Þjóðmál - 01.12.2005, Qupperneq 23

Þjóðmál Vetur 2005 2
Á.síðari.árum.hefur.því.verið.haldið.fram.af.fræðimönnum.að.Hugo.Sillén,.þáver-
andi. foringi. sænskra. ungkommúnista,. hafi.
komið. til. Íslands. sem. fulltrúi. Kominterns.
eftir. þingið. í. Moskvu. 1920. til. að. leggja. á.
ráðin.um.kommúnískt.trúboð.á.Íslandi ..Jón.
Ólafsson,.sem.nú.er.kennari.við.Viðskipta-
háskólann. á. Bifröst,. slær. þessu. t .d .. föstu. í.
bókinni.Kæru félagar.(1999) ..En.áður.hafði.
Árni.Snævarr,.fyrrverandi.fréttamaður,.fullyrt.
þetta. í. bókinni. Liðsmenn Moskvu. (1992) ..
Í. báðum. tilvikum. er. byggt. á. vægast. sagt.
einkennilegum. ályktunum. þessara. fræði-
manna.af.bréfi.nokkru.sem.kom.í.leitirnar.í.
Moskvu.árið.1992 .
Árni.Snævarr. segir. svo. frá:. „Ekki.er. loku.
fyrir. það. skotið. að. ferðafélagi. Brynjólfs. og.
Hendriks. frá. Bjarmalandi,. Svíinn. Hugo.
Sillén.hafi.komið.til. Íslands.einmitt. í.þeim.
tilgangi. að. kanna. jarðveginn. fyrir. stofnun.
ungkommúnistadeildar.þegar.í.árslok.1920 ..
Ekki.er.vitað.um.þessa.ferð.Silléns.fyrr.en.bréf.
frá.honum.fannst.í.skjalasafni.Kominterns.í.
Moskvu.1992 ..Sætir.það.nokkurri.furðu.að.
ekki.hafi.verið.vitað.fyrr.um.þessa.ferð ..Þótt.
bæði.Brynjólfi.og.Hendrik.hefði.orðið.skraf-
drjúgt.um.kunningsskap.við.Sillén.minnist.
hvorugur.þeirra.einu.orði.á.þessa. fyrstu.Ís-
landsferð.en.vitað.er.um.tvær.aðrar.ferðir ..Í.
bréfi.Silléns.sagði.að.þegar.10 ..febrúar.1921.
hafi.staðið.til.að.stofna.félag.ungra.kommún-
ista.á.Íslandi ..Hvers.vegna.ekki.varð.af.stofnun.
þess.verður.ekki.séð.af.tiltækum.heimildum,.
en.fram.kom.í.bréfi.Silléns.til.óþekkts.sænsks.
kommúnista. að. starfandi. hafi. verið. „leyni-
legur.félagsskapur“­.þar.sem.„ritstjórinn.okk-
ar“­.(væntanlega.Ólafur.Friðriksson,.ritstjóri.
Alþýðublaðsins).væri.fremstur.í.flokki,.meðal.
annars.við.að.aðstoða.erlenda.kommúnista ..
Sillén.sagðist.í.bréfinu.vinna.með.erlendum.
sjómönnum. í. Reykjavík. og. að. fjársöfnun.
væri. í. gangi. handa. ungverskum. félögum .“­.
(Bls ..36 .)
Varla. er. heil. brú. í. þessari. frásögn. Árna ..
Hann. heldur. því. fram. í. byrjun,. að. það. sé.
ekki. útilokað,. að. Sillén. hafi. komið. til. Ís-
lands.í.árslok.1920,.en.tekur.því.síðan.sem.
blákaldri. staðreynd. í. næstu. setningum. og.
undrast.það,.að.komu.hans.skuli.ekki.hafa.
verið.getið.í.minningum.eða.öðrum.frásögn-
um.þeirra.Hendriks.Ottóssonar.og.Brynjólfs.
Bjarnasonar!
En.enginn.fótur.er.fyrir.þessum.ályktun-
um. –. og. engar. heimildir. eru. fyrir. komu.
Silléns.til.landsins.um.áramótin.1919–1920 ..
Koma.sænsks.kommúnista.til.Íslands.í.des-
ember. 1920,. í. kjölfar. Komintern-þingsins,.
hlyti.að.hafa.vakið.mikla.athygli.í.Reykjavík,.
en.bæjarblöðin.greindu.jafnan.frá.því,.þeg-
ar. erlendir. gestir. stigu. á. land ..En. að.þessu.
Snorri.G ..Bergsson
„Sillinn“­.verður.„Sillén“­
Af.kostulegum.misskilningi.fræðimanna