Þjóðmál - 01.12.2005, Page 87

Þjóðmál Vetur 2005 85
fyrirheit.sín.um.að.draga.upp.sanna.mynd.
af. Che. Guevara .. Og. því. fer. víðs. fjarri. að.
leitast. sé. við. að. skoða.manninn.á.bak.við.
goðsögnina. í. þessari. bók .. Þvert. á. móti. er.
reynt.að.festa.í.sessi.goðsögnina.um.Che.og.
hefja.hann.upp.til.skýjanna ..Sumar.síðurnar.
í. bókinni. jaðra. við. slíkt. oflof. að. jafnast. á.
við.það.sem.skrifað.var.um.Kim.Il.Sung.í.
Norður-Kóreu.á.sínum.tíma ..Er.með.nokkr-
um.ólíkindum.að.bókaforlag.sem.ber.nafn.
Almenna.bókafélagsins.skuli. standa.að.út-
gáfu.þessarar.bókar .
.Sem.skæruliði.og.stjórnmálamaður.gerði.
Che. ýmislegt. annað. en. að. halda. ræður,.
reykja. vindla,. hitta. þjóðarleiðtoga. og.
skemmta. sér. í. faðmi.vina.og.vandamanna.
líkt.og.við.sjáum.á.myndum.í.bókinni ..Che.
á. sér. dekkri. hlið. sem. bókin. þegir. um .. Á.
höndum.hans. var. ekki. aðeins.blóð.óvina-
hermanna,. heldur. líka. hans. eigin. manna.
–.manna.sem.hann.tók.miskunnarlaust.af.
lífi. fyrir. litlar. sakir,. sem.hann.efaðist. jafn-
vel. sjálfur. stundum. um. að. væru. á. rökum.
reistar .
Í. byltingunni. fór. Che. fyrir. skæruliðum.
gegn.her.Fulgencios.Batista.sem.reyndi.hvað.
hann.gat.að.halda.um.stjórnartaumana ..Che.
þurfti.eins.og.aðrir.leiðtogar.að.halda.uppi.
aga. meðal. manna. sinna .. Mönnum. hans.
var. refsað. grimmilega. ef. þeir. brutu. gegn.
félögum. sínum .. Barnungum. skæruliða. í.
fylkingu.Ches.varð.það.á.að.hnupla.sér.til.
matar ..Hann.var.umsvifalaust.skotinn .
En. það. voru. ekki. bara. undirmenn. Ches.
sem.tóku.menn.af. lífi ..Það.gerði.hann.líka.
sjálfur,.eins.og.hann.lýsir.fjálglega.í.dagbók-
um.sínum ..Í.janúar.1957.tók.hann.til.dæmis.
smábónda. að. nafni. Eutimio. Guerra. af. lífi,.
en.hann.var.grunaður.um.að.ljóstra.upp.upp-
lýsingum.um.skæruliðana.til.manna.Batista ..
„Ég. leysti. vandamálið. með. því. að. skjóta.
hann.með. .32.skammbyssu.í.hægri.hlið.heil-
ans,.þannig.að.kúlan.fór.út.um.hægra.gagn-
augað ..Hann.tók.andköf.í.skamma.stund.og.
drapst .“­. Síðan. lýsir. Che. þeim. erfiðleikum.
sem.hann.átti.í.við.að.ná.úri.af.líkinu,.þegar.
hann.hirti.eigur.dauða.mannsins .
Maður. í. liði. hans. að.nafni.Aristido. vildi.
skilja.við.skæruliðana ..Hann.vildi.ekki.ber-
jast.lengur ..Che.leit.svo.á.að.slíkar.hugren-
ningar. væru. dauðasök. og. skaut. Aristido.
umsvifalaust.til.bana ..Hann.velti.því.þó.fyrir.
sér.í.dagbók.sinni.hvort.Aristido.hefði.„í.raun.
verið.nógu.sekur.til.að.verðskulda.dauða“­ .
Í. augum. hans. voru. menn. eins. og. Euti-
mio. og. Aristido. réttdræpir. vegna. þess. að.
yfirmenn.þeirra. töldu.þá.vinna.gegn.bylt-
ingunni ..Eftir.byltinguna,.þegar.Che.stjór-
naði.aftökum.í.La.Cabana.kastala,.gaf.hann.
undirmönnum. sínum. þau. fyrirmæli. að. ef.
þeir.væru.í.vafa.um.sekt.manna.skyldu.þeir.
ekki.hika.við.að.skjóta.þá .
1 ..janúar.árið.1959.flúði.Batista.land.og.
skæruliðar. Castros. unnu. fullnaðarsigur ..
En.þótt.átökum.væri.lokið.héldu.aftökurn-
ar. áfram ..Castro. setti.Che.yfir.La.Cabana.
virki.í.Havana ..Þar.hafði.hann.umsjón.yfir.
aftökum. meintra. stuðningsmanna. Batista,.
auðmanna,.blaðamanna.og.fleiri. sem.hin-
um.nýju.valdhöfum.þótti.ástæða.til.að.taka.
af.lífi ..Che.fyrirskipaði.aftökurnar.og.fylgd-
ist.með.þeim.á.jörðu.niðri.eða.úr.skrifstofu.
sinni. þar. sem. hann. hafði. yfirsýn. yfir. af-
tökuvöllinn ..Þessa.iðju.stundaði.hann.í.um.
hálft.ár.uns.hann.þurfti.að.draga.sig.í.hlé.af.
heilsufarsástæðum,.en.hann.þjáðist.af.astma.
allt.sitt.líf .
Ekkert. fórnarlambanna.fékk.að.verja. sig.
fyrir. rétti,. enda. taldi. Che. ekki. nauðsyn-
legt.að.sanna.sök.manna.áður.en.þeir.voru.
leiddir. fyrir. aftökusveitir ..Nákvæmar. tölur.
yfir.fjölda.þeirra. sem. leiddir.voru. fyrir. af-
tökusveitirnar.í.tíð.Ches.eru.ekki.til,.nema.
þá. hjá. Castro. sjálfum .. Bandarískir. send-
iráðsstarfsmenn. áætluðu. á. sínum. tíma. að.
á. fyrstu. dögum. byltingarinnar. hefðu. um.
200.manns.verið.teknir.af.lífi ..Í.árslok.1959.
höfðu.sendiráðsmennirnir.hækkað.töluna.í.