Þjóðmál - 01.12.2005, Blaðsíða 63

Þjóðmál Vetur 2005 6
Þetta. gildir. að. sjálfsögðu. um. fleira. en.
vinnumarkað ..Eitt.sinn.var.gerð.athugun.á.
lánveitingum.til.einstaklinga.í.Boston.með.
það. í. huga. að. athuga. hvort. svartir. fengju.
verri.kjör.í.bönkum.en.hvítir ..Margar.skýri-
stærðir.voru.mældar,.tölfræðileg.líkön.skil-
greind.og.ályktað.að.það.sem.væri.óútskýrt.
flokkaðist. undir. rasisma. í. úthlutun. lána ..
Gary.Becker,.nóbelsverðlaunahafi.í.hagfræði,.
taldi.aðferðafræðilega.galla.á.rannsókninni,.
fékk.gögnin,.setti.fram.viðeigandi.líkön.og.
ályktaði.að.ekkert. í.þessu.benti. til.þess.að.
svartir.fengju.verri.kjör.í.bönkum.en.hvítir ..
Becker.benti.á..að.ef.svo.væri.þá.hlytu.bank-
ar.að.vera.að.taka.á.sig.kostnað.með.því.að.
veita.hvítum.of.góð.kjör.og.það.væri.ekkert.
í.gögnunum.sem.benti.til.þess ..
O’Neill. hefur. á. löngum. ferli. skoðað.
bandarísk. gögn. með. hugsanlegt. misrétti. í.
huga .. Í. nýlegri. ritgerð.hennar. ofl .. er. gerð.
grein.fyrir.sambandi.launa,.kyns,.kynþátta.
ofl .. Niðurstöður. þessarar. og. sambærilegra.
rannsókna.eru,. að.misrétti. sé. að.meðaltali.
mjög. lítið,. ef. eitthvað,. og.mældur.munur.
skýrist.af.ákvörðunum.sem.fólk.tekur.sjálft.
um.starfsframa.og.fjölskyldu ..
Ljóst.er.að.hjónaband.einstaklinga.hefur.
mikla.þýðingu.fyrir.frama.og.laun ..Á.árunum.
1950.til.1960.virðist.sem.einstaklingar.sem.
ekki. giftust,. eignuðust. ekki. börn. og. voru.
með.háskólapróf.hafi.verið.mjög.svipaðir.í.
launum.eftir.kynjum ..Konur.voru.þó. ívið.
hærri.ef.nokkuð ..Til.dæmis.voru.meðallaun.
ógiftra.barnlausra.háskólakvenna.106%.af.
meðallaunum. ógiftra. barnlausra. háskóla-
karla.í.aldurshópnum.46–54.ára.árið.1960 ..
Það.hvarflar.ekki.að.nokkrum.manni.að.þar.
hafi.verið.við. lýði.misrétti.körlum. í.óhag ..
Mun.af.þessari. stærðargráðu.er. auðvelt. að.
ímynda. sér. vegna. misleitra. hópa .. Þessar.
tölur.koma.fram.hjá.Farrell.(2005) .
Fyrir. 15–20. árum. fengu. fleiri. karlmenn.
lungnakrabbamein. en. konur. en. samt. voru.
reykingar. álíka. miklar. hjá. kynjunum. eða.
jafnvel.heldur.meiri.hjá.konum ..Við. fyrstu.
sýn.gætu.einhverjir.haldið.að.hugsanlega.væri.
þetta.þannig.að.konur.þyldu.reykingar.betur.
en.karlmenn.en.það.er.röng.ályktun ..Villan.
gæti.legið.í.áhrifum.aldurs.og.kynslóðar ..Hjá.
eldri. kynslóðum. hefðu. hlutfallslega. miklu.
fleiri.karlmenn.reykt.og.krabbameinsáhættan.
vex.hratt.með. aldri ..Fyrir.þessum.breytum.
þyrfti. að. leiðrétta .. Við. aldursleiðréttingu. á.
áhættunni.vegna.reykinga.varð.niðurstaðan.
sú.að.líklega.þyldu.konur.reykingar.verr.en.
karlar .. Hér. var. nauðsynlegt. að. aldursleið-
rétta,.annað.hefði.leitt.til.rangrar.stefnu,.t .d ..
að. leggja. meiri. áherslu. á. áróður. gagnvart.
körlum ...Það.kom.á.daginn.að.lungnakrabba-
mein.hefur.aukist.hjá.konum.umfram.karla.
á.síðustu.15–20.árum .
Svipað.gildir.um.vinnumarkaðinn ..Aldur.
og.starfsreynsla.hefur.sitt.að.segja.um.hæfni.
starfsmanns .. Rannsóknir. á. launum. verk-
fræðinga. í. Bandaríkjunum. benda. til. að.
það. sé.ekki.bara. starfsreyna. sem.skili. sér. í.
auknum. launum. heldur. einnig. að. starfs-
reynslan. hafi. myndast. á. skömmum. tíma ..
Yngri.kynslóðir.hegða.sér.öðruvísi.en.eldri.
og.nauðsynlegt.að.leiðrétta.fyrir.því .
Á.síðustu.100.árum.hefur.umfang.launaðar.
vinnu. í. hagkerfinu. aukist. og. á. síðustu. ára-
tugum.hafa.konur.aukið.sinn.hlut.miðað.við.
karlmenn ..Það.hlutfall.þar.sem.konan.í.hjóna-
bandi.hefur.hærri.tekjur.en.karlinn.hefur.auk-
ist.úr.16%.í.24%.á.tímabilinu.1981.til.2001.
samkvæmt.gögnum.bandarísku.hagstofunn-
ar,. U .S .. Census. Bureau .. Líklegt. er. að. þessi.
þróun.haldi.áfram.vegna.aukinnar.menntun-
ar.kvenna.og.lækkandi.fæðingartíðni .
Lokaorð
Samkvæmt. kenningum. hagfræðings-ins. Beckers. er. mjög. erfitt. að. rökstyðja.
útbreidda. mismunun. í. kerfi. þar. sem. frjáls.