Þjóðmál - 01.12.2005, Blaðsíða 31

Þjóðmál Vetur 2005 29
Græn.lína.og.hálf
Kristján.Karlsson.er.eitt.af.höfuðskáld-um.okkar ..Það.sætir.því. tíðindum.að.
nýlega.kom.út.heildarsafn.skáldverka.hans,.
Kvæðasafn og sögur 1976–2003,.hjá.Hinu.ís-
lenska.bókmenntafélagi ..Þar.er.að.finna.all-
ar. kvæðabækur. Kristjáns. og. smásagnasafn.
hans,.Komið til meginlandsins frá nokkrum
úteyjum .
Kristján. var. orðinn. hálfsextugur. þegar.
hann. sendi. frá. sér. fyrstu. kvæðabók. sína.
árið. 1976 .. Þá. hafði. hann. í. áratugi. verið.
einn. þekktasti. bókmenntamaður. landsins ..
Kristján. var. um. langt. skeið. helsti. bók-
menntaráðgjafi.Helgafells.Ragnars.í.Smára,.
ritstýrði. tímaritinu. Nýju Helgafelli. ásamt.
vinum.sínum,.Ragnari,.Tómasi.Guðmunds-
syni. og. Jóhannesi. Nordal,. gaf. út. heildar-
söfn.nokkurra.helstu.skálda.okkar,.svo.sem.
Einars. Benediktssonar,. Tómasar. og. Steins.
Steinars,.gaf.út.Íslenskt.ljóðasafn.AB.í.fimm.
bindum.og.úrval.íslenskra.og.þýddra.smá-
sagna.í.sex.bindum,.auk.þess.m .a ..að.kynna.
William.Faulkner.fyrir.íslenskum.lesendum.
með.þýðingu.á.nokkrum.smásögum.hans .
Um.kvæðagerð.Kristjáns.hefur.verið.sagt.að.hann.hafi.fært.út.landhelgi.íslenskrar.
ljóðlistar ..Kvæði.hans.eru.með.öðrum.orðum.
talin. hafa. slegið. nýjan. tón. í. bókmenntum.
okkar ..Það.má.raunar.líka.segja.um.smásög-
ur.Kristjáns.–.og.ekki.síður.ritgerðir.hans.um.
skáldskap ..Kristján.er.í.verkum.sínum.alger-
lega. sér. á. parti. í. íslenskum. bókmenntum ..
Meðal.annars.af.þeim.sökum.hefur.sumum.
fundist.kvæði.hans.framandi .
Sjálfur.hefur.Kristján.sagt.að.í.skáldskap.
sé.ekkert.að.skýra ..Á.einum.stað.kemst.hann.
svo.að.orði.að.hugsun.kvæðis.og.tilfinning.
sé.„ekkert.annað.en.kvæðið.sjálft:.hús.þess“­ ..
Til. þess. vísar. heiti. ritgerðasafns. Kristjáns,.
Hús.sem.hreyfist,.þar.sem.hann.fjallar.um.
kjarnann.í.kveðskap.nokkurra.helstu.skálda.
okkar ..Heitið.er.raunar.sótt.í.fyrirsögn.eftir-
farandi.kvæðis.eftir.Kristján:
Úr.rústum.og.rusli.tímans
reisum.vér.kvæði.vor.undir.dögun
dúfan.kurrar.í.ufsunum.fyrirfram
en.flýr,.stök.hugmynd,.undan.rökvísi.vorri
sem.hreyfir.kvæðið;.veröldin.stendur.kyrr
kvæði.þekkist.af.því.að.veröldin.stendur.í.stað
gimsteinn.undan.árbilljóna.fargi
stendur.Dagurinn.bjartur.og.hvass
að.eilífu ..Ó,.mildu.dagar
nætur,.nætur.og.kvæði.vor .
Í.einu. af. samtölum. mínum. við. Kristján.sem.birtist.á.sínum.tíma.í.Morgunblaðinu.
bað. ég. hann. að. gera. grein. fyrir. nokkrum.
kvæða.sinna.til.að.varpa.ljósi.á.vinnubrögð.
sín ..Ég.spurði.hann.meðal.annars.um.kvæði.
sem.heitir.Einar Benediktsson í Madrid 1911.
og.er.svolátandi:
I
Maður.sem.kemur.upp.höllin
þrönga.Mesonero.Romanos
silfur.í.hendi.mannsins
maður.með.orm.í.auga