem
komið hafa upp minni tilfelli í
Oregon og Bresku Kólumbíu. Í
öllum tilfellum var um að ræða
fugla sem gátu athafnað sig undir
berum himni og í öllum tilfellum
var fuglunum fargað.
Yfirvöld hafa hvatt bændur
til að ganga þannig frá aðbúnaði
lausagöngufugla að sem minnst
hætta sé á að þeir komist í samband
við farfugla til að draga úr hættu á
auknu smiti.
Tvö alifuglabú til viðbótar í
Washington voru sett í átta mánaða
einangrun fyrr í þessum mánuði og
bannað að selja bæði egg og kjöt
eftir að smit fannst í afmörkuðum
hópi fugla.
H5N2 fuglaveiran er sögð
bráðsmitandi og yfirleitt drepast
fuglar sem af henni smitast eftir
nokkra daga og ekki er langt síðan
veiran drap nokkur þúsund fugla á
búi í Kanada.
Í kjölfar tilfellanna í Washington-
ríki hafa yfirvöld í Kína bannað allan
innflutning á fuglakjöti og eggjum
og skilað sendingum sem bárust til
Kína eftir 8. janúar síðastliðinn.
/VH
Dýraheilbrigði:
Fuglaflensa í Washingtonríki
Kúariðutilfelli í Noregi
Nýlega greindist kýr í Noregi
með kúariðu. Í tilkynningu frá
Matvælastofnun kom fram að
um afbrigðilega gerð sjúkdómsins
hefði verið að ræða, sem væri mjög
sjaldgæf er ekki talin smitandi –
hvorki milli dýra né í fólk. Ísland
er í hópi landa sem Alþjóða
dýraheilbrigðisstofnunin hefur
viðurkennt sem kúariðulaust land.
Talið er að þessi gerð kúariðu sé
vegna breytinga sem gerast af sjálfu
sér á próteinum í heilanum í gömlum
gripum. Kýrin sem um ræðir í Noregi
var 15 ára, sem er nokkuð hár aldur.
Að sögn Auðar Arnþórsdóttur,
s ó t t v a r n a d ý r a l æ k n i s
Matvælastofnunar, er sérstaklega
fylgst með þessu hér á landi og
og áhersla lögð á að taka sýni úr
öllum nautgripum sem farast eða er
lógað vegna sjúkdóma af óþekktum
ástæðum. „Sér í lagi er það gert ef
gripirnir hafa verið með einkenni frá
miðtaugakerfinu. Breytingar á heila
vegna öldrunar geta valdið svipuðum
einkennum og kúariða og þær geta að
sjálfsögðu komið fram í gripum hér á
landi sem annars staðar. Við rannsókn
á sýnum er gengið úr skugga um
orsök sjúkdómseinkennanna,“ segir
Auður.
Kúariðufaraldur vegna hefð-
bundinnar gerðar kúariðusmits,
kom upp í Englandi 1986. Hann
var rakinn til fóðrunar nautgripa
með óhitameðhöndluðu kjöt- og
beinamjöli. Í kjölfarið á þessum
faraldri urðu nautakjötsmarkaðir
á Bretlandseyjum og víðar í
Evrópu fyrir miklu áfalli, þar
sem vísindamenn gátu tengt
heilahrörnunarsjúkdóminn sem
kenndur er við Creutzfeldt-Jakob
beint við neyslu á kúariðusmituðu
kjöti. Auður staðfestir að
vísindamenn telji almennt að þetta
samhengi sé til staðar og vísar meðal
annars til upplýsinga á vef Alþjóða
heilbrigðismálastofnunarinnar.
„Meiri óvissa ríkir um tengsl
Creutzfeldt-Jakob og annarra
sjúkdóma í dýrum af völdum príona,
svo sem riðuveiki í sauðfé,“ segir
Auður.
Fjölmörg tilfelli af hefðbundinni
kúariðu hafa greinst í heiminum síðan
þá, en tíðni er mjög á niðurleið.
Ísland lýst kúariðulaust land
Í upplýsingum frá Matvælastofnun
kemur fram að afbrigðileg gerð
kúariðu hefur greinst í mörgum
löndum, meðal annars eitt tilfelli í
Svíþjóð árið 2006. Í tilkynningu
Matvælastofnunar kemur þó fram
að aðeins eitt tilfelli greinist í hverri
milljón sýna.
„Í Evrópu og víða annars staðar
í heiminum eru umfangsmiklar
reglubundnar sýnatökur á sláturhúsum
vegna kúariðu. Tilfellið í Noregi
fannst við rannsókn á sýnum sem
tekin voru samkvæmt lögbundinni
eftirlitsáætlun.
Ísland er í hópi landa í heiminum
sem Alþjóða dýraheilbrigðisstofnunin
(OIE) hefur viðurkennt sem
kúariðulaust land. Stofnunin
veitti þessa viðurkenningu eftir
umfangsmikið mat á líkum á að
kúariðan sé til staðar í landinu.
Matið byggist á ýmsum sögulegum
gögnum og niðurstöðum úr eftirliti.
Það sem vegur þyngst í mati á Íslandi
hvað þetta varðar, eru þær ströngu
reglur sem gilda um innflutning, m.a.
að innflutningur á lifandi nautgripum
er óheimill og að ávallt hefur verið
bannað að nota kjöt og beinamjöl
sem fóður fyrir nautgripi. Mikils er
um vert að viðhalda þessari góðu
stöðu. Liður í því er að bændur
tilkynni dýralæknum um nautgripi
með einkenni frá taugakerfinu, t.d.
óstöðugleika, krampa eða lömun,
og jafnframt um gripi sem drepast
eða þarf að lóga vegna slysfara eða
veikinda af ókunnum ástæðum.
Nauðsynlegt er fyrir Ísland að geta
lagt fram niðurstöður rannsókna
á sýnum úr slíkum gripum við
endurmat OIE á stöðu landsins hvað
kúariðu varðar,“ segir enn fremur í
tilkynningunni. /smh
Í vínþrúguframleiðslu er afar mikilvægt að plöntunin sé gerð af fagmennsku svo unnt sé að beita bæði nýjust tækni
við hirðingu en einnig til þess að einfalda alla vinnu við tínslu berjanna.
Sir Cliff Richard.
ekki sé vetrarveðrið of gott fyrir framleiðsluna!