Þjóðmál - 01.12.2005, Side 26

24 Þjóðmál Vetur 2005
út.í.Kína,.Tékkó-
slóvakíu,. Pól-
landi,.Rússlandi,.
F r a k k l a n d i ,.
Þýskalandi,.Port-
úgal. og. á. Spáni.
og.Ítalíu .
Fræðimenn.hafa. lengi.
beðið. eftir. vísi-
tölu. sem. tæki.
til. allra. landa.
heims.og.mældi.
e f n a h a g s l e g t.
frelsi .. Með. til-
komu. slíkrar.
vísitölu. má.
með. einföldum.
hætti. skoða. og.
sjá.hvaða. skipu-
lag. vinnunnar.
er. vænlegast. til. árangurs,. hvar. atvinnuleysi.
er.lítið,.hvar.tekjur.á.mann.eru.mestar,.hvar.
fátækir. hafa. það. best. eða. hvar. ungbarna-
dauði.er.minnstur,.–.allt.í.samhengi.við.frelsi.
í.milliríkjaviðskiptum,.tolla,.lagaramma,.og.
annað. það. sem. notað. er. til. að. mæla. efna-
hagslegt.frelsi .
Frelsisvísitalan.er.gegnsæ,.í.henni.má.sjá.
nákvæmar. töflur. yfir. öll. gögn. sem. notuð.
eru.við.útreikninga,.aðferðafræði,.formúlur.
og. annað. er. varðar. hvert. atriði. í. mæling-
unni .. Heimilda. er. hvarvetna. getið. fyrir.
öllum. upplýsingum. og. talnafróðleik. og.
gerðar. eru. athugasemdir. ef. tiltekin. gögn.
þykja.ekki.trúverðug.eða.eitthvert.land.hef-
ur.neitað.að.gefa.upp.ákveðnar.hagstærðir ..
Ófrjálsustu. ríki. heims. hafa. jafnan. neitað.
að.gefa.upp.hagtölur.svo.erfitt.hefur.reynst.
að.meta.stöðu.þeirra.í.vísitölunni ..Í.hinum.
frjálsu.ríkjum.heims.liggja.hagtölur.nánast.
undantekningalaust.fyrir.hjá.hinu.opinbera.
og.eru.almenningi.aðgengilegar .
Samanburður. á. forsendum. efnahagslegs.
frelsis.og.afleiðingum.þess.er.því.loks.orðinn.
að.veruleika.með.tilkomu.frelsisvísitölunnar.
og.er.hún.óspart.notuð.meðal. frjálslyndra.
fræðimanna.og.þeirra.sem.vinna.að.stefnu-
mótun.víða.um.heim ..Í.frelsisvísitölunni.má.
greina. samband. milli. aðgerða. og. útkomu.
og. kemur. hún. stjórnmálamönnum. þann-
ig.að.góðu.gagni.þegar.þeir.velta.vöngum.
yfir.áhrifum.og.afleiðingum.stefnumótandi.
ákvarðana .. Frelsisvísitalan. nær. orðið. til.
langs. tíma. og. byggist. á. umfangsmiklum.
gögnum.sem.hægt.er.að.skoða.niður.í.kjöl-
inn.og.sannreyna .
Fraser-stofnunin. mælir. aðallega. hversu.mikið. stefnur. ríkisstjórna. og. stofnanir.
þjóðfélagsins.í.hverju.landi.styðja.við.efna-
hagslegt. frelsi .. Hornsteinar. efnahagslegs.
frelsis. eru. að. mati. stofnunarinnar. nokkrir.
og.ber.þar.helst.að.nefna.valfrelsi.einstakl-
inga,. frjáls. viðskipti,. samkeppnisfrelsi. og.
tryggingu.eignarréttarins .. Í.vísitölunni.eru.
svo. um. 38. undirflokkar. sem. óþarft. er. að.
tilgreina.sérstaklega.hér.að.öðru.leyti.en.því.
að.mælingar.fara.aðallega.fram.á.fimm.mis-
munandi.sviðum.sem.eru:
1 ..Umfang.hins.opinbera .
2 ..Lagarammi.og.verndun.eignarréttarins .
3 ..Aðgengi.að.stöðugum.gjaldmiðli .
4 ..Alþjóðleg.viðskipti .
5 ..Regluverk .
Í.frelsisvísitölunni.eru.opinber.umsvif.ekki.
vel. séð. og. í. fyrsta. lið. eru. skattheimta. og.
ríkisútgjöld.lögð.til.grundvallar ..Eignarrétt-
urinn.er.að.öllu.jöfnu.talinn.undirstaða.hins.
frjálsa.skipulags.og.er.því.sérstaklega.gefinn.
gaumur. hversu. traustur. eignarrétturinn. er.
talinn. vera. í. lögum.hvers. lands. og.hversu.
líklegir.dómstólar.séu.til.þess.að.verja.hann ..
Með.stöðugum.gjaldmiðli.er.umfram.allt.átt.
við.stöðugleika.í.efnahagsmálum ..Verðbólga.