Þjóðmál - 01.12.2005, Page 64

62 Þjóðmál Vetur 2005
markaður. ríkir .. Með. lagasetningum. gegn.
mismunun. af. ýmsu. tagi. eru. lögfræðingum.
færð.í.hendur.veiðileyfi.á.fyrirtæki.sem.þurfa.
að.leggja.út.í.kostnað.við.koma.sér.upp.vörn-
um .. Miðað. við. það. sem. sett. er. fram. hjá.
Farrell.(2005).og.vegna.tölfræðilegra.lögmála.
er.líklegt.að.margir.þeirra.sem.dæmdir.hafa.
verið.fyrir.mismunun.hafi.verið.saklausir ..
Ályktanir.um.launamisrétti.kynja.á.vinnu-
markaði.eru.yfirleitt.þeim.mun.varfærnari.
sem.rannsakendur.eru.menntaðri ..Stóraukin.
tölvueign.hefur. gert. alla. reiknivinnu.mun.
auðveldari.en.áður.var ..Forsenda.skilnings.á.
gagnavinnslu.er.góð.menntun.í.stærðfræði.
og.tölfræði ..Mikilvægt.er.að.þeir.sem.vinna.
með.gögn.rökstyðji.og.setji.fram.forsendur.
sínar.og.líkön.sem.liggja.til.grundvallar.álykt-
unum ..Ljóst.er.að.mikið.af.mældum.launa-
mun. er. vegna. hegðunar. þeirra. kynslóða.
sem.nú.eru.á.vinnumarkaði ..Í.sumum.nú-
lifandi.kynslóðum.er.stór.hluti.kvenna.sem.
hefur.miklu.minni.reynslu.á.vinnumarkaði.
en.karlar ..Augljóst.er.að. tölfræðilíkan.sem.
ætti. að. skýra. allan. vinnumarkaðinn. fyrir.
allar.núlifandi.kynslóðir. er.flókið ..Einföld.
líkön.gefa.bjagaða.mynd.og.leiða.til.þess.að.
fólk.dregur.alrangar.ályktanir .
Það. er. ljóst. að. hugsanlegt. misrétti. milli.
kynja.eða.kynþátta.getur.ekki.skipt.mörgum.
prósentum ..Sömuleiðis.er.afar.ósennilegt.að.
menn. hafi. myndað. samtök. um. að. stunda.
mismunun. sem. bitnar. á. heilum. hópi .. Það.
myndi. krefjast. samstöðu,. sem. hætt. er. við.
að.brotnaði.þegar.harðnaði.á.dalnum.í.hag-
kerfinu ..E .t .v ..eru.einhvers.staðar.til.vinnu-
veitendur. sem. mismuna. einstaklingum,.
hygla.ættingjum.sínum.eða.flokkssystkinum.
án.þess.að.horfa.í.kostnaðinn ..Hvort.umbun.
og.klíkuskapur.af.því.tagi.er.algengari.meðal.
annars.kynsins. er. ekki. vel. ljóst .. Slíkt. getur.
hins.vegar.ekki.viðgengist.til.lengdar.í.mark-
aðskerfi.og.alls.ekki.í.slíkum.mæli.að.dugi.til.
að.hreyfa.til.meðaltal.stórs.hóps .
Sér.í.lagi.er.fráleitt.að.taka.það.sem.banda-
ríski.forsetaframbjóðandinn.John.Kerry.sagði.
í. kosningabaráttu. 2004. að. það. að. konur.
hefðu. 74%. af. launum. karla. væri. einhver.
mælistika. á. óréttlæti .. Varaforsetaframbjóð-
andinn.Geraldine.Ferraro.hafði.uppi.svipuð.
orð.á.flokksþingi.demókrata.1984.nema.að.
þá. var. prósentan. 59% .. Þessir. stjórnmála-
menn.ætluðu.sér.augljóslega.að.afla.sér.vin-
sælda.með.þessari.framsetningu.á.gögnum ..
Arðsemi. fyrirtækja. er. oft. mæld. í. eins-
stafs.tölu.í.prósentum ..Það.er.ekki.svigrúm.
fyrir.atvinnulífið.í.heild.til.að.taka.nokkrar.
prósentur.í.viðbót.til.að.stunda.mismunun,.
jafnvel.þó.að.einhverja. langaði.til.þess .. .Sú.
mismunun.sem.fyrir.hendi.er.á.vinnumark-
aði.hlýtur.að.vera.einstaklingsbundin.og.það.
sjaldgæf.að.óraunhæft.er.að.ætla.að.hún.sjáist.
í.heildargögnum ...Þannig.mismunun.verður.
aðeins.viðhaldið.með.fáfræði.um.markaðsla-
un .. Ef. meðalmismunun. er. til. dæmis. 5%.
og. helmingur. starfar. við. aðstæður. þar. sem.
mismunun.er.ekki.stunduð.þá.er.meðalmis-
munun.í.afganginum.10%.og.þá.væntanlega.
hjá. sumum. miklu. meiri. en. 10% .. Það. er.
ekki.raunhæft ..Gera.má.ráð.fyrir.að.þeir.sem.
halda.því.fram.að.heilum.hóp.sé.mismunað.
um.mörg.prósent.hafi.fallið.í.tölfræðigildrur.
svipaðar.þeim.sem.er.lýst.hér.að.ofan ..
Heimildir:
Becker .. Viðtal,. http://minneapolisfed .org/pubs/
region/02-06/becker .cfm .
Farrell,.W ..2005 ..Why.Men.Earn.More ..Amacom .
Granger,. C .. og. Newbold,. P .. 1974 .. „Spurious.
regression.in.econometrics .“­.Journal of Econometrics,.
2,.111–120 .
Huff,. D .. 1954 .. How to Lie with Statistics .. Penguin.
Boks .
De.Veaux,.R ..D ..og.Hand,.D ..2005 ..How to Lie with
Bad Data ..Statistical Science,.20(3),.231–238 .
O’Neill,. J ..E .. og. O’Neill,. D .. 2005 .. „What. do.
wage. differentials. tell. us. about. labour. market.
discrimination .“­. Technical Report. 11240,. NBER.
Working.Paper.series .