Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Blaðsíða 13

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 2014 9
Mynd 2 sýnir hvernig sjálf einstaklingsins vegur salt
annars vegar á milli ásigkomulags og líðanar og svo hins
vegar kvaða sem fylgja dagsins önn. Þetta er samspil
sem aðsteðjandi ógn – sjúkdómar og áföll – geta riðlað.
Hjúkrunarfræðingar geta komið þessu samspili heim og
saman – bæði með áhrifum sínum á ásigkomulagi og líðan
hvers og eins, og svo hins vegar með því að gera daglegar
kvaðir aðgengilegar. Þeir komast eftir því, hvað það er
sem hver og einn ræður við og ásigkomulag og líðan leyfa
miðað við kvaðirnar. Fólk er misjafnlega á sig komið og
líðanin er mismunandi eftir því hvernig fólk er upplagt eða
fyrirkallað (reynslukjarni sjálfsins). Kvaðirnar, sem fylgja
dagsins önn, ráðast af líkamlegum nauðsynjum sjálfsins
(fótaferð, salernisferð, morgunmatur og svo framvegis) –
sem aftur á móti heilbrigðishættir (lífsstíll, siðir og venjur
eins og til dæmis að raka sig daglega, fara reglulega út
að hlaupa eða í ræktina, fara reglulega á salerni og svo
framvegis) geta gert misárennilega.
Hjúkrunarfræðingar hafa þekkingu til þess að setja
ásigkomlag hvers og eins í samhengi við tengsl viðkomandi
Mynd 1. Meginmarkmið (öldrunar) hjúkrunar er að styðja við og styrkja sjálf einstaklingsins til þess að efla heilbrigði viðkomandi og bæta líðan í
veikindum. Það er gert með því að hlúa að tengslum einstaklingsins við sjálfan sig og aðra um leið og tryggt er að líkamlegum nauðsynjum sjálfsins sé
sinnt við viðhlítandi aðstæður, einkum þegar horft er til daglegs gangs.
TENGSL SJÁLFSINS [manns sjálfs]
Áhrifaþættir Tengsl við Tengsl við Áhrifaþættir
Aldur – Þroski sjálfa/n sig aðra Búseta
Vitund birtist í birtist í Atvinna
Vitsmunir megni, að mega hlutdeild Tómstundir
Vitneskja sín einhvers (concern) Vensl ­ Tryggð
(agency)
LÍKAMLEGAR NAUÐSYNJAR SJÁLFSINS
Aðsteðjandi ógn Inntaka lofts Ræðst af: Aðsteðjandi ógn
vatns og næringar Heilbrigðis­
háttum Sjúkdómar
Áföll Útskilnaður
Heilbrigðisvenjum Minnkuð
Hvíld og virkni og siðum við að starfshæfni
sinna þessum
Persónuleg umhirða nauðsynjum
og hreinlæti
DAGSINS Ásigkomulag DAGSINS
ÖNN og líðan ÖNN
HEILSA OG VELLÍÐAN
Lé
le
gt

Á
si
g
ko
m
u
la
g
o
g
l
íð
an

B
æ
ril
eg
t
Litlar Kvaðir sem fylgja dagsins önn Miklar
A
ðs
te
ðj
an
d
i ó
gn
:
Á
fö
ll
S
jú
kd
óm
ar
Að
st
eð
ja
nd
i ó
gn
:
Áf
öll

Sj
úk
dó
m
ar
S
ál
fé
la
gs
le
gi
r
áh
rif
aþ
æ
tti
r
Te
ng
sl
s
já
lfs
in
s
Sj
ál
fið
Lí
ka
m
le
ga
r n
au
ðs
yn
ja
r s
já
lfs
in
s
He
ilb
rig
ði
sh
æ
tti
r
Heilsa og vellíðan
Mynd 2. Myndin sýnir hvernig sjálf einstaklingsins vegur salt annars vegar á milli
ásigkomulags og líðanar og svo hins vegar kvaða sem fylgja dagsins önn.